Seminarium magisterskie prof. B. Arciszewska 3105-SEMMGRBA
Jaka jest rola sztuki dawnej we współczesnej kulturze? Czy ma ona
jeszcze jakiekolwiek przesłanie ważne dla dzisiejszego odbiorcy?
Czy też pozostaje wyłącznie zamkniętym w muzeach reliktem
przeszłości, budzącym coraz mniejsze społeczne zainteresowanie?
Jedną z przyczyn narastającej obojętności widzów wydaje się
poczucie kulturowej obcości, jakie towarzyszy poznawaniu sztuki
dawnej. Jesteśmy ukształtowani przez kulturę nam współczesną,
stąd bliskie jest nam rozumienie sztuki obowiązujące od czasów
nowoczesnych, według paradygmatu ekspresyjnego (sztuka jest
indywidualną ekspresją artysty), nie zaś mimetyczno-pragmatyczny
ideał sztuki dawnej, wymagający znajomości kulturowych kodów
minionych epok. Bariery te można jednak przełamać zadając nowe
pytania (ważne dla nas dzisiaj) i stosując nowe instrumenty
badawcze wobec nawet najbardziej znanych i przebadanych już
artefaktów. Seminarium będzie okazją przyjrzenia się sztuce dawnej
na nowych zasadach, zaproszeniem do podejmowania odmiennych
prób interpretacji sztuki dawnej z użyciem najnowszych podejść
metodologicznych. Zajęcia przedstawią zespół metod analitycznych,
perspektyw teoretycznych, protokołów retorycznych i dyskursywnych
oraz technologii epistemologicznych które pozwolą uczynić sztukę
dawną bardziej zrozumiałą i znaczącą w i dla teraźniejszości.
Punktem wyjścia dla zajęć będzie analiza wybranych pozycji
literatury i dyskusja nad walorami (zaletami/słabościami)
przedstawionych metod w odniesieniu do sztuki dawnej. W drugim
semestrze podejmiemy próbę samodzielnego stosowania nowych
metod do wybranych obiektów architektury i sztuki dawnej.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
15. Efekty kształcenia W czasie zajęć studenci zapoznają się z problematyką i metodami badań nad sztuka dawną (1500-1800):
WIEDZA
K_W03 student otrzyma uporządkowaną wiedzę ogólną, obejmującą terminologię, teorie i metodologię z zakresu historii sztuki i architektury nowożytnej.
K_W04 otrzyma uporządkowaną wiedzę szczegółową z zakresu historii najnowszej metodologii historii sztuki.
K_W06 student posiądzie podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych nowych osiągnięciach w zakresie historii architektury i sztuki doby nowożytnej.
K_W07 student pozna i zrozumie podstawowe metody analizy i interpretacji obiektów architektury i sztuki właściwe dla wybranych tradycji, teorii i szkół badawczych stosowanych w badaniach nad architekturą i sztuką dawną.
UMIEJĘTNOŚCI
K_U01 student potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informację z wykorzystaniem różnych źródeł i sposobów
K_U03 umie samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego
K_U05 potrafi rozpoznać różne rodzaje obiektów artystycznych oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem najnowszych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego, miejsca w procesie historyczno-kulturowym
K_U07 potrafi porozumiewać się z wykorzystaniem różnych kanałów i technik komunikacyjnych ze specjalistami w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla historii sztuki i badań nad architekturą nowożytną, w języku polskim i języku obcym
K_U09 posiada umiejętność przygotowania wystąpień ustnych, w języku polskim i języku obcym, dotyczących zagadnień szczegółowych, z wykorzystaniem podstawowych ujęć teoretycznych, a także różnych źródeł.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
K_K01 rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie
K_K03 potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania
K_K05 ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego regionu, kraju, Europy i innych kontynentów.
Kryteria oceniania
warunkiem zaliczenia jest złożeni pracy dyplomowej i jej akceptacja przez promotora w systemie apd.
Literatura
Literatura wprowadzająca:
Appleby, Joyce., Lynn Hunt, Margaret Jacob, Telling the Truth about History, New York: Norton 1995.
Bourdieu, Pierre, The Logic of Practice, Stanford: Stanford University Press, 1990.
Burke, Peter, Eyewitnessing: The Uses of Images as Historical Evidence, London: Reaktion, 2001.
Burke, Peter, What is Cultural History?, Cambridge: Polity Press, 2004.
Foucault, Michel, The Archeology of Knowledge, London: Pantheon, 1969, “Introduction”.
Gunn, Simon, Lucy Faire, Research Methods for History, Edinburgh: Edinburgh University Press, 2012.
Iggers, George, Historiography in the Twentieth Century. From Scientific Objectivity to the Postmodern Challenge, Hanover-London: Wesleyan University Press, 1997.
La Capra, Dominick, Steven Kaplan, eds., Modern European Intellectual History. Reappraisals and New Perspectives, Ithaca, Cornell University Press, 1982.
O’Brien, Patricia, “Michel Foucault’s History of Culture”, in: L. Hunt, ed., The New Cultural History, Berkeley: University of California Press, 1989, p. 25-46.
Podejścia antropologiczne:
Geertz, Clifford, “Thick Description. Toward an Interpretive Theory of Culture”, in The Interpretation of Cultures, New York: Basic Books, 1973, p. 3-30.
Geertz Clifford, “Art as a Cultural System”, MLN, 91 (6) 1976, p. 1473-1499.
Geertz, Clifford, “Centers, Kings and Charisma: Reflections on the Symbolics of Power”, in: idem. Local Knowledge: Further Essays in Interpretive Anthropology, London: Harper, 1983, 121-146.
Zemon Davis, Natalie, Society and Culture in Early Modern France, Stanford: Stanford University Press, 1975.
Podejścia socjologiczne:
Calhoun, Craig, “The Rise and Domestication of Historical Sociology”, in: Terrence J. McDonald ed., The Historic Turn in the Human Sciences, Ann Arbor: The University of Michigan Press, 1996, p. 305-337.
Duindam Jeroen, Myths of Power. Norbert Elias and the Early Modern European Court, Amsterdam: Amsterdam University Press, 1997.
Elias, Norbert, The Court Society (German ed. 1933, 1969), Oxford: Blackwell, 1983 (several editions).
Elias, Norbert, The Civilizing Process, Oxford: Blackwell, 2000, vol. II, “Synopsis : Towards a Theory of the Civilizing Process”, p. 363-447.
Flora, Holly, “Patronage”, Studies in Iconography, 33 (2012), p.207-218.
Iggers, George, Historiography in the Twentieth Century. From Objectivity to the Postmodern Challenge, Hanover-London: Wesleyan University Press, 1997, p. 31-35, 65-77.
Historia mentalności
Andrea, Alfred, J., “Mentalities in History”, The Historian, 53 (3), 1991, p.605-608.
Bąkowski-Kois, D. “Historia mentalności epoki nowożytnej. Jeszcze o problemach”, Historyka, 31, 2001, p. 91-100.
Chartier, Roger, “Intellectual History or Sociocultural history? The French Trajectories”, in Dominick La Capra and Steven Kaplan, eds, Modern European Intellectual History: Reappraisals and New perspectives, Ithaca: Cornell University Press, 1982, p. 13-46.
Le Goff, Jacques, “Mentalities” in: J. Le Goff and P. Nora, eds, Constructing the Past, Cambridge: CUP, 1985.
Bloch, Marc, Feudal Society (French ed. 1939), transl. London: Routledge, 1961, Book II, chap. 2 (“Feeling and Thinking”).
Mikrohistorie
Brown, Richard D., “Microhistory and the Post-Modern Challenge”, in: Hans Renders et al. (eds.), Theoretical Discussions of Biography. Approaches from History, Microhistory, and Life Writing, Leiden: Brill, 2014, p. 119-128.
Cerutti, Simona, “Microhistory : Social Relations vs Cultural Models”, in A.-M. Castren, M. Lonkila, M. Peltonen, eds., Between Sociology and History. Essays on Microhistory, Collective Action, and Nation-Building, Helsinki: SKS/ Finnish Literature Society, 2004, p. 17-40.
Ginzburg, Carlo, “Clues. Roots of an Evidential Paradigm”, in: Clues, Myths, and the Historical Method, Baltimore, The Johns Hopkins University Press, 1989, p. 96-125.
________ “Microhistory: Two or Three Things I Know About It”, Critical Inquiry, 20, 1993, p. 10-35.
Levi, Giovanni, “On Micro-history”, in Peter Burke, ed., New Perspectives in Historical Writing, Cambridge, UK, 1991, p. 97-119.
Revel, Jacques, “Micro-analyse et construction du social”, in J. Revel, ed., Jeux d’échelles. La micro-analyse à l’expérience, Paris, Gallimard-Seuil, 1996, p. 15-36.
Pokłosie zwrotu lingwistycznego w humanistyce
Ankersmit, Frank, “Historiography and Postmodernism”, History and Theory, 28, 1989, p. 127-153.
La Capra, Dominick, “Rethinking Intellectual History and Reading Texts”, History and Theory, 19, 3, 1980, p. 245-276.
Ricoeur, Paul, “The Model of the Text: Meaningful action Considered as Text”, New Literary History, 5 (1), 1973, p. 91-117.
Surkis, Judith, “When was the Linguistic Turn? A Genealogy”, American Historical Review, 117 (3), 2012, p.700-722.
Toews, John, “Intellectual History After the Linguistic Turn : the Autonomy of Meaning and the Irreducibility of Experience”, American Historical Review, 92, 4, 1987, p. 879-907 .
White, Hayden, The Content of the Form: Narrative Discourse and Historical Representation, Baltimore, The Johns Hopkins University Press, 1987.
Nowa historia kultury
Chartier, Roger, “The Powers and Limits of Representation”, in: On the Edge of the Cliff. History, Language and Practices, Baltimore-London: The Johns Hopkins University Press, 1997, p. 90-103.
Hunt, Lynn, ed., The New Cultural History, Berkeley: University of California Press, 1989 (zwł. Wstęp i rozdział R. Starn “Seeing Culture in a Room for a Renaissance Prince”).
Zwrot pragmatyczny w studiach nad przeszłością
Bonnell, Victoria, Lynn Hunt, eds, Beyond the Cultural Turn, Berkeley: University of California Press, 1999, (Wstęp I rozdział William Sewell Jr. “The concept(s) of Culture” p. 1-61.
de Certeau, Michel, The Practice of Everyday Life, Berkeley: University of California Press, 1984 (Introduction, chap. III).
Malczewski, Eric, “On the centrality of Action: Social Science, Historical Logics and Max Weber’s Legacy”, Journal of Historical Sociology, 28 (4), 2015, p.523-547.
Sewell, William, “Refiguring the « Social » in the Social Sciences. An Interpretive Manifesto,” Logics of History. Social Theory and Social Transformation, Chicago, Chicago University Press, 2005, p. 318-372.
Podejścia feministyczne (płeć kulturowa jako dyskurs różnicujący)
Broude, Norma and Garrard, Mary, Feminism and Art History: Questioning the Litany, New York: Harper & Row, 1982.
Davis, Whitney, “Gender” in Critical Terms for Art History, Robert Nelson, Richard Schiff eds., Chicago: Chicago University Press, 1992.
Ferguson Margaret et al. eds, Rewriting the Renaissance: The Discourses of Sexual Difference in Early Modern Europe, Chicago: University of Chicago Press, 1986.
Kelly, Joan, Women, History and Theory, Chicago: The University of Chicago Press, 1984 (essay entitled "Did Women Have a Renaissance?"), p.19-50.
Nochlin, Linda, “Why Have There Been No Great Women Artists?” (1971) several editions.
Pollock, Griselda, “Feminist Interventions in Art’s Histories”, in: G. Pollock ed., Vision and Difference: Femininity, Feminism and the Histories of Art, London: Methuen, 1987.
Scott, Joan Wallach, “Gender: A Useful Category of Historical Analysis”, American Historical Review, 91 (1986), p.1053-75.
Wiesner-Hanks, Merry, Women and Gender in Early Modern Europe, Cambridge: CUP, 1993.
Zwrot przestrzenny
Archer, John, “Social Theory of Space: Architecture and the Production of Self, Culture, and Society”, JSAH, 64 (4), 2005, p.430-433.
Friedland, Roger, “Space, Place, and Modernity: The Geographical Moment”, Contemporary Sociology, Vol. 21, No. 1 (Jan., 1992), pp. 11-15.
Guest, Gerald B., “Space”, Studies in Iconography, 33 (2012), p. 219-230.
Keith, Michael, Steve Pile (eds.), Place and the Politics of Identity, New York: Routledge, 1993.
Lefebvre, Henri, The Production of Space, (1st ed. 1974, transl. Oxford: Blackwell, 1991 (esp. chapter "From Absolute to Abstract Space").
Soja, Edward, Postmodern Geographies: The Reassertion of Space in Critical Social Theory, London: Verso, 1989 (esp. chapter I: History, Geography, Modernity, p.10-42).
Podejścia post-kolonialne
Cohen J. F. Torshizi, V. Zamindar, “Art History, Postcolonialism, and the Global Turn”, ARTMargins, 12, 2023, p. 3-17.
MacKenzie, John. Orientalism: History, theory and the arts. Manchester: Manchester University Press, 1995.
Overbey, Karen Eileen, “Postcolonial”, Studies in Iconography 33 (2012): p. 145-56.
Said, Edward, Orientalism, London: Pantheon, 1978.
Zwrot ku materialności/sprawczości rzeczy
Appadurai, Arjun, ‘Commodity of Things’, in: The Social Life of Things, Arjun Appadurai (ed.), Cambridge UK: Cambridge University Press, 1986.
Elliot, R. et al., “Towards a material history methodology”, in: Pearce, Susan M. (ed.), Interpreting Objects and Collections. London: Routledge, 2003 (1st ed. 1994), p.109-124.
Hodder, Ian & Scott Hutson, Reading the Past: Current Approaches to Interpretation in Archaeology (3rd ed.), Cambridge: CUP, 2003.
Hodder, Ian, Studies in human-thing entaglement, 2016.
Latour, Bruno, "Can we Get our Materialism Back, Please?", Isis, 98(1), 2007, p. 138-142.
Latour Bruno, “How better to register the agency of things”, Tanner Lectures, Yale, 2014.
Lecain, Timothy, The Matter of History. How things create the past, Cambridge: CUP, 2017.
Pearce, Susan M., “Objects as meaning; or narrating the past”, in: Pearce, Susan M. (ed.), Interpreting Objects and Collections. London: Routledge, 2003 (1st ed. 1994), p.19-29.
ANT – Actor-Network Theory
Fallan, Kjetil, “Architecture in Action: Traveling with Actor-Network Theory in the Land of Architectural Research’, Architectural Theory Review 16 (2), 2011: 184–200.
Latour, Bruno, Reassembling the Social: An Introduction to Actor-network-theory, Oxford: Oxford University Press, 2005.
Latour, Bruno, A. Yaneva, “Give me a gun and I will make all buildings move: An ANT’s view of architecture,” in: R. Geiser, editor(s). Explorations in Architecture: Teaching, Design, Research. Basel: Birkhäuser; 2008. p. 80-89.
Venturini, T., “Diving in Magma: How to explore controversies with actor-network theory,” Public understanding of Science 19:3 (2010), 258-273.
Podejścia sensoryczne:
Arciszewska, Barbara, “Villa, Villeggiatura and the Sensory Turn: Research Challenges and Opportunities”, in: B. Arciszewska (ed.), The Baroque Villa: Senses and Perceptions versus Materiality, Warszawa: Muzeum Pałac w Wilanowie, 2017, pp. 1-14.
Gibson, James, “The theory of affordances and the design of the environment”, in: E. Reed and R Jones (eds.) Reasons for realism: selected essays of James J. Gibson, Hillsdale: Lawrence Erlbaum, 1982.
Howes, David, "Architecture of the Senses", Montreal: CAA, 2005; http://www.david-howes.com/DH-research-sampler-arch-senses.htm
Howes, David, “Charting the Sensorial Revolution,” The Senses and Society 1 (2006), pp. 113-28.
Maier, Jonathan, Fadel Georges, Battisto Dina, “An affordance-based approach to architectural theory, design and practice”, Design Studies, 30 (2009), 393-414.
Smith, Mark, “Producing Sense, Consuming Sense, Making Sense: Perils and Prospects for Sensory History,” Journal of Social History 40 (2007), pp. 841-58.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: