Relikwie i kult świętych w średniowieczu 3105-LRKS-OG

Po wysłuchaniu semestralnego cyklu wykładów i zaliczeniu egzaminu student rozpoznaje i wyjaśnia kluczowe problemy związane z historią kultu świętych i relikwii w średniowiecznej Europie.
K – W06:
ma wiedzę o dawnych i współczesnych instytucjach kultury i orientację w życiu kulturalnym związanym z funkcją kultu świętych i relikwii w dawnej kulturze
K – W14
posiada podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych osiągnięciach w zakresie nauki o kulturze oraz pokrewnych dyscyplin nauk humanistycznych i społecznych na przykładzie kultu świętych i relikwii w średniowiecznej Europie i Polsce
K – W15
ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych koncepcjach filozoficznych od późnego antyku do końca średniowiecza
K – U05
potrafi krytycznie analizować teksty z obszaru teorii sztuki i nowych mediów, socjologii i filozofii kultury – dotyczące kultu świętych i relikwii w średniowieczu
K – U07
posiada umiejętność merytorycznego argumentowania z wykorzystaniem poglądów różnych badaczy historii sztuki i historii kultury oraz umiejętność wyciągania wniosków dotyczących teologii kultu świętych i relikwii, liturgii związanej z kultem świętych i relikwii oraz dziedzictwa kultury duchowej i materialnej dotyczącej kultu świętych i relikwii
K – K02
ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie światowego i krajowego dziedzictwa kulturowego, standardów upowszechniania, bezpieczeństwa i ochrony dzieł sztuki – związanych z kultem świętych i relikwii w kulturze europejskiej i jego średniowieczną genezą
K – K04
prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z wykonywaniem zawodu (muzealnika, kuratora, edukatora historii sztuki, animatora kultury, recenzenta wystaw) w zakresie znajomości późnoantycznej i średniowiecznej genezy teologii kultu świętych i relikwii, a także dziedzictwa kultury duchowej i materialnej kultu świętych i relikwii.
W praktyce oznacza to, że słuchacz, który uzyskał zaliczenie dwóch semestrów wykładu:
1. rozumie i potrafi wyjaśnić genezę i ewolucję kultu świętych i relikwii w świecie chrześcijańskim oraz jego podstawy ideowe: filozoficzne i teologiczne
2. rozumie znaczenie kultu świętych i relikwii dla duchowości Kościoła chrześcijańskiego w średniowieczu i społeczeństwa średniowiecznego,
3. rozumie i potrafi nazwać oraz objaśnić najważniejsze formy kultu świętych i relikwii w średniowiecznej Europie bizantyńskiej i łacińskiej, w tym w Polsce
4. rozumie pojęcie mitu hagiograficznego, analizuje i potrafi rozpoznawać i dekonstruować jego treści jako czynnik twórczy tożsamości religijnej i historycznej
5. potrafi rozpoznawać, analizuje i dekonstruuje źródła hagiograficzne, liturgiczne, narracyjne, historyczno-artystyczne oraz ich funkcje i znaczenie ideowe dla kultury chrześcijańskiej w średniowieczu
6. poznaje i porządkuje podstawowe teologiczne, liturgiczne i historyczno-artystyczne formy kultu relikwii w średniowiecznym społeczeństwie na przykładzie kultu świętych i relikwii
7. rozumie, potrafi analizować i interpretować funkcję cudu i narracji o cudach w kulturze religijnej i społecznej łacińskiego średniowiecza
8. rozpoznaje, potrafi nazywać i zinterpretować znaczenie kultu świętych i relikwii w teologii politycznej zachodnioeuropejskiego średniowiecza
9. potrafi w stopniu podstawowym wskazać, nazwać i objaśnić różnice i podobieństwa między kultem świętych i relikwii w świecie łacińskim i bizantyńskim
10. rozumie, potrafi analizować i interpretować znaczenie funkcji społeczno-kulturowych kultu relikwii dla funkcjonowania Kościoła łacińskiego w średniowieczu
11. rozumie, potrafi analizować i interpretować recepcję zachodnioeuropejskich wzorców kultu świętych i relikwii w Polsce średniowiecznej
12. rozumie, potrafi nazwać i interpretować zabytki kultury materialnej związane z kultem świętych i relikwii w średniowieczu; rozumie ich znaczenie dla dziedzictwa kulturowego Polski i świata kultury łacińskiej

Każdy semestr wykładu jest zaliczany przygotowywanym w domu przez studenta pisemnym esejem na jeden wybrany spośród zadanych przez prowadzącego tematów – jedynie na podstawie treści wykładu.
Obecność na co najmniej 75% wykładów w każdym semestrze jest warunkiem dopuszczenia do składania eseju zaliczającego.

1. Jerzy Pysiak, Król i Korona Cierniowa. Kult relikwii we Francji za panowania Kapetyngów, Warszawa 2012
2. Cynthia Hahn, Passion relics and the Medieval Imagination. Art., Architecture, and Society, University of California Press, Oakland, California 2020
3. Maria Starnawska, Świętych życie po życiu. Relikwie w kulturze religijnej na ziemiach polskich w średniowieczu, Warszawa 2008
4. Barbara Baert, A Heritage of the Holy Wood. The Legend of the True Cross in Text and Image, transl. L. Preedy, Cultures, Beliefs and Traditions, t. XXII, Leiden-Boston 2004
5. Byzance et les reliques du Christ, ed. Jannic Durand, Bernard Flusin, XXe Congrès International des Études byzantines 19-25 août 2001. Table ronde Les reliques de la Passion, Centre de recherche d’histoire et civilisation de Byzance. Monographies, t. XVII, Paris 2004
6. Paul Binski, Westminster Abbey and the Plantagenets. Kingship and the Representation of Power 1200-1400, New Haven – London 1995
7. Édina Bozóky, La politique des reliques de Constantin à Saint Louis. Protection collective et légitimation du pouvoir, Paris 2006
8. Peter Brown, The Cult of the Saints: Its Rise and Function in Latin Christianity, Chicago 1981
9. W. A. Chaney, The Cult of Kingship in Anglo-Saxon England, Manchester 1970
10. Hippolyte Delahaye, Les origines du culte des martyrs, Subsidia hagiographica, t. XX, Bruxelles 1933
11. Robert Folz, Les saints rois du Moyen Âge en Occident (VIe – XIIIe siècles), Subsidia hagiographica, t. LXVIII, Bruxelles 1984
12. Anatole Frolow, La relique de la Vraie Croix. Recherches sur le développement d’un culte, „Archives de l’Orient chrétien”, t. VII, Paris 1961
13. Patrick J. Geary, Furta sacra. Thefts of Relics in the Central Middle Ages, Princeton 1978
14. A. Grabar, Martyrium. Recherches sur le culte des reliques et l’art chrétien, Paris 1946
15. Thomas Head, Hagiography and the Cult of Saints, the Diocese of Orléans, 800–1200, Cambridge 1990
16. Martin Heinzelmann,Translationsberichte und andere Quellen des Reliquienkultes, Typologie des Sources du Moyen Âge , t. XXXIII, Turnhout 1979
17. Nicole Herrmann-Mascard, Les reliques des saints. Formation coutumière d’un droit, Société d’Histoire du Droit. Collection d’Histoire institutionnelle et sociale, t. VI, Paris 1975
18. Hartmut Kühne, Ostensio reliquiarum. Untersuchungen über Enstehung, Ausbreitung, Gestalt und Funktion der Heiltumweisungen im römisch-deutschen Regnum, Arbeiten zur Kirchengeschichte, t. LXXV, Berlin-New York 2000
19. Halina Manikowska, Jerozolima – Rzym – Compostela. Wielkie pielgrzymowanie u schyłku średniowiecza, Wrocław 2008
20. Roman Michałowski, Zjazd gnieźnieński. Religijne przesłanki powstania arcybiskupstwa gnieźnieńskiego, Wrocław 2005
21. Éric Palazzo, Liturgie et société au Moyen Âge, Paris 2000
22. Politik und Heiligenverehrung im Hochmittelalter, ed. Petersohn, Jürgen, Vorträge und Forschungen, t. XLII, Sigmaringen 1994
23. Reliques et sainteté dans l’espace médiéval, ed. Jean-Luc Deuffic, PECIA. Ressources en médiévistique, t. VIII-XI, 2005
24. Reliques. Objets, cultes, symboles. Actes du Colloque international de l’Universite du Littoral-Côte d’Opale (Boulogne-sur-Mer), 4-6 septembre 1997, ed. Édina Bozóky, Anne-Marie Helvétius, Hagiologia, t. I, Turnhout 1999
25. Amy G. Remensnyder, Remembering Kings Past. Monastic Foundation Legends in Medieval Southern France, Ithaca–London 1996

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 3105-LRKS-OG w USOSweb