Mazowsze. W stronę syntezy kultury artystycznej regionu 3105-MWSS-K
Zajęcia specjalistyczne, dotyczą szeroko pojętej geografii kulturowej i artystycznej w dobie nowożytnej, na przykładzie stołecznego od 1. poł. XVII w. regionu Mazowsza. Jego specyfiki, początków i dynamicznego rozwoju renesansu, manieryzmu i baroku, najważniejszych działających tutaj architektów, artystów i rzemieślników. Ponieważ Warszawa przyćmiła rozwój Mazowsza od przynajmniej 2. Poł. XVII w. warto odpowiedzieć na pytanie, co do tego doprowadziło i jakie były przyczyny słabnącej pozycji pozostałych ważnych ośrodków regionu, jakie były też losy miejscowych dysponentów i twórców po potopie szwedzkim i w okresie saskim. W trakcie wykładów poruszone również zostaną następujące zagadnienia: odrębnego oblicza kulturowego i artystycznego Mazowsza jako regionu w epoce nowożytnej, oraz jego charakterystyki pozwalającej odróżnić go od pozostałych regionów Korony; jak wiele Mazowsze zawdzięcza metropolii, a ile stolica okolicznym miastom oraz lokalnym artystom i rzemieślnikom; jakie były na Mazowszu wpływy ościennych ziem Korony, Litwy i Prus Książęcych. Szczególnego omówienia pod takim kątem doczekają się najważniejsze miasta i ośrodki artystyczno-rzemieślnicze: Płock, Łowicz i Pułtusk oraz Ciechanów, Łomża i Rawa oraz inicjatywy kulturalno-artystyczne czołowych mazowieckich rodzin magnackich: Szreńskich, Kryskich, Krasińskich, Radziejowskich, Bielińskich, Załuskich oraz Mokronoskich, Lipskich i Szczuków.
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
WIEDZA
K_W01: ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu historii sztuki w systemie nauk oraz o jej specyfice przedmiotowej i metodologicznej
K_W02: zna podstawową terminologię historii
K_W03: ma uporządkowaną wiedzę ogólną obejmującą dzieje, teorię, terminologię i metodologię historii
K_W05: ma podstawową wiedzę o powiązaniach historii sztuki z innymi dziedzinami nauki
K_W06: ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych naukowych osiągnięciach aktualnej historii sztuki
K_W07: zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji obiektów sztuki, stosowane w historycznej i aktualnej historii sztuki
K_W09: ma świadomość kompleksowej natury języka oraz jego złożoności i historycznej zmienności jego znaczeń w kontekście badań z zakresu historii sztuki
UMIEJĘTNOŚCI
K_U01: potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje , wykorzystując różne źródła i sposoby
K_U04: potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami historii sztuki w typowych sytuacjach profesjonalnych
K_U05: potrafi rozpoznać różne rodzaje obiektów sztuki oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego i miejsca w procesie historyczno-kulturowym
K_U02: posiada podstawowe umiejętności badawcze, obejmujące formułowanie i analizę problemów badawczych, dobór metod i narzędzi badawczych, opracowanie i prezentacje wyników, pozwalające na rozwiązywanie problemów w zakresie historii sztuki
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
K_K01: rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie
K_K02: potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji zadań, określonych przez siebie i innych
K_K04: prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu
Kryteria oceniania
Uczestnictwo w zajęciach, zaliczenie pisemne na wybrany temat z listy
Literatura
T. Dacosta Kaufmann, Toward a Geography of Art, Chicago–London 2004.
R.M. Kunkel, Architektura gotycka na Mazowszu, Warszawa 2006.
Sztuka warszawska od średniowiecza do połowy XX w. Katalog wystawy jubileuszowej zorganizowanej w stulecie powstania Muzeum 1862–1962, Muzeum Narodowe w Warszawie, maj–wrzesień 1962.
K. Askanas, Sztuka Płocka, wyd. 2, Płock 1991.
Sztuka Warszawy, red. M. Karpowicz, Warszawa 1986.
J. Gajewski, Sztuka w prymasowskim Łowiczu, w: Łowicz. Dzieje miasta, red. R. Kołodziejczyk, Warszawa 1986, s. 462–606.
Pułtusk. Studia i materiały z dziejów miasta regionu, t. 1, Warszawa 1969.
A. Gradowska, Nagrobki renesansowe na Mazowszu, ,,Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, t. VIII, 1964, s. 209–252.
J. Ruszczycówna, Portret renesansowy i barokowy na Mazowszu, ,,Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, t. VIII, 1964, 167–208.
A.J. Miłobędzki, Pułtuski „system architektoniczny", w: Nobile claret opus. Studia z dziejów sztuki dedykowane Mieczysławowi Zlatowi, red. L. Kalinowski, S. Mossakowski i Z. Ostrowska-Kębłowska, Wrocław 1998.
P. Gryglewski, De Sacra Antiquitate. Odwołania do przeszłości w polskiej architekturze sakralnej XVI wieku, Warszawa 2012.
S. Mossakowski, Tylman z Gameren (1632–1706). Twórczość architektoniczna w Polsce, Warszawa – Monachium – Berlin 2012.
A.J. Miłobędzki, Kościoły ścienno-filarowe. Z problematyki budownictwa Polski centralnej w wieku XVIII, w: Rokoko. Studia nad sztuką I połowy XVIII wieku, red. T. Hrankowska, Warszawa 1970.
K. Guttmejer, Architektura barokowa na Mazowszu, [w:] Dziedzictwo kulturowe Mazowsza. Archeologia – Architektura – Etnologia, red. W. Brzeziński, M. Sołtysiak, A. Stawarz, Warszawa 2001.
M. Karpowicz, Artisti ticinesi in Polonia nella prima meta' del 700, Bellinzona 1999.
A. J. Błachut, Brat Mateusz Osiecki i jego dzieło. Modelowy projekt nowego wystroju-wyposażenia kościołów reformackich prowincji wielkopolskiej w XVIII wieku, Warszawa 2003.
W. Hentschel, Die sächsische Baukunst des 18. Jahrhunderts in Polen, Berlin 1967.
Pod jedną koroną. Kultura i sztuka w czasach unii polsko-saskiej. Katalog wystawy, 26 czerwca–12 października 1997, Zamek Królewski w Warszawie, Warszawa 1997.
M. Kwiatkowski, Architektura mieszkaniowa Warszawy. Od potopu szwedzkiego do powstania listopadowego, Warszawa 1989.
Bazylika pułtuska. 550 lat świątyni i Kapituły Pułtuskiej, red. W. Kosek, A.K.F. Wołosz, Pułtusk [2001].
Warszawa: jej dzieje i kultura, red. A. Gieysztor i J. Durko, Warszawa 1980.
Na prawym brzegu. Dziedzictwo kulturowe warszawskiej Pragi, red. Z. Michalczyk, Warszawa 2006.
I. Galicka, H. Sygietyńska, Odkrywanie sztuki – sztuka odkrywania, Warszawa 1994.
Polska w okresie drugiej wojny północnej 1655–1660, t. 2, red. K. Lepszy i in., Warszawa 1957.
M. Wardzyński przy współudziale H. Kowalskiego i P. J. Jamskiego, Lapidarium warszawskie : szlachetne materiały kamieniarskie w XVI i XVII wieku, Warszawa 2013.
M. Wardzyński, Sztuka nowożytna na Mazowszu. Zarys problematyki, w: Dzieje Mazowsza, t. II: Okres nowożytny : 1526–1795, red. J. Tyszkiewicz, Pułtusk 2014, s. 629–731.
Dzieje Mazowsza, t. II: Okres nowożytny : 1526–1795, red. J. Tyszkiewicz, Pułtusk 2014.
K. Głowacki, Kościół norbertanów w Witowie jako wzorzec typu architektonicznego, ,,Kwartalnik Architektury i Urbanistyki", 22, 1977, z. 2, s. 103–114.
J.A. Wiśniewski, Kościoły drewniane Mazowsza, cz. 1–2, Pruszków 1998–2000.
J. Sito, Wielkie warsztaty rzeźbiarskie Warszawy doby saskiej. Modele kariery – formacja artystyczna – organizacja produkcji, Warszawa 2013.
Z. Michalczyk, Uwagi na temat pierwowzorów dzieł Szymona Czechowicza i malarzy jego kręgu, ,,BHS”, 75: 2013, nr 4, s. 697–773.
Poza Warszawą, red. A. Pieńkos, M. Wardzyński, t. 1–4, Warszawa 2018–2021.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: