Teorie i historie architektury w dobie nowożytnej (1600-1800) 3105-LTHA-WE2
Punktem wyjścia dla zajęć bedzie analiza traktatu
Vincenzo Scamozziego L’idea dell’architettura universale
(1615), niezwykle wpływowego tekstu stanowiącego
podsumowanie dokonań nowożytnej teorii
witruwiańskiej a zarazem oferującego re-definicję
architektury jako nauki, a nie (jak dotychczas) jednej ze
sztuk. Kolejne wykłady poświęcone będą
najważniejszym publikacjom o architekturze powstałym
w XVII i XVIIII wieku, z których większość ukazała się we
Francji, potwierdzając rosnące znaczenie teoretycznych
doktryn wypracowanych we francuskich instytucjach
akademickich (Królewska Akademia Architektury pod
patronatem Ludwika XIV powstała w 1671 r.).
Przedmiotem wnikliwej analizy będą m. in. nowoczesne
wzorniki P. Le Mueta, krytyczne opracowania
Witruwiusza C. Perraulta (podważające „obiektywne”
fundamenty klasycznej teorii architektury) a także
anonimowy podręcznik budowania adresowany do
polskiej szlachty Krótka Nauka Budownicza podług nieba
i zwyczaju polskiego (1659) Opracowania
wykorzystujące nowe zdobycze nauki w projektowaniu
architektonicznym, jak publikacje Guarino Guariniego
wprowadzające geometrię wykreślną jako podstawę
koncepcyjną projektów, zostaną równie wszechstronnie
omówione. Nowe podejścia do historii architektury,
odbiegające od witruwiańskiej ortodoksji (Caramuel y
Lobkowitz, John Wood) staną się punktem wyjścia do
rozważań o konstruowaniu narracji historycznych w
epoce nowożytnej. Szereg tekstów pozostających poza
kanonem teorii architektury (podręczniki, wzorniki,
artykuły prasowe, przewodniki turystyczne i powieści m.
in. słynne romanse gotyckie), ale oferujących wyjątkowo
ciekawe refleksje na ten temat, będą przedyskutowane
jako niezwykle istotny aspekt współczesnego dyskursu
architektonicznego. Wszystkie analizowane źródła
(teksty i ilustracje) posłużą do ukazania złożonych
związków architektury i teorii architektonicznych ze
współczesną kulturą we wszystkich jej przejawach, z
uwzględnieniem zagadnień klasy, rasy, i płci kulturowej.
Metody prowadzenia zajęć:
wykład z prezentacją multimedialną / wykład
konwersatoryjny/ praca z tekstem /
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
absolwent zna i rozumie:
K2_W03 – kluczowe fakty, obiekty i zjawiska,
stanowiące pogłębioną wiedzę o wszechstronnym i
ogólnym charakterze z zakresu nauk o sztuce.
K2_W06 – zaawansowane metody analizy, interpretacji,
krytyki, wartościowania i problematyzowania różnych
wytworów kultury (zwłaszcza architektury nowożytenj),
właściwe dla wybranych tradycji, teorii i szkół
badawczych w zakresie nauk o sztuce.
absolwent potrafi:
K2_U02 – wykorzystywać wiedzę i umiejętności
badawcze, obejmujące analizę prac innych autorów,
syntezę różnych idei i poglądów, dobór metod i
konstruowanie narzędzi badawczych, opracowanie i
prezentację wyników, pozwalające na oryginalne
rozwiązywanie złożonych problemów w zakresie
dziedzin nauki i dyscyplin naukowych właściwych dla
historii sztuki.
K2_U09 – posługiwać się językiem obcym na poziomie
B2+ Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia
Językowego oraz specjalistyczną terminologią. (w
przypadku zajęć prowadzonych w języku obcym)
absolwent jest gotów do:
K2_K01 – krytycznej oceny posiadanej wiedzy i
odbieranych treści, uznawania znaczenia wiedzy w
rozwiązywaniu problemów poznawczych i praktycznych
oraz zasięgania opinii ekspertów w przypadku trudności
z samodzielnym rozwiązywaniem problemu.
Studenci zapoznają się na zajęciach z paradygmatami
nowożytnej teorii i historii architektury, zdobywając
jednocześnie umiejętność analitycznego opisu formy
architektonicznej, oraz interpretacji dyskursu teorii
architektury, jako aspektu współczesnej kultury
europejskiej.
Kryteria oceniania
Forma zaliczenia:
Praca pisemna (referat naukowy 8-10 stron tekstu) na
dowolnie wybrany temat oraz udział w zajęciach
Literatura
Archer, J., The Literature of British Domestic Architecture
1715-1842, Cambridge Mass., 1985.
Arciszewska, B. & McKellar, E., eds., Articulating British
Classicism: New Approaches to Eighteenth-Century
Architecture, London 2004.
Arciszewska, B., Classicism and Modernity. Architectural
Thought in Eighteenth-Century Britain, Warsaw, 2011.
Arciszewska, B. “Vincenzo Scamozzi and architectural
discourse in the Polish-Lithuanian Commonwealth c.
1600-1800,” in Vincenzo Scamozzi teoretico europeo,
ed. F. Barbieri, Vicenza, 2016, 230-252.
Arciszewska, B., Review of The Encyclopaedic Dictionary
in the Eighteenth Century. Architecture, Arts and Crafts,
Terrence M. Russell ed., Aldershot: Ashgate, 1997, in:
Journal of the Society of Architectural Historians, vol. 58,
nr.1, March 1999, s.79-82.
Battisti, A., Andrea Pozzo e il suo tempo, Milan 1996.
Beltramini G. et al., eds, Palladio and Northern Europe.
Books, Travellers, Architects, Milan, 1999.
Berthold, M., Joseph Furttennbach (1591-1667).
Architektur-Theoretiker und Stadtbaumeister in Ulm,
Munich 1952.
Bonet Correa, A., red., Juan Caramuel de Lobkovitz.
Arquitectura recta y obliqua, Madrid 1984.
Braham, A., The Architecture of the French
Enlightenment, Berkeley, 1980.
Ciofetta, S., “Lo Studio d’architettura civile edito da
Domenico De’Rossi (1702, 1711, 1721), in: In Urbe
Architectus, Rome 1991, s. 214-228.
Dobai, J., Die Kunstliteratur des Klassizismus und der
Romantik in England, 2 vols, Bern, 1974-75.
Fichet, F., La theorie architecturale à l’âge classique,
Brussels 1979.
Forssman, E., Palladios Lehrgebäude. Studien über den
Zuisammenhang von Architektur…, Stockholm 1965.
Friedman, T., James Gibbs. 1984.
Griffin A., The Rise of Academic Architectural Education:
The Origins and Enduring Influence of the Acadèmie
d’Architecture, New York: Routledge, 2020.
Harris, J., Sir William Chambers, London 1970
Hart, V., Hicks, P. eds., Paper Palaces: The Rise of the
Renaissance Architectural Treatise New Haven, 1997.
Hernández, A., Grundzüge einer Ideengeschichte der
französischen Architekturtheorie von 1560-1800, Basle
1972.
Herrmann, W., Laugier and Eighteenth-Century French
Theory, London 1962.
Kaufmann, E., Architecture in the Age of Reason,
Cambridge 1968.
Köhler, B., “Architektur ist die Kunst gut zu bauen”.
Charles Augustin D’Avilers “Cours d’architecture qui
comprend les Ordres de Vignole”, Berlin 1997.
Kruft, H. W., History of Architectural Theory: From
Vitruvius to the Present, Princeton, 1996.
Kubler, G., Arquitectura de los siglos XVII y XVIII, Madrid
1957.
Kutscher, B., Paul Deckers “Fürstlicher Baumeister”
(1711/1716), Frankfurt/Main 1995.
Le Muet, P., Manière de bastir pour toutes sortes de
personnes..., with introduction and notes by Claude
Mignot, Aix-en-Provence, 1981.
Lenzi, D., J. Bentini, red. I Bibiena: una famiglia europea,
Venice 2000.
Lorenz, H., Johann Bernhard Fischer von Erlach, Zurich
1992.
Lorenz, H., “Leonhard Christoph Sturms “Prodromus
Architecturae Goldmannianae”, Niederdeutsche Beitrage
zur Kunstgeschichte, 34, 1995, s.119-144.
Messina, M. G., “Teoria dell'architettura in G.B. Piranesi,”
in: Controspazio, 1970, 6, s.6-13.
Middleton, R., “The Abbé de Cordemoy and the Graeco-
Gothic Ideal: A Prelude to Romantic Classicism,” Journal
of the Warburg and Courtald Institute, 25, 1962, s. 278-
320 & 26, 1963, s. 90-123.
Müller, W., “The Authenticity of Guarini’s Stereotomy in
His Architettura Civile, Journal of the History of
Architectural Historians, 27, 1968, s. 202-208.
Philipp, K. J., Um 1800. Architekturtheorie und
Architekturkritik in Deutschland zwischen 1790 und
1810, Stuttgart, 1997.
Picon, A., Architectes et ingénieurs au siècle des
lumières, Marseilles, 1988.
Pozzillo, I., Francesco Milizia: teorico e storico
delI'architettura, Naples 1971.
Robinson, E., “Optics and Mathematics in the Domed
Churches of Gurarino Guarini, JSAH, 50, 1991, s. 384-
401.
Ruhl, C., Palladio bears away the Palm. Zur
Ästhetisierung palladianischer Architektur in England,
Hildesheim 2003.
Rykwert, J., The first moderns: the architects of the
eighteenth century, Cambridge, Mass. 1980.
Stutchbury, H., The Architecture of Colen Campbell,
Manchester 1967.
Tafuri, M., “Cesare Cesariano e gli studi vitruviani del
Quattrocento, in: Scritti rinascimentali di architettura, A.
Bruschi et al., red., Milan 1978, s. 387f.
Tavernor R., Palladio and Palladianism, London 1991.
Thoenes, C., et al., red., Architectural Theory from the
Renaissance to the Present, Cologne 2003.
Vidler, A., Claude-Nicolas Ledoux. Architecture and
Social Reform at the End of the Ancien Régime,
Cambridge (Mass.), 1990.
Wenzel, C. "...von wegen den Kupfer zu sparen". Der
böhmische Baumeister Abraham Leuthner und die
Traktatliteratur im 17. Jahrhundert, Marburg 1998.
Westfall, C. W., Architecture, Liberty and Civic Order.
Architectural Theories from Vitruvius to Jefferson and
Beyond, London, 2015.
Wiebenson, D., 'Documents of Social Change.
Publications about the Small House', in: R. Cohen ed.,
Studies in eighteenth-century British art and aesthetics,
Berkeley, 1985.
Wiebenson, D. et al., Architectural theory and practice
from Alberti to Ledoux, Chicago 1982.
Wittkower, R., "Piranesi's Architectural Creed" in:
Studies in the Italian Baroque, Boulder, 1975, s., 235-
246.
Wolsdorff, C., "Englische Publikationen des achtzehnten
Jahrhundrts zu 'architecture' und 'building'," in: G. C.
Rump ed., Kunst und Kunsttheorie des XVIII. Jahrunderts
in England. Studien zum Wandel ästhetischer
Anschauungen 1650-1830, Hildesheim: Gerstenberg,
1979, p.30-41.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: