Historia sztuki wczesnochrześcijańskiej i bizantyńskiej 3105-LZHSWIB
Pierwsza część zajęć będzie poświęcona sztuce wczesnochrześcijańskiej. Omówione zostaną: okoliczności jej powstania, tradycje, do jakich się odnosiła; geneza chrześcijańskiej budowli kultowej ( fundacje cesarskie, biskupie, kościoły cmentarne): najdawniejsze dekoracje kościołów i baptysteriów, początki sztuki sepulkalnej; zagadnienia związane z kultem męczenników i jego konsekwencjami dla sztuki; trwałość wątków antycznych i pojawienie się nowych, chrześcijańskich tematów ikonograficznych w malarstwie katakumbowym i rzeźbie sarkofagowej, a wreszcie w sztuce monumentalnej.
Druga część wykładu dotyczy sztuki bizantyjskiej az po upadek konstantynopola. Przedstawiane będą m.im: procesy prowincjonalizacji sztuki grecko-rzymskiej: czasy Justyniana; wykształcenie się specyficznych cech architektury ( z uwzględnieniem jego związku z liturgią) i malarstwa; ikonoklazm i jego sztuka; zwycięstwo zwolenników ikon oraz powstanie kanonu ikonograficznego. Zaliczenie na podstawie egzaminu pisemnego składającego się z testu( slajdy) oraz pytań otwartych.
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
ma uporządkowaną wiedzę z zakresu historii sztuki wczesnochrześcijańskiej i bizantyjskiej, obejmującą jej dzieje, teorię, terminologię oraz metodologię
- ma uporządkowaną wiedzę szczegółową z zakresu historii sztuki wczesnochrześcijańskiej i bizantyjskiej
- potrafi rozpoznać różne rodzaje obiektów sztuki z zakresu historii sztuki wczesnochrześcijańskiej i bizantyjskiej
- potrafi przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację dzieł z zakresu historii sztuki wczesnochrześcijańskiej i bizantyjskiej, stosując zastosowaniem typowe metody, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego i miejsca w procesie historyczno-kulturowym
Kryteria oceniania
Zaliczenie na podstawie egzaminu pisemnego składającego się z testu (slajdy) oraz pytań otwartych.
Literatura
. Age of Spirituality: a Symposium, ed. K. Weitzmann, New York 1980, s. 101-120.
2. Sz. Amiranaszwili, Sztuka gruzińska, przeł. M. Zagorska, Warszawa 1973.
3. M. Angold, Cesarstwo Bizantyńskie 1025-1204. Historia polityczna, przeł. W. Brodzki, Wrocław-Warszawa-Krakow 1993.
4. Armenia sacra. Memoire chretienne des Armeniens (Ive-XVIIIe siecle), sous la direction de J. Durand, I. Rapti, D. Giovannoni, Paris 2007.
5. Ars Graeca. Ars Latina. Studia dedykowane A. Rożyckiej-Bryzek, Krakow 2001.
6. A. S. Atiya, Historia kościołow wschodnich, przekład zbiorowy, Warszawa 1978.
7. S. Awierincew, Na skrzyżowaniu tradycji (szkice o literaturze i kulturze wczesnobizantyjskiej), przeł. D. Ulicka, Warszawa 1988.
8. H. Belting, Bild und Kult. Eine Geschichte des Bildes vor des Bildes vor dem Zeitalter der Kunst, Munchen 1990.
9. W. Berschin, Grecko-łacińskie średniowiecze. Od Hieronima do Mikołaja z Kuzy, przeł. K. Liman, Gniezno 2003.
10. P. Brown, Ciało i społeczeństwo. Mężczyźni, kobiety i abstynencja seksualna we wczesnym chrześcijaństwie, przeł. I. Kania, Krakow 2006.
11. R. Browning, Justynian i Teodora, przeł. M. Boduszyńska-Borowikowa, Warszawa 1977, 1996.
12. R. Browning, Cesarstwo Bizantyńskie, Grzegorz Żurek, Warszawa 1980, 1997.
13. L. Brubaker, Vision and Meaning in Ninth-Century Byzantium. Image as Exegesis in the Homilies of Gregory of Nazianzus, Cambridge 1999.
14. W. W. Byczkow, Wizantijskaja estietika. Tieoreticzeskije problemy, Moskwa 1977.
15. Byzance et les images, Paris 1994.
16. H. Chadwick, Kościoł w epoce wczesnego chrześcijaństwa, przeł. A. Wypustek, Warszawa 2004.
17. R. Cormack, Writing in Gold. Byzantine Society and its Icons, London 1985.
18. R. Cormack, The Byzantine Eye. Studies in Art and Patronage, London 1989.
19. R. Cormack, Malowanie duszy. Ikony, maski pośmiertne i całuny, przeł. K. Kraśniewicz, Krakow 1999.
20. Czudotwornaja ikona w Wizantii i driewniej Rusi, red. A. Lidow, Moskwa 1996.
21. B. Dąb-Kalinowska, Ikony i obrazy, Warszawa 2000.
22. F. W. Deichmann, Archeologia chrześcijańska, przeł. E. Jastrzębowska, Warszawa 1994.
23. Dionizjusz z Furny, Hermeneia czyli Objaśnienie sztuki malarskiej, przeł. I. Kania, red. M. Smorąg Rożycka, Krakow 2003.
24. V. I. Durić, Byzantinische Fresken in Jugoslavien, Belgrad 1976.
25. A. Effenberger, Fruhchristliche Kunst und Kultur. Von den Anfangen bis zum 7. Jahrhundert, Leipzig 1986.
26. B. Filarska, Archeologia chrześcijańska zachodniej części Imperium Rzymskiego, Warszawa 1999.
27. A. Grabar, Christian Iconography: A Study of Its Origins, Princeton 1968.
28. H. W. Haussig, Historia kultury bizantyjskiej, Warszawa 1980.
29. E. Jastrzębowska, Sztuka wczesnochrześcijańska, Warszawa 1988.
30. P. Johnstone, The Byzantine Traditions in Church Embroidery, London 1967.
31. A. P. Kazhdan, G. Constable, People and Power in Byzantium. An Introduction to Modern Byzantine Studies, Dumbarton Oaks, Washington 1982.
32. A. P. Kazhdan, A. W. Epstein, Change in Byzantine Culture in the Eleventh and Twefth Centuries, Berkeley-Los Angeles-London 1990.
33. A. Kazhdan, H. Maguire, Byzantine Hagiographical Texts as Sources on Art., „Dumbarton Oaks Papers”, 45, 1991, s. 1-22.
34. E. Kitzinger, The Cult of Images in the Age before Iconoclasm, „Dumbarton Oaks Papers”, VIII, 1954, s. 83-150.
35. J. Kłosińska, Sztuka bizantyńska, Warszawa 1975.
36. J. Lowden, The Octatueuchs. A Study in Byzantine Manuscript Illustration, Pennsylvania 1992.
37. H. Maguire, Truth and Convention in Byzantine Descriptions of Works of Art, „Dumbarton Oaks Papers”,
28, 1974, s. 111-140.
38. H. Magiure, Art and Eloquence in Byzantium, Princeton 1981.
39. H. Maguire, The Icons of their Bodies. Saints and their Images in Byzantium, Princeton 1996.
40. C. Mango, Byzantium and its Image. History and Culture of the Byzantine Empire and its Heritage,
London 1984.
41. C. Mango, The Art of Byzantine Empire 312-1453. Sources and Documents, New Jersey 1972.
42. C. Mango, Historia Bizancjum, przeł. M. Dąbrowska, Gdańsk 1997.
43. J. Meyendorff, Teologia bizantyjska. Historia i doktryna, przeł. J. Prokopiuk, Warszawa 1984.
44. K. Michałowski, Faras. Malowidła ścienne w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, Warszawa 1974.
45. N. Oikonomides, The Holy Icon as an Asset, „Dumbarton Oaks Papers”, 45, 1991, s. 35-44.
46. G. Ostrogorski, Dzieje Bizancjum, przekł. pod red. Evert – Kappesowa, Warszawa 1967.
47. N. Patterson-Ševčenko, Icons in the Liturgy, „Dumbarton Oaks Papers”, 45, 1991, s. 45-58.
48. N. Patterson-Ševčenko, The Vita Icon and the Painter as Hagiographer, „Dumbarton Oaks Papers”, 53, 1999, s. 149-165.
49. Perceptions of Byzantium and Its Neighbors (843-1261), ed. by O. Z. Pevny, New York 2000.
50. Prokopiusz z Cezarei, O budowlach, przeł., wst., obj. P. Ł. Grotowski, Warszawa 2006.
51. The Sacred Image East and West, ed. by R. Ousterhout, L. Brubaker, Chicago 1995, s. 25-44.
52. M. Simon, Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa I-IV w., przeł. E. Bąkowska, Warszawa 1979.
53. Ch. Schonborn, Ikona Chrystusa, przeł. W. Szymona, Poznań 2001.
54. The Twilight of Byzanium. Aspects of Cultural and Religious History in the Late Byzantine Empire, Princeton 1991.
55. L. Uspienski, Teologia ikony, przeł. M. Żurowska, Poznań 1993.
56. T. Velmans, Byzanz. Fresken und Mosaike, Zurich-Duseldorf-Benziger 1999.
57. Ch. Walter, Sztuka i obrządek Kościoła bizantyńskiego, przeł. K. Malcherek, Warszawa 1992.
58. E. Wipszycka, Kościoł w świecie poźnego antyku, Warszawa 1994.
59. S. Skrzyniarz, Hades. Recepcja, sens ideowy i przemiany obrazu pogańskiego boga w sztuce bizantyjskiej, Krakow 2002.
60. H. Stern, Sztuka bizantyńska, przeł. T. Mroczko, Warszawa 1975.
61. Synthronon. Art et archeologie de la fin de l’Antiquite et du Moyen Age, Paris 1968.
62. M. W. Szczepkina, Miniatiury Chłudowskoj Psałtyri. Grieczeskij illustrirowannyj kodeks IX wieka, Moskwa 1977.
63. Sztuka średniowiecznego Wschodu i Zachodu. Osiągnięcia i perspektywy poznawcze u progu XXI wieku, red. M. Smorąg Rożycka, Krakow 2002.
64. K. Weitzmann, The Monastery of Saint Catherine at Mont Sinai. The Icons. Vol. 1: From the Sixth to the Tenth Century, Princeton, New Jersey 1976.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: