Pamięć i mit w Polsce w XX w 3105-PIMWP-OG

Podczas wykładu zostaną zaprezentowane różnorodne aspekty polskiej pamięci i polityki historycznej w XX wieku, zarówno w Dwudziestoleciu międzywojennym, jak w PRL czy po 1989 r. Zostaną także zaprezentowane zjawiska (dys)kontynuacji w historii Polski. Przedstawione zostaną m.in. takie zagadnienia jak kreowanie mitu Józefa Piłsudskiego, Karola Świerczewskiego; kilka wykładów zostanie poświęconych tematom związanym z pamięcią o II wojnie światowej i jej skutkach (m.in. wrzesień 1939 r., wypędzenia i migracje przymusowe, robotnicy przymusowi, Kresy Wschodnie, Volksdeutsche). Cykl wykładów o pamięci zbiorowej zostanie zakończony spotkaniem poświęconym pamiętaniu PRL. Zagadnienia (dys)kontynuacji zostaną zaprezentowane na przykładzie ewolucji polskich dokumentów osobistych w XX w.
Poszczególne tematy zostaną zaprezentowane na tle podobnych zjawisk w historii powszechnej.

Plan:
Wykład wprowadzający: pamięć zbiorowa i polityka historyczna?
Pamięć o XX wieku: ślady spotykane w podróży… (I)
II Rzeczpospolita: jak pamiętamy, a jak było naprawdę?
4.-5.. Mit Józefa Piłsudskiego.
6. „Dowody istnienia”, czyli jak odczytywać polskie dokumenty osobiste w XX w.
7. Wojna i okupacja: obraz stereotypowy vs. różnorodność doświadczeń.
8. Wrzesień 1939 r. w polskiej pamięci zbiorowej.
9. Przymusowe migracje Polaków i Niemców w polskiej pamięci zbiorowej.
10. Pakt Ribbentrop-Mołotow w polskiej pamięci zbiorowej.
11. Kresy Wschodnie w polskiej pamięci zbiorowej.
12. Zdrajcy?! Powojenna pamięć o Volksdeutschach.
13. Gen. Karol Świerczewski: komunistyczny mit bohatera.
14. Pamięć o XX wieku: ślady spotykane w podróży (II)
15. Pamięć o PRL.

During the planned lecture will be presented various aspects of the Polish collective memory and the politics of history in the 20th century, both in the interwar period (1918-1939), in the Polish People’s Republic and after 1989, i.a.: creation of the myths of Marshall Józef Piłsudski (1867-1935) or General Karol (1897-1947); several lectures will be devoted to the topics assiosiated with the WW II and its consequences (German invasion on Poland in September 1939, diversity of the Polish experiences during the occupation, collective memory of forced migrations, Ethnic Germans and prewar Eastern Boderlands). Few lectures will be devoted to the collective memory of the Polish People’s Republic and the role of the (dis)continuation in the Polish history.
The individual topics will be presented in comparison to other European countries.
List of the lectures:

1. The introduction-lecture: collective memory, myth and the politics of history.
2. The traces of memory in the 20th century: the experience of travel (I).
3.. Poland 1918-1939: how we remember, and as it was really?
4.-5. The myth of Józef Piłsudski.
6. “Evidence of existence” or what can be read from Polish IDs.
7. WWII and occupation in Poland: the stereotypical image vs. the diversity of experiences.
8. September 1939 in the Polish collective memory.
9. The forced migrations of Poles and Germans In Polish collective memory.
10.Hitler-Stalin Pact in the Polish collective memory.
11. The „Eastern Borderlands” (Kresy Wschodnie) In the Polish collective memory.
12. Traitors? The Ethnic Germans (Volksdeutsche) in the Polish collective memory.
13. General Karol Świerczewski (1897-1947): the communist myth of the hero.
14. The traces of memory in the 20th century: the experience of travel (II).
15. Polish People’s Republic in the collective memory and politics of history after 1989.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Koordynatorzy przedmiotu

Jerzy Kochanowski

Efekty kształcenia

K_W14 - Student uczestniczący w wykładzie nabywa wiedzę zarówno o podstawowych pojęciach związanych z historią społeczną w ogóle, jak o wybranych problemach i procesach z historii politycznej, społecznej, kulturowej i gospodarczej Polski i powszechnej w XX wieku. Oprócz zapoznania się z metodologią, terminologią, faktografią, czy periodyzacją uczestnik wykładu będzie mógł rozpoznać zależności między historią społeczną a polityczną, gospodarczą, czy dziejami kultury.
K_W16 - Zdobędzie wiedzę i instrumentarium zarówno do zrozumienia przeszłości, jak wielu procesów zachodzących obecnie.
K_U05 – Zaprezentowane podczas wykładu źródła pozwoli uczestnikom na udoskonalenie umiejętności krytyki źródeł i pomoże w wykorzystaniu ich we własnych badaniach;
K_U07 – studenci udoskonalą umiejętność dyskusji, merytorycznego argumentowania oraz sposobów prezentacji wiedzy.

Kryteria oceniania

Wykład będzie zakończony egzaminem w formie testu zawierającego od sześciu do dziesięciu pytań zamkniętych (jednokrotnego wyboru) z zakresu prezentowanego podczas wykładu. Błędna odpowiedź na więcej niż połowę pytań uniemożliwia otrzymanie oceny pozytywnej i tym samym zaliczenie przedmiotu.
Do egzaminu nie będą dopuszczone osoby, które opuszczą (bez ważnego i udokumentowanego powodu) więcej niż trzy wykłady.

Passing the test (6-10 closed questions; if more than a half of the answers are wrong student does not pass the test)
Students with more than 3 abscences (without a valid and documented reasons), will not be allowed to write the test

Literatura

Andrzej Garlicki, Piękne lata trzydzieste, Warszawa 2008; Heidi Hein-Kircher, Kult Piłsudskiego i jego znaczenie dla państwa polskiego 1926-1939, Warszawa 2008; Elżebieta Kaszuba, System propagandy państwowej obozu rządzącego w Polsce w latach 1926-1939, Toruń 2004; Piotr T. Kwiatkowski, Lech M. Nijakowski, Barbara Szacka, Andrzej Szpociński, Między codziennością a wielką historią. Druga wojna światowa w pamięci zbiorowej społeczeństwa polskiego, Gdańsk-Warszawa 2010; Włodzimierz Mędrzecki, Szymon Rudnicki, Janusz Żarnowski, Społeczeństwo polskie w XX wieku, Warszawa 2003; Czesław Miłosz, Wyprawa w Dwudziestolecie, Kraków 2011; Lech M. Nijakowski, Polska polityka pamięci. Esej socjologiczny, Warszawa 2008; Barbara Szacka, Czas przeszły, pamięć, mit, Warszawa 2008; Wojna. Doświadczenie i zapis, red. Sławomir Buryła, Paweł Rodak, Kraków 2006; Marcin Zaremba, Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce, Warszawa 2001; Janusz Żarnowski, Polska 1918-1939. Praca. Technika. Społeczeństwo, Warszawa 1999.

In English:
- Robert Traba, The past in the present: the construction of Polish history, transl. by Alex Shannon, Frankfurt am Main 2015.
- Joanna Wawrzyniak, Veterans, victims, and memory: the politics of the Second World War in communist Poland, translated by Simon Lewis, Frankfurt am Main 2015.
- Krzysztof Malicki, The role of the past and collective memory in the regional policy and local development, in: Local development in the Central European perspective, 2015, pp. 144-153
- Przemysław Żurawski vel Grajewski, History and contemporary politics of Poland 1939-2003, In: Poland : history, culture and society: selected reading, 2015, pp. 145-185.
- Wojciech Chlebda (ed.), Historical collective memory within borderlands, Opole 2014
- Piotr Filipkowski, The recent developments in 'collective memory' research in Poland, in: Acta Poloniae Historica, Vol. 106 (2012), pp. 31-57
- Kaja Kaźmierska, Memory and oblivion: extermination in Pole's collective experience, in: Polish Sociological Review : quarterly of the Polish Sociological Association, 2002, 1, pp. 109-112
- Hannes Swoboda, Jan Marinus Wiersma (eds.), Politics of the past: the use and abuse of history, Brussels 2009.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3105-PIMWP-OG w USOSweb