Mecenat artystyczny - teoria i praktyka 3105-MATP-K
Kategoria mecenatu artystycznego zakorzeniona w badaniach
nad historią sztuki w szczególny sposób pozwoliła na
wyjście poza ahistoryczną wizję procesu twórczego
oderwanego od najbliższego otoczenia. Podjęcie problemu
umożliwiło dostrzeżenie szerszego kontekstu dzieła sztuki –
uwarunkowań ekonomicznych, politycznych i
ideologicznych, możliwości technicznych, czynników
promocyjnych i towarzyskich, a nawet roli przypadku w
procesie twórczym. Podczas zajęć podjęty zostanie namysł
nad mecenatem artystycznym w całej złożoności zjawiska.
Przeanalizowane zostaną problemy z definiowaniem i
rozróżnieniem pomiędzy podobnymi pod wieloma
względami mecenatem, działalnością fundacyjną, polityką
artystyczną, konsumpcją dóbr… Wskazane zostaną
metodologiczne podstawy badań nad mecenatem, a
uczestnicy zajęć zastanowią się nad czynnikami
kształtującymi dzieło sztuki z perspektywy zleceniodawcy
oraz modelami podejmowania inicjatyw artystycznych.
Chronologiczna podstawa zajęć obejmuje przede wszystkim
epokę nowożytną, jednak możliwe jest rozszerzenie zakresu
o pewne przykłady wcześniejsze i późniejsze zgodnie z
zainteresowaniem uczestników. W związku z tym podstawę
dyskusji będą mogły stanowić między innymi: mecenat
Medyceuszy, Izabeli d’Este, charakterystyczne przykłady
mecenatu papieża i jego nepotów w nowożytnym Rzymie,
inicjatywy artystyczne polskich królów Jana III i Stanisława
Augusta, a nawet przedsięwzięcia amerykańskich elit
przełomu XIX i XX wieku, J.P. Morgana, Henry’ego Claya
Fricka, czy Isabelli Stewart Gardner.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Studenci:
K_W02: znają i rozumieją w zaawansowanym stopniu terminologię historyczno-artystyczną dotyczącą dzieł sztuki, w szczególności w zakresie mecenatu artystycznego i zjawisk pokrewnych.
K_W04: znają i rozumieją szczegółowe zagadnienia z zakresu mecenatu artystycznego i zjawisk pokrewnych.
K_U04: potrafią przeprowadzić krytyczną analizę i interpretację dzieła sztuki z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia jego znaczeń, oddziaływania społecznego i miejsca w procesie historyczno-kulturowym.
K_U07: potrafią komunikować się z otoczeniem z wykorzystaniem specjalistycznej terminologii, poglądów różnych badaczy historii sztuki i historii kultury.
K_U11: potrafią planować i organizować pracę indywidualną oraz w zespole (także o charakterze interdyscyplinarnym).
K_K01: są gotowi do krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści, dostępnych poprzez wszystkie kanały wykorzystywane w naukach o sztuce.
K_K02: są gotowi do uznawania znaczenia wiedzy we właściwym określeniu priorytetów służących realizacji zadań, sformułowanych problemowo przez siebie i innych, w tym ekspertów.
Kryteria oceniania
Podstawowym warunkiem zaliczenia zajęć będzie przygotowanie krótkiego referatu wprowadzającego do dyskusji na temat wybranego przykładu mecenatu artystycznego. Ocenie podlegać będzie również obecność i aktywność na zajęciach (dopuszczalne dwie nieobecności).
Literatura
Ostateczna lista lektur uzależniona będzie od podjętych przez uczestników konwersatorium tematów. Poniższe publikacje stanowią teoretyczną bazę i przedmiot krytycznego namysłu dla uczestników zajęć.
1. J. Anderson, Rewriting the History of Art Patronage, „Renaissance Studies”, 1996, t. 10, nr 2 (Women Patrons of Renaissance Art, 1300–1600), s. 129–138.
2. U. Augustyniak, Specyfika patronatu magnackiego w Wielkim Księstwie Litewskim w XVII wieku, problemy badawcze, [w:] „Kwartalnik Historyczny”, 2002, t. 109, s. 97–110.
3. G.P. Bąbiak, „Sobie, ojczyźnie czy potomności...” Wybrane problemy mecenatu kulturalnego elit na ziemiach polskich w XIX wieku, Warszawa 2010.
4. J.A. Chrościcki, Czy można nazwać mecenasami polskich Wazów? [w:] Triumfy i porażki. Studia z dziejów kultury polskiej XVI–XVIII w., Warszawa 1989, s. 183–201.
5. M. DePrano, Art Patronage, Family, and Gender in Renaissance Florence. The Tornabuoni, Cambridge 2019.
6. M. Foss, The Age of Patronage. The Arts in Society 1660–1750, London 1971.
7. Fundator i mecenas. Magnateria Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku, red. E. Dubas-Urwanowicz, J. Urwanowicz, Białystok 2011.
8. F. Haskell, Patrons and Painters. A Study in the Relations Between Italian Art and Society in the Age of the Baroque, London 1963.
9. K. Janicka, Polityczno-społeczne uwarunkowania magnackiego mecenatu artystycznego w nowożytnej Rzeczypospolitej (XVI–XVII w.), „Quart”, 2019, t. 2, 15–32.
10. M.E., Jovanovich, M. Renn, Beyond the Commercial. Corporate Patronage Reconsidered, [w:] Corporate Patronage of Art and Architecture in the United States, Late 19th Century to the Present, ed. M.E. Jovanovich, M. Renn, New York et al. 2019, s. 1-14.
11. M. Karpowicz, Fundacje artystyczne – nieodzowny wyznacznik statusu magnata polskiego, [w:] Pod jedną koroną. Kultura i sztuka w czasach unii polsko-saskiej [katalog wystawy], red.: M. Męclewska, B. Grątkowska-Ratyńska. Warszawa 1997, s. 421–424.
12. W. Krassowski, Mecenat czy polityka artystyczna?, [w:] Mecenas, kolekcjoner, odbiorca. Materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, red.: E. Karwowska, A. Marczak-Krupa, Warszawa 1984, 15–38.
13. P.D. McLean, The Art of the Network. Strategic Interaction and Patronage in Renaissance Florence, Duke University Press 2007.
14. K. Niemira, Art Patronage or Consumption of Luxury Goods? Polish Magnates and Parisian Luxury Goods in the 18th Century, [w:] Artistic Patronage in Central Europe. From Private Foundations to State Art / Kunstpatronage in Mitteleuropa zwischen Privatstiftung und Staatskunst, ed. by J. Adamski, Warsaw 2021, s. 211–222.
15. E. Śnieżyńska-Stolot, Pojęcie mecenatu artystycznego, „Folia Historiae Artium”, 1981, t. 17, s. 5–14.
16. H. van der Linden, The Collaborative Authorship of Pictorial Invention in Seventeenth-century Italy. Artist, Adviser, and Patron at Palazzo Carignano, [w:] The Artist as Reader. On Education and Non-Education of Early Modern Artists, ed. H. Damm, M. Thimann, C. Zittel, Leiden–Boston 2013, 327–357.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: