Kolor w kulturze i sztuce Krakowa XVI wieku 3105-KWKISZ-K
Klucz kolorystyczny będzie punktem wyjścia do wspólnej
analizy wybranych obrazów i tekstów kultury, powstałych w
Krakowie XVI w., i namysłu nad aspektami społecznymi,
historycznymi, religijnymi, ekonomicznymi i artystycznymi,
które determinowały dostępność oraz użycia określonych
kolorów i zakres przypisywanych im znaczeń.
Na konwersatorium składa się cykl spotkań tematycznych,
podczas których – w oparciu o źródła obrazowe i tekstowe
oraz obiekty kultury materialnej – omawiane będą m.in.
następujące zagadnienia:
1. Interdyscyplinarność badań nad kolorem w
kulturze i sztuce dawnej,
2. Terminologia używana w badaniach nad kolorem (m.in.
barwa, pigment, barwnik, laka, spoiwo),
3. Źródła historyczne do badań nad dawnymi barwnikami i
farbami (teksty, obrazy, realia) w Europie
4. XV-wieczny rękopis krakowski Ars de omnibus coloribus (BJ
778 III)
5. Wytwarzanie farb. Receptury oraz dostępność i
cena materiałów malarskich w XVI-wiecznej Polsce,
6. Historia czerwca polskiego i jego zastosowanie w
świetle XVI-wiecznych źródeł,
7. Barwy heraldyczne,
8. Zastosowanie koloru w dawnej książce rękopiśmiennej i
drukowanej,
9. Kolor w praktyce liturgicznej, literaturze i
sztuce religijnej,
10. Kolor w rzeźbie i rzemiośle artystycznym,
12. Kolor w architekturze,
13. Barwa a kody westymentarne,
14. Barwidła i XVI-wieczna kosmetologia.
Metody prowadzenia zajęć:
konwersatorium / praca z tekstem / praca w grupie / warsztaty z
użyciem metody rekonstrukcji historycznej /dyskusja
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Studenci znają i rozumieją:
K_W02 – w zaawansowanym stopniu terminologię historyczno-
artystyczną dotyczącą dzieł sztuki, w szczególności w zakresie
zastosowanej technik i użytych materiałów (zwłaszcza
pigmentów i barwników);
K_W04 –szczegółowe zagadnienia z zakresu sztuki Krakowa
XVI w., w ujęciu chronologicznym, tematycznym i
problemowym.
Potrafią:
K_U04 – wykorzystywać posiadaną wiedzę w zakresie
rozpoznawania różnych rodzajów obiektów sztuki XVI w. pod
względem techniki i użytych materiałów, oraz przeprowadzenia
ich krytycznej analizy i interpretacji z zastosowaniem typowych
metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania
społecznego i miejsca w procesie historyczno-kulturowym;
K_U07 – komunikować się z otoczeniem z wykorzystaniem
specjalistycznej terminologii, poglądów różnych badaczy historii
sztuki i historii kultury
K_U11 - planować i organizować pracę indywidualną oraz w
zespole.
Są gotowi do:
K_K01 - krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych
treści, dostępnych poprzez wszystkie kanały wykorzystywane w
naukach o sztuce;
K_K02 uznawania znaczenia wiedzy we właściwym określeniu
priorytetów służących realizacji zadań, sformułowanych
problemowo przez siebie i innych, w tym ekspertów.
Kryteria oceniania
Forma zaliczenia:
Test zaliczeniowy (przeprowadzony na ostatnich
zajęciach), praca na zajęciach (praca w grupach,
wygłoszenie referatu)
Kryteria oceniania:
Warunkiem zaliczenia jest uzyskanie 60% punktów
na teście końcowym oraz aktywna praca na zajęciach
(wygłoszenie referatu, wykonanie określonych zadań w
grupie).
Literatura
Słowniki i encyklopedie:
Słownik terminologiczny sztuk pięknych, red. K.
Kubalska-Sulkiewicz, Warszawa 1996 [1 wyd.].
Słownik polszczyzny XVI wieku, edycja internetowa,
https://spxvi.edu.pl/
Turnau, Irena. Słownik ubiorów. Tkaniny, wyroby
pozatkackie, skóry, broń i klejnoty oraz barwy znane
w Polsce od średniowiecza do początku XIX w.,
Warszawa 1999.
Wyrazy polskie w słowniku łacińsko-polskim Jana
Mączyńskiego = (Lexicon latino-polonicum ex
optimis latinae linguae scriptoribus concinnatum,
Regiomonti 1564). Cz. 1-2, red. W. Kuraszkiewicz,
Wrocław 1962-1963.
Opracowania:
Adamska, Anna. "Gra w kolory: Rola barw w
średniowiecznym systemie komunikacji społecznej",
Roczniki Historyczne, t. 81 (2015), s. 7-34.
Ameisenowa, Zofia. Kodeks Baltazara Behema,
Warszawa 1961.
Dobrowolski, Tadeusz. Sztuka Krakowa, [różne wydania].
Habitus facit hominem: społeczne funkcje ubioru w
średniowieczu i w epoce nowożytnej, red. E.
Wółkiewicz, M. Saczyńska, M. Pauk, Warszawa
2016.
Jakubowski, Antoni Władysław. Czerwiec polski, t.
1, Warszawa 1934.
Kowecka, Elżbieta, „Farbiarstwo od XIV do połowy
XVIII wieku”, [w:] Zarys historii włókiennictwa na
ziemiach polskich do końca XVIII wieku, red. J.
Kamińska, I. Turnau, Wrocław 1966, s. 281–284.
Kuczyński, Stefan Krzysztof. Polskie herby ziemskie:
geneza, treści, funkcje, Warszawa 1993.
Malarstwo gotyckie w Polsce, red. A. S. Labuda i K.
Secomska, Warszawa 2004.
Miodońska, Barbara. Małopolskie malarstwo książkowe 1320-
1540, Warszawa 1993.
Molenda-Berkowicz, Maria. Splendide vestitus: o
znaczeniu ubiorów na królewskim dworze
Jagiellonów w latach 1447-1572, Kraków 2012.
Pelc, Julian. Ceny w Krakowie w latach 1369–1600,
Lwów 1935.
Tkaniny zabytkowe z okresu od XV do XVII
wieku ze zbiorów krakowskich kościołów i
klasztorów, t. 1, Tkaniny z XV i XVI wieku, red. N.
Krupa, Kraków 2021.
Tomaszewski, Jacek. “Painting Treatise Ars De Omnibus
Coloribus from Manuscript Bj Rkp. 778 III the Jagiellonian
Library. A Critical Review of Recipes as Seen Against Other
Technological Sources”, Polish Libraries, t. 12 (2024), s. 6-129.
Trojanowska, Anna."Czerwiec, kermes i koszenila,
czyli o owadach jako surowcach barwierskich i
leczniczych w polskiej literaturze przyrodniczej do
XIX w.", Analecta t. 17, z. 1-2 (2008), s. 15-31.
Urbańczyk Stanisław. „Pieśń maryjna Kwiatek
czysty..., czyli o symbolice kolorów”, Prace
Filologiczne t. 33 (1986), s. 425-431.
Wilska, Małgorzata. „Du symbole au vêtement.
Function et signification de la couleur dans la
littérature courtoise de la Pologne médiévale”, w:
Le vêtement: histoire archéologie et symbolique,
red. M. Pastoureau Paris 1989, s. 303-324.
Wilska, Małgorzata, „Funkcja i znaczenie koloru w
Polsce średniowiecznej”, w: Hereditatem
cognoscere. Studia i szkice dedykowane profesor
Marii Miśkiewicz, red. Z. Kobyliński, Warszawa
2004, s. 135-144.
Wyrozumski, Jerzy. „Średniowieczne kompendium
wiedzy o barwnikach (ze zbiorów Biblioteki
Czartoryskich w Krakowie)”, Kwartalnik Kultury
Materialnej, t. 22, z. 4 (1974), s. 663–671.
Wyrozumski, Jerzy. „Urzet farbiarski w Polsce
średniowiecznej”, Kwartalnik Historii Materialnej, t.
14, z. 3 (1966), s. 437-448.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: