Arrasy: Średniowieczne i czasy nowożytnej 3105-LASCZN-K
Konwersatorium przedstawia historię produkcji, kolekcjonowania i wykorzystania arrasów od późnego średniowiecza do końca XVI wieku. Skupiając się na warsztatach i dworach Europy Północnej, studenci rozpoczną od nauki o materialności, procesie wytwarzania, dystrybucji, zamawianiu i wykorzystaniu arrasów, a następnie poznają rewolucyjny wpływ kartonów Rafaela do Dziejów Apostolskich na całe medium około 1520 r. W kolejnych tygodniach, konwersatorium poprowadzi studentów przez najważniejsze kolekcje czterech szesnastowiecznych dworów europejskich: Habsburgów, Jagiellonów, Tudorów i Walezjuszów.
W czwartym tygodniu studenci udadzą się na wycieczkę do Muzeum Narodowego w Warszawie, gdzie odbędą się zajęcia przy flandryjskich arrasach. Dyskusja dotyczyć będzie odbioru arrasów zarówno przez widzów nowożytnych, jak i współczesnych, w oparciu o krytyczną analizę ekfrazy Stanisława Orzechowskiego dotyczącej wawelskich arrasów.
Podczas zajęć studenci poznają nowatorskie metodologie w badaniach nad arrasami, oraz sposoby, w jakie to medium było wykorzystywane i postrzegane w epoce renesansu i czasach współczesnych. Głównym celem konwersatorium jest rozwinięcie u studentów języka i umiejętności pozwalających na „czytanie” arrasów na wielu poziomach, obejmujących materialność, techniki, styl, gatunek, ikonografię, politykę, religię i rynek sztuki. Zamiast traktować arrasy jako zwykłe książęce „narzędzie propagandy”, studenci będą rozważać, w jaki sposób odbiorca oraz kontekst produkcji i ekspozycji wpływały na ich recepcję i znaczenie. Wszystkie te umiejętności zostaną zaprezentowane w pracy końcowej w formie egzaminu ustnego, prezentacji, eseju, lub projektu z zakresu humanistyki cyfrowej, polegającego na kompleksowej analizie wybranego arrasu lub zestawu arrasów.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
1.
Imię i nazwisko prowadzącego
dr. Christina Anne Stackpole
2.
Nazwa przedmiotu
Arrasy: Średniowiecze i czasy nowożytne
3.
Nazwa przedmiotu w języku angielskim
Tapestry from the Middle Ages to the Renaissance
4.
Typ zajęć
(wykład/ konwersatorium/ ćwiczenia/ seminarium/ etc.)
Konwersatorium
5.
Język wykładowy
polski
6.
Rok akademicki
2025/2026
7.
Semestr
zimowy
9.
Limit miejsc
10.
Skrócony opis przedmiotu
Przegląd historii arrasów od ok. 1400–1600 r., z analizą materialności i technik produkcji arrasów, ich roli jako symboliczna sztuka polityczna, oraz odbioru przez widzów renesansowych i nowożytnych.
11.
Pełny opis przedmiotu
Konwersatorium przedstawia historię produkcji, kolekcjonowania i wykorzystania arrasów od późnego średniowiecza do końca XVI wieku. Skupiając się na warsztatach i dworach Europy Północnej, studenci rozpoczną od nauki o materialności, procesie wytwarzania, dystrybucji, zamawianiu i wykorzystaniu arrasów, a następnie poznają rewolucyjny wpływ kartonów Rafaela do Dziejów Apostolskich na całe medium około 1520 r. W kolejnych tygodniach, konwersatorium poprowadzi studentów przez najważniejsze kolekcje czterech szesnastowiecznych dworów europejskich: Habsburgów, Jagiellonów, Tudorów i Walezjuszów.
W czwartym tygodniu studenci udadzą się na wycieczkę do Muzeum Narodowego w Warszawie, gdzie odbędą się zajęcia przy flandryjskich arrasach. Dyskusja dotyczyć będzie odbioru arrasów zarówno przez widzów nowożytnych, jak i współczesnych, w oparciu o krytyczną analizę ekfrazy Stanisława Orzechowskiego dotyczącej wawelskich arrasów.
Podczas zajęć studenci poznają nowatorskie metodologie w badaniach nad arrasami, oraz sposoby, w jakie to medium było wykorzystywane i postrzegane w epoce renesansu i czasach współczesnych. Głównym celem konwersatorium jest rozwinięcie u studentów języka i umiejętności pozwalających na „czytanie” arrasów na wielu poziomach, obejmujących materialność, techniki, styl, gatunek, ikonografię, politykę, religię i rynek sztuki. Zamiast traktować arrasy jako zwykłe książęce „narzędzie propagandy”, studenci będą rozważać, w jaki sposób odbiorca oraz kontekst produkcji i ekspozycji wpływały na ich recepcję i znaczenie. Wszystkie te umiejętności zostaną zaprezentowane w pracy końcowej w formie egzaminu ustnego, prezentacji, eseju, lub projektu z zakresu humanistyki cyfrowej, polegającego na kompleksowej analizie wybranego arrasu lub zestawu arrasów.
12.
Literatura
Wszystkie teksty będą dostępne w wersji cyfrowej. Teksty w tygodniach 1–3 oraz 6-7 są w języku angielskim, natomiast w tygodniach 4 i 5 – w języku polskim.
Tydzień 1: Arrasy przed Rafaelem / Jak czytać arras
-Campbell, Thomas. Tapestry in the Renaissance: Art and Magnificence. New York: Metropolitan Museum of Art, 2002, s. 1-10, 13-27, 29-39, 41-48.
Tydzień 2: Rewolucja rafaelowska
-Campbell, Tapestry, s. 131-145, 151-156, 175-185, 187-201, 237-241.
-Dla chętnych: Pon, Lisa. “Raphael's Acts of the Apostles Tapestries for Leo X: Sight, Sound, and Space in the Sistine Chapel.” The Art Bulletin 97, no. 4 (2015): 388-408.
Tydzień 3: Arrasy Habsburgów
-Campbell. Tapestry, s. 263-270, 276-280, 287-302, 379-390. 394-403.
-Dla chętnych: Houghteling, Sylvia. “Tapestry as Tainted Medium: Charles V’s Conquest of Tunis.” In Contamination and Purity in Early Modern Art, edited by Lauren Jacobi and Daniel M. Zolli, 183-206. Amsterdam: Amsterdam University Press, 2021.
Tydzień 4: Oko patrzącego (wycieczka do MNW)
-Orzechowski, Stanisław. Panegyricus nuptiarum Sigismundi Augusti regis Poloniae [tłum. pol.]
-Fabiański, Marcin. “Ksiądz Stanisław Orzechowski i swawolne dziewczęta wobec opon Zygmunta Augusta na Wawelu.” Terminus 13, no. 24 (2011): 41-68.
Tydzień 5: Arrasy Jagiellonów
-Hennel-Bernasikowa, Maria and Magdalena Piwocka. Katalog arrasów Króla Zygmunta Augusta. Kraków: Zamek Królewski Na Wawelu, 2017, s. 36-38, 55-62.
-Piwocka, Magdalena. “Arrasy Zygmunta Augusta: ‘The art of majesty’ ostatniego Jagiellona.” W Patronat Artystyczny Jagiellonów, red. Marek Walczak i Piotr Węcowski, 397-408. Kraków: Societas Vistulana, 2015.
Tydzień 6: Arrasy Tudorów
-Campbell, Thomas. Henry VIII and the Art of Majesty: Tapestries at the Tudor Court. New Haven: Yale University Press, 2007, s. 201-207, 215-227, 229-241, 276-297.
Tydzień 7: Arrasy Walezjuszów / Dyskusja ogólna
-Campbell, Tapestry, s. 270-271, 341-349.
-Kociszewska, Ewa. “Woven Bloodlines: ‘The Valois Tapestries’ in the Trousseau of Christine de Lorraine, Grand Duchess of Tuscany.” Artibus et Historiae 37, no. 73 (2016): 335-363.
13.
Wymagania wstępne (jeśli są)
Bierna znajomość języka angielskiego umożliwiająca lekturę tekstów naukowych (ok. B2)
14.
Kryteria oceniania/ forma zaliczenia
-Obecność, udział w dyskusjach - 50%
-Egzamin ustny, esej, prezentacja multimedialna, lub projekt cyfrowy na temat jednego arrasu lub jednej serii arrasów (dowolny wybór formatu egzaminu i arrasów) - 50%
-Za dodatkowe punkty, nieobowiązkowe: odpowiedź (100-200 słów) na 1 pytanie co tydzień.
15.
Efekty kształcenia
Po ukończeniu konwersatorium student/ka:
-zna podstawową terminologię historyczno-artystyczną dotyczącą dzieł sztuki, w szczególności w zakresie technik, materiałów, funkcji, datowania, warunków przechowywania (K_W02);
-ma uporządkowaną wiedzę ogólną z zakresu historii sztuki, obejmującą dzieje, teorię i metodologię dyscypliny (K_W03);
-ma uporządkowaną wiedzę szczegółową z zakresu historii sztuki w ujęciu chronologicznym, tematycznym i problemowym, w zakresie najważniejszych artystycznych kierunków, ruchów, tendencji, środowisk (K_W04);
-ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych naukowych osiągnięciach aktualnej historii sztuki (K_W05);
-ma podstawową wiedzę o powiązaniach historii sztuki z innymi dziedzinami nauki, jak historia, filozofia, antropologia, wiedza o kulturze, religii i literaturze (K_W16);
-zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji obiektów sztuki, stosowane w historycznej i aktualnej historii sztuki i potrafi je dostosować do badania konkretnego dzieła (K_W17);
-potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje, wykorzystując różne źródła i sposoby (K_U01);
-potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami historii sztuki w typowych sytuacjach profesjonalnych (K_U03);
-potrafi rozpoznać różne rodzaje obiektów sztuki (pod względem techniki, tematu, typologii, chronologii, stylistyki, genezy, atrybucji) oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego i miejsca w procesie historyczno-kulturowym, umie opisać dzieła omawianego okresu identyfikując i wartościując zjawiska i problemy szczególnie istotne (K_U04);
-umie samodzielnie zdobywać wiedzę i zdobywać umiejętności badawcze kierując się wskazówkami opiekuna naukowego (K_U06);
-posiada umiejętność merytorycznego argumentowania z wykorzystaniem poglądów różnych badaczy historii sztuki i historii kultury oraz umiejętność wyciągania wniosków (K_U07);
-posiada umiejętność przygotowywania typowych prac w języku polskim, dotyczących zagadnień szczegółowych, z wykorzystaniem podstawowych ujęć
teoretycznych oraz innych źródeł (K_U10);
-posiada umiejętność przygotowania wystąpień ustnych w języku polskim, dotyczących zagadnień szczegółowych, z wykorzystaniem podstawowych ujęć
teoretycznych w zakresie historii sztuki oraz innych źródeł (K_U11);
-ma umiejętności językowe w zakresie historii sztuki, zgodnie z wymaganiami określonymi dla poziomu B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego (K_U12);
-potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role (K_U13).
Kryteria oceniania
-Obecność, udział w dyskusjach - 50%
-Egzamin ustny, esej, prezentacja multimedialna, lub projekt cyfrowy na temat jednego arrasu lub jednej serii arrasów (dowolny wybór formatu egzaminu i arrasów) - 50%
-Za dodatkowe punkty, nieobowiązkowe: odpowiedź (100-200 słów) na 1 pytanie co tydzień.
Literatura
Wszystkie teksty będą dostępne w wersji cyfrowej. Teksty w tygodniach 1–3 oraz 6-7 są w języku angielskim, natomiast w tygodniach 4 i 5 – w języku polskim.
Tydzień 1: Arrasy przed Rafaelem / Jak czytać arras
-Campbell, Thomas. Tapestry in the Renaissance: Art and Magnificence. New York: Metropolitan Museum of Art, 2002, s. 1-10, 13-27, 29-39, 41-48.
Tydzień 2: Rewolucja rafaelowska
-Campbell, Tapestry, s. 131-145, 151-156, 175-185, 187-201, 237-241.
-Dla chętnych: Pon, Lisa. “Raphael's Acts of the Apostles Tapestries for Leo X: Sight, Sound, and Space in the Sistine Chapel.” The Art Bulletin 97, no. 4 (2015): 388-408.
Tydzień 3: Arrasy Habsburgów
-Campbell. Tapestry, s. 263-270, 276-280, 287-302, 379-390. 394-403.
-Dla chętnych: Houghteling, Sylvia. “Tapestry as Tainted Medium: Charles V’s Conquest of Tunis.” In Contamination and Purity in Early Modern Art, edited by Lauren Jacobi and Daniel M. Zolli, 183-206. Amsterdam: Amsterdam University Press, 2021.
Tydzień 4: Oko patrzącego (wycieczka do MNW)
-Orzechowski, Stanisław. Panegyricus nuptiarum Sigismundi Augusti regis Poloniae [tłum. pol.]
-Fabiański, Marcin. “Ksiądz Stanisław Orzechowski i swawolne dziewczęta wobec opon Zygmunta Augusta na Wawelu.” Terminus 13, no. 24 (2011): 41-68.
Tydzień 5: Arrasy Jagiellonów
-Hennel-Bernasikowa, Maria and Magdalena Piwocka. Katalog arrasów Króla Zygmunta Augusta. Kraków: Zamek Królewski Na Wawelu, 2017, s. 36-38, 55-62.
-Piwocka, Magdalena. “Arrasy Zygmunta Augusta: ‘The art of majesty’ ostatniego Jagiellona.” W Patronat Artystyczny Jagiellonów, red. Marek Walczak i Piotr Węcowski, 397-408. Kraków: Societas Vistulana, 2015.
Tydzień 6: Arrasy Tudorów
-Campbell, Thomas. Henry VIII and the Art of Majesty: Tapestries at the Tudor Court. New Haven: Yale University Press, 2007, s. 201-207, 215-227, 229-241, 276-297.
Tydzień 7: Arrasy Walezjuszów / Dyskusja ogólna
-Campbell, Tapestry, s. 270-271, 341-349.
-Kociszewska, Ewa. “Woven Bloodlines: ‘The Valois Tapestries’ in the Trousseau of Christine de Lorraine, Grand Duchess of Tuscany.” Artibus et Historiae 37, no. 73 (2016): 335-363.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: