W stronę autonomii? Architektura Górnego Śląska w XX i XXI wieku 3105-LWSAAGS-K
W toku zajęć poruszone zostaną następujące kwestie;
- Podporządkowane przemysłowi? Architektura przemysłowa i osiedla fabryczne początku XX wieku (w tym kolonia „Emma” w Radlinie oraz realizacje Hansa Poelziga)
- Śląsk polski, Śląsk niemiecki – przygraniczna rywalizacja w dwudziestoleciu międzywojennym. Powstawanie środowiska i organizacji zawodowych architektów. Realizacja państwowych programów budowlanych, propagandowe znaczenie architektury. Katowice - „Najbardziej amerykańskie z Polskich miast”(pierwsze polskie drapacze chmur). Po niemieckiej stronie; projekty przebudowy Zabrza, działalność Konrada Wachsmanna, Ericha Mendelsohna, Domenikusa Boehma
- architektura doby faszyzmu (Wilcze Gardło)
- „Brudny Śląsk” a zdobycze socjalizmu - jak powstawała przemysłowa wizytówka kraju (przebudowa śródmieścia Katowic, plany aglomeracyjne, działalność Henryka Buszki i Aleksandra Franty, realizacje prestiżowe, architektura jako futurologiczne obrazy nowoczesności)
- Śląska Szkoła Architektury czy śląskie wnioski z lekcji postmodernizmu?
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Student zna kluczowe zjawiska i przemiany w architekturze Górnego Śląska, potrafi określić ich przyczyny i skutki a także znaczenie w perspektywie międzynarodowej. Ma opanowany słownik opisu architektury nowoczesnej i potrafi zastosować go w samodzielnej wypowiedzi. Rozumie związki problematyki architektonicznej z sytuacją polityczną, ekonomiczną oraz jej znaczenie w procesach budowy tożsamości.
Kryteria oceniania
Zaliczenie na podstawie obecności oraz testu z pytaniami otwartymi i zamkniętymi
Literatura
Sztuka i władza. Materiały sesji w Instytucie Sztuki PAN, red. D. Konstantynów, R. Pasieczny, P. Paszkiewicz, Warszawa 2001
Nacjonalizm w sztuce i historii sztuki 1789-1950: materiały z konferencji zorganizowanej przez Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk i Stowarzyszenie Historyków Sztuki w dniach 5-7 grudnia 1995 w Warszawie, pod redakcją Dariusza Konstantynowa, Roberta Pasiecznego i Piotra Paszkiewicza, Warszawa 1998
Architektura modernistyczna Katowic i innych miast polskiego i czeskiego Śląska, Katowice 2002.
Z dziejów sztuki Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego, pod redakcją E. Chojeckiej, Katowice 1982
Tomasz Wagner, Zabrze. Nieznane oblicza śląskiej architektury, Katowice 2004.
Historyczne osiedla robotnicze, Katowice 2005.
Gliwice na ich drodze. Miasto przez pryzmat twórczości architektów, pod red. Magdaleny Żmudzińskiej-Nowak, Gliwice 2013.
Modernizm na peryferiach. Architektura Skoczowa, Śląska i Pomorza 1918-1939, pod redakcją Andrzeja Szczerskiego, Warszawa 2011.
Przemysław Czernek, Modern. Szlakiem cieszyńskiej moderny, Cieszyn 2012. Dostępne pod http://www.cieszyn.pl/files/Szlakiem_Cieszynskiej_Moderny_PL[1].pdf
Oblicza sztuki 20-lecia międzywojennego na obszarze obecnego województwa śląskiego. Materiały z Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki Oddziału Górnośląskiego w Katowicach, 24-25 marca 2011. Red. T. Dudek Bujarek. Katowice : Stowarzyszenie Historyków Sztuki. Oddział Górnośląski, 2011
Anna Syska, Chorzowskie szkoły okresu międzywojennego. Architektura trwała, użyteczna, piękna? W: Trwałość? użyteczność? Piękno? Architektura dwudziestego wieku w Polsce, pod redakcją Agnieszki Zabłockiej-Kos, Wrocław 2011, s. 69-73.
Anna Syska, Drewniana prefabrykacja. Śląska realizacja Konrada Wachsmanna w: Blaski średniowiecza. Wiadomości konserwatorskie Województwa Śląskiego nr 4, Katowice 2012
(http://www.scdk.pl/new/images/stories/majowka/hlondgazeta3.pdf)
Marek Gajda, Anna Syska, Osiedle robotnicze Emma w Radlinie w: „Zabytki przemysłu i techniki. Wiadomości konserwatorskie Województwa Śląskiego” nr 5, Katowice 2013, s. 45-56.
Anna Syska, Przemysłowa nowoczesność. Hans Poelzig w Pszowie. Tekst na stronie Śląskiego Centrum Dziedzictwa Kulturowego, http://www.scdk.pl/new/index.php?option=com_content&view=article&id=844:przemysowa-nowoczesno-hans-poelzig-w-pszowie&catid=6:przemys-i-technika&Itemid=11
Barbara Szczypka-Gwiazda, Problem zakomponowania przestrzeni przemysłowej w początkach XX wieku na Górnym Śląsku na przykładzie architektonicznej działalności Williama Müllera i Hansa Poelziga dla rodziny Friedlaender-Flud, w: Architektura przemysłowa i zabytki techniki na Śląsku w dobie restrukturyzacji. Referaty wygłoszone na sesji naukowej w Katowicach 14-16 września 2000, Katowice 2000
Śląska Szkoła Architektury? Architektura na Górnym Śląsku po 1989 roku. Katalog wystawy, Katowice 2009.
Król M., Problemy urbanistyczno – architektoniczne przebudowy centrum Katowic w latach 1954 – 1980 (Wybrane zagadnienia projektowo - realizacyjne), w: Z dziejów sztuki Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego, pod redakcją E. Chojeckiej, Katowice 1982, s. 56 – 63.
Crowley D., Architecture and the image of the future in the People's Republic of Poland, „The Journal of Architecture” vol. 14, nr 1 (2009), s. 67-84.
Odorowski W., Architektura Katowic w latach międzywojennych, Katowice 1994.
Odorowski W., Wieżowce Katowic i ich treści ideowo-propagandowe, [w:] O sztuce Górnego Śląska i przyległych ziem małopolskich, pod redakcją E. Chojeckiej, Katowice 1993, s. 267-278.
Śląskie dzieła mistrzów architektury i sztuki, red. E. Chojecka, Katowice 1987
Sztuka Górnego Śląska od średniowiecza do końca XX wieku, praca zbiorowa E. Chojecka, J. Gorzelik, I. Kozina, B. Szczypka-Gwiazda, Katowice 2004,
Irma Kozina, Chaos i uporządkowanie : dylematy architektoniczne na przemysłowym Górnym Śląsku w latach 1763-1955
Zofia Oslislo, Katowicka Moderna 1927—1939, Katowice 2012
film „Dwugłowy Smok. Architektura 20-lecia międzywojennego na Górnym Śląsku” reż. Jadwiga Kocur, Polska 2006
Tomasz Taczewski, Współczesna architektura Katowic, Katowice 2002
Buszko H., Franta A., Polska architektura Górnego Śląska i Zagłębia w latach 1918 –1978 [w:] Architektura i Urbanistyka w Polsce w latach 1918 – 1978, „Studia i materiały do teorii i historii architektury i urbanistyki”, t. XVII, Warszawa 1989, s. 31-43.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: