Ludzie i wojny w XX w. 3105-LIW-OG

W lutym 2022 r. wojna przestała być dla nas czymś dalekim i
teoretycznym. Toczy się tuż za naszą granicą, obserwujemy i
odczuwamy jej skutki. Dlatego też warto przybliżyć podobne
doświadczenia naszych rodziców, dziadków i pradziadków.
Podczas planowanego wykładu zostanie zaprezentowana
szeroka paleta zagadnień – od ogólnej wiedzy na temat wojen
(teoria wojen, ich powody, zagadnienia polityczne, społeczne,
kulturowe i ekonomiczne) przez takie zjawiska masowe jak
migracje przymusowe czy nieformalna ekonomia po tematy
szczegółowe (np. życie codzienne w III Rzeszy czy podczas
powstania warszawskiego). Część spotkań zostanie poświęcona

tematom związanym z pamięcią o II wojnie światowej i jej
skutkach (m.in. wrzesień 1939 r., wypędzenia i migracje
przymusowe, robotnicy przymusowi, Kresy Wschodnie,
folksdojcze).
Poszczególne tematy zostaną zaprezentowane na tle
podobnych zjawisk w historii powszechnej.
1. Wykład wprowadzający: skąd się biorą wojny?

2– 3. Wojny w XX wieku: ślady spotykane w podróży…
4. „Chciałbym zostać żołnierzem!”, czyli skąd się wzięło
pokolenie „Kolumbów”.
5-6. „Przeżyć wojnę!”. Polskie strategie przetrwania 1939-
1945.
7. Życie codzienne III Rzeszy 1933-1945.
8-9. Wojenny czarny rynek (od Francji po Japonię).
10. Życie codzienne podczas powstania warszawskiego.
11-12. Ludzie w drodze. Migracje przymusowe (przyczyny,
przebieg, pamięć).
13. Wrzesień 1939 r. w polskiej pamięci zbiorowej.
14. Kresy Wschodnie w polskiej pamięci zbiorowej.
15. Zdrajcy? Folksdojcze w polskiej pamięci zbiorowej.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Koordynatorzy przedmiotu

Jerzy Kochanowski

Efekty kształcenia

K_W14 - Student uczestniczący w wykładzie nabywa wiedzę
zarówno o podstawowych pojęciach związanych z historią
społeczną w ogóle, jak o wybranych problemach i procesach z
historii politycznej, społecznej, kulturowej i gospodarczej Polski
i powszechnej w XX wieku. Oprócz zapoznania się z
metodologią, terminologią, faktografią, czy periodyzacją
uczestnik wykładu będzie mógł rozpoznać zależności między
historią społeczną a polityczną, gospodarczą, czy dziejami
kultury.
K_W16 - Zdobędzie wiedzę i instrumentarium zarówno do
zrozumienia przeszłości, jak wielu procesów zachodzących
obecnie.
K_U05 – Zaprezentowane podczas wykładu źródła pozwoli
uczestnikom na udoskonalenie umiejętności krytyki źródeł i
pomoże w wykorzystaniu ich we własnych badaniach;
K_U07 – studenci udoskonalą umiejętność dyskusji,
merytorycznego argumentowania oraz sposobów prezentacji
wiedzy.

Kryteria oceniania

Wykład będzie zakończony egzaminem w formie testu
zawierającego od sześciu do dziesięciu pytań zamkniętych
(jednokrotnego wyboru) z zakresu prezentowanego podczas
wykładu. Błędna odpowiedź na więcej niż połowę pytań
uniemożliwia otrzymanie oceny pozytywnej i tym samym
zaliczenie przedmiotu.
Do egzaminu nie będą dopuszczone osoby, które opuszczą (bez
ważnego i udokumentowanego powodu) więcej niż trzy

wykłady.

Literatura

Jerzy Holzer, Europa wojen 1914-1945, Warszawa 2008;
Timothy Snyder, Skrwawione ziemie. Europa między Hitlerem a
Stalinem, Warszawa 2010;
Piotr T. Kwiatkowski, Lech M. Nijakowski, Barbara Szacka,
Andrzej Szpociński, Między codziennością a wielką historią.
Druga wojna światowa w pamięci zbiorowej społeczeństwa
polskiego, Gdańsk-Warszawa 2010;
Włodzimierz Mędrzecki, Szymon Rudnicki, Janusz Żarnowski,
Społeczeństwo polskie w XX wieku, Warszawa 2003;
Lech M. Nijakowski, Polska polityka pamięci. Esej socjologiczny,
Warszawa 2008;
Barbara Szacka, Czas przeszły, pamięć, mit, Warszawa 2008;
Wojna. Doświadczenie i zapis, red. Sławomir Buryła, Paweł
Rodak, Kraków 2006;
Marcin Zaremba, Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm.
Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce,

Warszawa 2001.
Zapisywanie wojny. Dzienniki 1939-1945, red. Maciej Libich, P.
Sadzik, Warszawa 2022.
Literatura w języku angielskim (in English):
P. Ahonnen, G. Corni, J. Kochanowski, R. Schulze, T. Stark, B.
Stelzl-Marx, People on the Move. Forced Population
Movements in Europe in the Second World War and its
Aftermath (2008)
Richard W. Bulliet (ed.), The Columbia History of the 20 th
Century, Columbia University Press, 1998;
J. Coutouvidis , J. Reynolds, Poland, 1939–1947 (1986)
N. Davies, Rising '44: The Battle for Warsaw (2004)
R. Gildea, O. Wieviorka, A. Warring (eds.), Surviving Hitler and
Mussolini. Daily Life in Occupied Europe, Oxford-New York
2006;
J. T. Gross, Society under German Occupation: The
Generalgouvernement, 1939–1944 (1979)
J. K. M. Hanson, The civilian population and the Warsaw Uprising of
1944 (1982).
Hartmut Kaelble, A social history of Europe, 1945-2000, New
York 2013;
Jerzy Kochanowski, Trough the Back Door. The Black Market in
Poland 1944-1989, Frankfurt am Main 2017;
R. C. Lukas, Forgotten Holocaust:The Poles under German
Occupation, 1939–1944 (N.Y. 2012).
L.M. Luehti, Cold Wars. Asia The Middle East Europe, (2020)
R. C. Lukas, Forgotten Holocaust:The Poles under German
Occupation, 1939–1944 (N.Y. 2012).
T. Snyder, Bloodlands: Europe Between Hitler and Stalin (2010)
P. Ther, A. Siljak (eds.) Redrawing Nations. Ethnic Cleansing in
East-Central Europe 1944-1948 (2001)
T. Toensmeyer, P. Haslinger, A. Laba (eds.), Coping with Hunger
and Shortage under German Occupation in World War II (2018)
Robert Traba, The past in the present: the
construction of Polish history, transl. by Alex Shannon,
Frankfurt am Main 2015;
Marcin Zaremba, Communism-Legitimacy-Nationalism.
Nationalist Legitimization of the Communist Regime in Poland,
Frankfurt am main 2019.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3105-LIW-OG w USOSweb