Świat bogów greckich. Pobożność starożytnych 3105-SB-OG

Zjawisko wierzeń religijnych jest przedmiotem wielu dyscyplin
naukowych zajmujących się tą stroną aktywności człowieka. Nie
ma dziś powszechnej zgody co do znaczenie pojęcia religii (łac.
religio), stosuje się rozmaite definicje i wyjaśnienia tego
terminu tak w fenomenologii religii, jak w historii religii czy w
antropologii kultury. Grecy nie mieli terminu stanowiącego
dokładny odpowiednik pojęcia łacińskiego dyskutowanego
przez Cycerona, który również nie miał pełnej jasności co do
jego znaczenia i pochodzenia. W wypadku Greków sprawę
komplikuje jeszcze i ta okoliczność, że kult organizowało
państwo (polis), z zasady dopuszczając jednak kulty prywatne, a
znaczenie miała praktyka, nie treść wierzeń, choć zarazem
wymagano przestrzegania norm polis i niechętnie patrząc na
nowe, obce kulty. Najważniejsze jednak było, aby okazywać

bogom cześć i szacunek, przy czym pojawia się pytanie tak o
indywidualne przeżycia religijne, jak i o stosunek wierzących do
bogatych w treści przekazów literackich tworzących zbiór
mitów.
Plan zagadnień:
1. Wprowadzenie: Pojęcie „religia” w nauce nowożytnej,
znaczenie treści wierzeń (credo, confessio) i praktyk (cultus).
Definicja Geertza, próby jej zastosowania ogólnego i
szczegółowego odniesienia do rzeczywistości greckiej.
2. Kłopoty z religią Greków. Religia polis czy religia Hellenów.
Religia grecka czy religie Greków?
3. Pobożność i bezbożność. Obowiązki religijne.
4. Wiedza o bogach.
5. Teologia grecka a mitologia i mitografia.
6. W co wierzyli Grecy? Bogowie, herosi, demony.
7. Życie pozagrobowe. Koncepcje duszy.
8. Świat olimpijski, świat podziemny.
9. Charakter politeizmu greckiego.
1O.Czy można mówić o monoteizmie greckim?
11.Związki wierzeń religijnych z etyką i moralnością Greków.
13. Wychowanie religijne. Paideia a eusebeia.
14. Mythos i logos. Mity i filozofia.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Koordynatorzy przedmiotu

Włodzimierz Lengauer

Efekty kształcenia

K_W14 - Student uczestniczący w wykładzie zyskuje orientację
w zagadnieniach współczesnego religioznawstwa oraz w
szczególności w problematyce badań nad systemem wierzeń
starożytnych Greków w okresie trwania ich cywilizacji od II

tysiąclecia p.n.e. po schyłek starożytności. Poznaje podstawową
terminologię naukową i nabywa wiedzę o podstawowych
pojęciach stosowanych w badaniach nad religią.
K_W16 - Zdobywa wiedzę i podstawowe umiejętności
niezbędne zarówno do zrozumienia świata greckiego, jak i wielu
zjawisk religijności współczesnej.
K_U05 –Analiza źródeł prowadzona w trakcie wykładów
pozwoli uczestnikom rozwinąć własne umiejętności krytyki
źródeł i pomoże im prowadzić własne badania.
K_U07 – studenci doskonalą umiejętność prowadzenie dyskusji
naukowych, sposobów argumentowania oraz prezentacji wiedzy.

Kryteria oceniania

Podstawą oceny będzie test zaliczeniowy, który chętni mogą
ewentualnie zamienić na rozmowę. Do zaliczenia będą
dopuszczone wyłącznie osoby, które nie mają więcej niż trzy
nieobecności.

Literatura

Jean-Pierre Vernant, Mit i religia w Grecji starożytnej. Przełożył

Krzysztof Środa. Warszawa 1998.
Claude Calame, Pochodzenie pojęcia mitu [W:] Antropologia
antyku greckiego. Zagadnienia i wybór tekstów. Opracowali
Włodzimierz Lengauer, Lech Trzcionkowski. Wydawnictwa
Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011 s. 142-154.
Jean-Pierre Vernant, Religia grecka, religie starożytne [W:]
Antropologia antyku greckiego (jak wyżej), s.176-193.
Christiane Sourvinou-Inwood, Czym jest religia polis? [W:]
Antropologia antyku greckiego (jak wyżej), s. 194-205.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3105-SB-OG w USOSweb