Historia kolekcjonerstwa 3105-LHK-SP

Poszczególne spotkania, w ujęciu chronologiczno-problemowym, podejmują kwestie rozumienia, interpretowania i relacjonowania zjawisk z zakresu kolekcjonerstwa, przedstawionych na tle sytuacji politycznej i przemian intelektualnych w Europie i Stanach Zjednoczonych.
Omawiane będą kolejno następujące zagadnienia:
1. Pojawienie się kolekcjonerstwa na Zachodzie Europy w XV wieku, w kręgu elit władzy świeckiej i duchownej, najpierw we Włoszech: Wenecji (przedstawiciele Respublica Litteraria), Florencji (Medyceusze), papieskim Rzymie, następnie na północ od Alp (Franciszek I). Charakterystyka największych kolekcji, ukierunkowanych początkowo na sztukę antyczną, z czasem również sztukę tworzona współcześnie, przede wszystkim malarstwo (Niderlandy), oraz świat natury ożywionej i nieożywionej.
2. Rozszerzanie się fenomenu kolekcjonerstwa w wieku XVI i XVII, zarówno jeśli chodzi o zakres zbiorów jak i przekrój społeczny kolekcjonerów. Kategoryzacja kolekcji ze względu na ich orientację i zawartość. Kształtowanie się gabinetów sztuki i osobliwości (Ambras Ferdynanda I, Praga Rudolfa II), gromadzących oprócz antyków i dzieł artystów współczesnych, przedmioty cenne i rzadkie, naturalia i mirabilia, oraz gabinetów historii naturalnej, tworzonych przez przedstawicieli klas średnich, w tym reprezentantów świata nauki, służących jako podstawa rozszerzania wiedzy z dziedziny historii, historii naturalnej, a potem również nauk doświadczalnych (Aldrovandi, Calzolari, Imperato, Vorm). „Złoty wiek” kolekcji artystycznych w Europie Północnej.
3. Upowszechnianie się kolekcji „wyspecjalizowanych” w XVIII wieku i proces przekazywania ich społeczeństwu – początek instytucji muzealnych otwartych dla szerokiej publiczności (Ashmolean, British Museum). Nowe ramy organizacyjne i nowy sposób systematyzowania kolekcji królewskich i książęcych (galleria progressiva), jako podstawa budowania narodowych zbiorów sztuki (Uficje, Muzea Kapitolińskie i Watykańskie, Museum Fredericianum w Kassel, Belweder w Wiedniu).
4. Polityczne uwarunkowania działań kolekcjonerskich w wieku XIX, od Rewolucji francuskiej począwszy (Luwr), i rola przypisywana budowaniu zbiorów sztuki przez władców-kolekcjonerów (Ludwik I Wittelsbach, Fryderyk Wilhelm II, Katarzyna II). Kolekcje prywatne i narodziny muzealnictwa w Stanach Zjednoczonych (Filadelfia, Nowy Jork, Waszyngton, Boston, Chicago). Motywacje patriotyczne towarzyszyszące powoływaniu do życia instytucji muzealnych w pozbawionych bytu państwowego krajach Europy Środkowej, w tym w Polsce.
5. Kolekcjonerstwo jako najważniejsza praktyka społeczna i kulturowa przełomu XIX i XX wieku – przedmiot obiektem zainteresowania rodzącej się kultury masowej, wprowadzenie nowych kategorii collectibles. Kolekcje prywatne, „zwolnione” z funkcji poznawczych i naukowych, przejętych przez muzea, jako miejsce kształtowania nowego systemu wartości: włączanie w obieg muzealny sztuki nowoczesnej i pozaeuropejskiej, sztuki ludowej i obiektów kultury materialnej (Alfred Barnes, Jacques Doucet, Henry i Louisine Havemeyer, Gertruda i Leo Stein, Peggy Guggenheim).
6. „Superkolekcjonerzy” w „świecie sztuki” u progu XXI wieku – unifikacja kapitału symbolicznego i finansowego na styku rynku i instytucji artystycznych. Analiza współczesnych strategii kolekcjonerskich na przykładzie działań i fundacji muzealnych Petera Ludwiga, François Pinault, Bernarda Arnault (Fondation Louis Vuitton), Charlesa Saachiego.
7. Dzień dzisiejszy i przyszłość kolekcjonertwa w Polsce – uwarunkowania prawne i instytucjonalne, zbiory i muzea prywatne. Kolekcje jako zasoby społeczności lokalnych, wykorzystywane do kształtowania polityki kulturalnej i budowania narracji tożsamościowych.