Dzieje myśli o sztuce 3105-LDZMOSZ
W semestrze zimowym przedmiotem wykładu jest
rozwój myśli o sztuce od starożytności po wiek XVII.
Obszar zainteresowań wyznacza z jednej strony problem
mimesis i ewolucja pojęcia „sztuka” oraz kwestia
klasyfikacji sztuk, z drugiej przemiany rozumienia
„piękna” w antycznej i średniowiecznej teorii sztuki oraz
estetyce spekulatywnej. Osobne miejsce zajmuje
problem obrazu i sporu o obrazy w kulturze Bizancjum.
W odniesieniu do nowożytnej teorii sztuki akcent pada
na początki teorii sztuki w XV stuleciu oraz
wykrystalizowanie się form wypowiedzi teoretyczno-
krytycznej, a także na prezentację kluczowych kategorii
renesansowej, manierystycznej i barokowej teorii sztuki
(perspektywa, styl, modus, idea, disegno, decorum,
fantasia) oraz wybranych kategorii estetycznych (piękno,
wdzięk, wzniosłość, cudowność).
Semestr letni poświęcony jest historii myśli teoretycznej
oraz wybranych wątków krytyki artystycznej od początku
XVIII stulecia – analiza wybranych kategorii estetycznych
(np. piękno, malowniczość, wzniosłość, pozór estetyczny)
oraz artystyczno-teoretycznych (wyobraźnia, smak,
geniusz, styl) ma unaocznić głębokie przemiany w
rozumieniu sztuki, jej genezy i funkcji. W dalszej części
przedmiotem wykładu będą próby zbudowania
antropologii estetycznej (Schiller, Goethe) i romantyczne
teorie sztuki jako najwyższego organonu poznawczego
człowieka (Novalis, Schelling), a także romantyczna idea
pokrewieństwa sztuk i autonomii sztuki oraz nowa
koncepcja pejzażu. Omówiona zostanie geneza krytyki
artystycznej oraz ideowe zaplecze realizmu i naturalizmu
w kontekście sporu z formami estetyzmu i symbolizmu.
Odrębny temat stanowią koncepcje awangardy XX
stulecia oraz spory o naturę i genezę „modernizmu” i
„nowoczesności”. Na wybranych przykładach omówione
zostaną ponadto relacje pomiędzy różnymi postaciami
nowoczesnej myśli psychologicznej (np. percepcja
przestrzeni, barwy) i teorii sztuki (Hildebrand, Kandinsky,
Klee).
Metody prowadzenia zajęć:
wykład
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Treści programowe: pogłebiona znajomość dziejów refleksji
teoretycznej nad sztukami plastycznymi oraz jej powiązaniami
z kluczowymi koncepcjami estetycznymi. Treści obejmują
dzieje teorii sztuki od koncepcji greckich filozofów, teoretyków
sztuki i historiografów po najważniejsze zagadnienia w teorii
sztuki XIX/XX wieku. Nakreślony zostaje także wzajemna
zależność między teorią sztuki a praktyką artystyczną. W
ramach zajęć omawia się ponadto zmienne historycznie
kategore, takie jak”naśladowanie”, „przedstawiannie”,
„ekspresja”, wybrane wątki symbolizmu artystycznego,
koncepcje „sztuki dla sztuki”, ideę „czystej formy”.
Po ukończeniu kursu student:
K_W01 – ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu
historii sztuki w systemie nauk oraz o jej specyfice
przedmiotowej i metodologicznej Zakres i głębia –
kompletność perspektywy poznawczej i zależności
K_W03 – ma uporządkowaną wiedzę ogólną z zakresu
historii sztuki, obejmującą dzieje, teorię i metodologię
dyscypliny
K_W16 – ma podstawową wiedzę o powiązaniach
historii sztuki z innymi dziedzinami nauki, jak historia,
filozofia, antropologia, wiedza o kulturze, religii i
literaturze Kontekst – uwarunkowania, skutki
K_W14 – ma świadomość kompleksowej natury języka
oraz jego złożoności i historycznej zmienności jego
znaczeń w kontekście badań z zakresu historii sztuki
K_U03 – potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami
teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami
historii sztuki w typowych sytuacjach profesjonalnych
K_U05 – potrafi krytycznie analizować teksty z obszaru
teorii sztuki i nowych mediów, socjologii i filozofii kultury
Kryteria oceniania
Forma zaliczenia:
Egzamin pisemny
Kryteria oceniania:
Egzamin złożony z pięciu pytań, odnoszących się do
zagadnień poruszanych na wykładzie. Za każde pytanie
można uzyskać maks. 10 pkt. Warunkiem zaliczenia jest
uzyskanie przynajmniej 26 pkt. z całego egzaminu
Literatura
Myśliciele, kronikarze i artyści o sztuce od starożytności
do 1500, oprac. J. Białostocki, Warszawa 1988 (lub
późniejsze wydania).
Teoretycy, pisarze i artyści o sztuce 1500-1600, oprac. J.
Białostocki, Warszawa 1985.
Teoretycy, historiografowie i artyści o sztuce 1600-
1700, oprac. J. Białostocki, M. Poprzęcka, A. Ziemba,
Warszawa 1994.
Teoretycy, artyści i krytycy o sztuce 1700-1870, red. E.
Grabska, M. Poprzęcka, Warszawa 1989.
Manifesty romantyzmu 1790-1830, red. A.
Kowalczykowa, Warszawa 1975.
Francuscy pisarze i krytycy o malarstwie 1820-1876,
red. H. Morawska, Warszawa 1977, t. 1-3.
Moderniści o sztuce, red. E. Grabska, Warszawa 1971.
Artyści o sztuce, red. E. Grabska, H. Morawska,
Warszawa 1969.
Art in Theory 1648-1815, red. C. Harrison, Oxford 1993.
Art in Theory 1815-1900, red. C. Harrison, P. Wood, J.
Gaiger, Oxford 1998.
Art in Theory 1900-2000, red. C. Harrison, P. Wood, J.
Gaiger, Oxford 1991.
Gunter Gebauer, Christoph Wulf, Mimesis. Culture – Art
– Society, tr. by Don Reneau, Berkeley – Los Angeles –
London 1995.
John Fizer, Psychologizm i psychoestetyka: historyczno-
krytyczna analiza związków. Przeł. Janusz Stawiński,
Warszawa 1991.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: