PRL: ludzie, przedmioty, obrazy 3105-PRL-KK
Polska Rzeczpospolita Ludowa, popularnie nazywana
„Peerelem” jest okresem (pozornie) zamkniętym. Pozornie, gdyż
w dalszym ciągu żyją ( i jeszcze długo żyć będą) ludzie nie tylko
urodzeni, ale i w pełni socjalizowani w tamtych czasach. Okres
ten pozostawił po sobie również olbrzymią i zróżnicowaną
spuściznę materialną i niematerialną, wciąż jest punktem
politycznych czy kulturowych odniesień, odgrywa też istotną
rolę w pamięci zbiorowej. Celem konwersatorium będzie
prezentacja, omówienie i przedyskutowanie drobnego tylko
wycinka zagadnień związanych z PRL. Wybrano tematy
powiązane z szeroko rozumianą historią kultury – od kultury
politycznej po kulturę pamięci. Podstawą dyskusji będą
zróżnicowane dokumenty kultury – memuarystyka, film
dokumentalny, fotografia, karykatury, pocztówki, malarstwo czy
w końcu analiza przestrzeni publicznej.
1.Zajęcia wstępne: ustalenie listy uczestników, prezentacja
tematów, źródeł, literatury.
2. Archeologia domowa: co w naszych domach pozostało z
PRL?
3. Stalinizm I: kreowanie obrazu wodza (dyskusja o
opublikowanej w 1952 r. biografii Bolesława Bieruta).
4. Stalinizm II: socrealizm.
5. Odwilż I: „czarna seria” polskiego filmu dokumentalnego.
6-7. Odwilż II: 1956-1957 –rewolucji politycznej, społecznej i
kulturowej w karykaturze.
8. PRL w fotografii: zajęcia z udziałem dr Marii Wąchały-
Skindzier z Muzeum Fotografii w Krakowie.
9. (Długie) Lata 60. – „chcemy być nowocześni” czyli new look.
10. Gen. Karol Świerczewski, (de)konstrukcja najtrwalszego
mitu PRL.
11-12. Rok 1972: dwa spojrzenia (analiza dwóch dzienników
prowadzonych w tym roku – pisarza Mariana Brandysa i górnika
z Katowic).
13. Peerelowski problem nr 1 – mięso (analiza ikonograficzna).
14. Peerelowskie marzenie nr 1 – samochód.
15. PRL i przestrzeń publiczna – co zostało?
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
K_W14 - Student uczestniczący w konwersatorium wykładzie
nabywa wiedzę zarówno o podstawowych pojęciach związanych
z historią społeczną w ogóle, jak o wybranych problemach i
procesach z historii społecznej Polski w XX wieku. Oprócz
zapoznania się z metodologią, terminologią, faktografią, czy
periodyzacją uczestnik wykładu będzie mógł rozpoznać
zależności między historią społeczną a polityczną, gospodarczą,
czy dziejami kultury.
K_W16 - Zdobędzie wiedzę i instrumentarium zarówno do
zrozumienia przeszłości, jak wielu procesów zachodzących
obecnie.
K_U05 – Zaprezentowane podczas konwersatorium źródła
pozwolą uczestnikom na udoskonalenie umiejętności krytyki
źródeł i pomoże w wykorzystaniu ich we własnych badaniach;
K_U07 – studenci udoskonalą umiejętność dyskusji,
merytorycznego argumentowania oraz sposobów prezentacji
wiedzy.
Kryteria oceniania
Podstawą oceny uczestnika zajęć będą:
- obecność; osoby, które opuszczą (bez ważnego i
udokumentowanego powodu) więcej niż dwa zajęcia nie mogą
zaliczyć zajęć.
- aktywność podczas zajęć (udział w dyskusji etc.).
- kreatywność (np. samodzielne przygotowanie prezentacji
multimedialnej).
Literatura
B. Brzostek, PRL na widelcu, Warszawa 2010; Richard
- W. Bulliet (red.), Historia XX wieku, Warszawa 2001;
- George J. Flemming [wł. Jerzy Działak], Polska mało znana,
Paryż 1967
- W. Fułek, R. Stinzing-Wojnarowski, Kurort w cieniu PRL-u.
Sopot 1945-1989, Gdańsk 2007.
- D. Jarosz, Mieszkanie się należy. Studium z peerelowskich
praktyk społecznych, Warszawa 2010.
- J. Kochanowski, Tylnymi drzwiami. „Czarny rynek” w Polsce
1944-1989, Warszawa 2015;
- J. Kochanowski, Rewolucja międzypaździernikowa. Polska
1956-1957, Kraków 2017.
- J. Kochanowski, „Wolne miasto”. Zakopane 1956-1970,
Kraków 2019.
- K. Kosiński, Historia pijaństwa w czasach PRL. Polityka-
obyczaje-szara strefa-patologie, Warszawa 2008.
- W. Mędrzecki, Sz. Rudnicki, J. Żarnowski, Społeczeństwo
polskie w XX wieku, Warszawa 2003;
- Społeczeństwo PRL. T. 1, red. S. Jankowiak, D. Skotarczak, I.
Skórzyńska, Poznań 2011;
- H. Wilk, Między pragmatyzmem a oczekiwaniami.
Społeczeństwo, władza i samochody w Polsce 1945–1970,
Wydawnictwo IH PAN, Warszawa 2017.
- Wizje nowoczesności . lata 50. i 60. – wzornictwo, estetyka, styl
życia, red. A. Kiełczewska, M. Porajska-Hałka, Warszawa 2011
- M. Wojtyński, Telewizja w Polsce do 1972 roku, Warszawa
2011;
- Życie codzienne w PRL (1956-1989), red. G. Miernik, S
Piątkowski, Radom 2006
- Monika Milewska, Ślepa kuchnia. Jedzenie i ideologia w PRL,
Warszawa 2021.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: