Ikonografia nowożytna i nowoczesna 3105-ININWE
Przedmiotem kursu jest ikonografia europejskiej sztuki nowożytnej i nowoczesnej ukazana w relacji do przemian kulturowych, społecznych i religijnych.
Pierwszy blok tematyczny odnosi się do przemian w ikonografii we wczesnorenesansowej kulturze humanistycznej i obejmuje następujące zagadnienia:
- Renesans czy renesanse?
- Wczesnorenesansowy humanizm,
- Toposy antyczne w sztuce,
- Kolekcjonerstwo dzieł antycznych,
- Ekphrasis,
- Antiquitas i christianitas,
- Pejzaż bukoliczny,
- Ciało, nagość i akt nowożytny,
- Obrazy mitologiczne,
- Recepcja Owidiusza,
- Emblematyka i ikonologia.
W kolejnej części wykładu zostanie omówiona ikonografii sztuki Północnej Europy XVI i XVII w:
- Portrety humanistów północnoeuropejskich,
- Koncepcja głupoty etycznej i przedstawienia głupców,
- Przypowieść o synu marnotrawnym i jej konfesyjne redakcje obrazowe,
- Świat pieniądza,
- Przysłowia,
- Niedobrana para,
- Kraina lenistwa,
- Świat na opak,
- Karnawał,
- Ikonografia zarazy.
Następnie przedstawione zostaną zagadnienia związane ze sztuką dobry reformacji:
- Ikonoklazm i fale obrazoburstwa,
- Nowe koncepcje obrazu, odrzucenie funkcji kultowej i dewocyjnej przedstawień religijnych,
- Konfesyjne polemiki obrazowe,
- Obrazy dydaktyczne i satyryczne,
- Monstra i monstrualność,
- Status i ikonografia Marii oraz świętych,
- Sakramenty,
- Tematy doktrynalne,
- Nowe tematy obrazowe.
Wykład zamkną rozważania na temat ikonografii potrydenckiej oraz takich zagadnień jak:
- Rola soboru trydenckiego, obrona obrazu kultowego oraz pośrednictwa obrazów,
- Kult maryjny,
- Czyściec,
- Sakramenty,
- Święci, misjonarze i Nowy Świat.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po zakończeniu pełnego cyklu zajęć student w zakresie wiedzy:
- ma uporządkowaną wiedzę ogólną z zakresu ikonografii nowożytnej i nowoczesnej; zna istotne tematy i motywy ikonograficzne (K W03),
- ma podstawową wiedzę o powiązaniach historii sztuki z innymi dziedzinami nauki, jak historia, filozofia, antropologia, wiedza o kulturze, religii i literaturze
(K W16),
- ma świadomość kompleksowej natury języka oraz jego złożoności i historycznej zmienności jego znaczeń w kontekście ikonografii nowożytnej i nowoczesnej (K W18).
W zakresie umiejętności student:
- umie rozpoznawać najważniejsze tematy ikonograficzne w sztuce europejskiej epoki nowożytnej, rozumie procesy rozpowszechniania i przekształcania wzorów ikonograficznych, potrafi też samodzielnie analizować obrazy i cykle obrazowe, oparte na poznanych na wykładzie schematach (K U03).
Kryteria oceniania
Egzamin pisemny na platformie Kampus Studenci otrzymają cztery tematy, z których będą mogli wybrać trzy do opracowania w formie krótkich esejów.
Przy ocenianiu esejów będą brane pod uwagę następujące kryteria:
- wyczerpujące omówienie wskazanego zagadnienia,
- poprawność merytoryczna pracy,
- logiczna konstrukcja eseju,
- poprawność językowa.
Literatura
Ważniejsze źródła:
Stary i Nowy Testament;
Owidiusz, Metamorfozy, Fasti.
Pliniusz, Historia naturalna (wybór), przekł. I. i T. Zawadzkich, Wrocław 1961.
Filostrat, Obrazy, przeł. R. Popwski, Warszawa 2004.
Leonardo da Vinci, Traktat o malarstwie, przeł. M. Rzepińska, Wrocław 1961.
A. Alciatus, Emblematum libellus = Książeczka emblematów, przekł. i koment. pod kier. M. Mejora, Warszawa 2002.
G. Vasari, Żywoty najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów, t. 1-9, przekł. Karol Estreicher, Warszawa- Kraków, 1985-1990.
C. Ripa, Ikonologia, tłum. I. Kania, Kraków 1998.
Wybrane opracowania:
L. Barkan. Unearthing the Past: Archeology and Aesthetics in the Making of Renaissance Culture, New Haven and London, 1999.
M. Baxandall, Painting and Experience in Fifteenth Century Italy: A Primer in the Social History of Pictorial Style, Oxford 1972.
J. Białostocki, Symbole i obrazy w świecie sztuki, 2 t., Warszawa 1982.
P.P. Bober, R. O. Rubintein, Renaissance Artists and Antique Sculptures, London 1987.
M. Bull, The Mirror of the Gods: Classical Mythology in Renaissance Art, London 2005.
K. W. Christian, Empire without End: Antiquities Collections in Renaissance Rome, c. 1350-1527, New Haven 2010.
L. Freedman, Classical Myths in Italian Renaissance Painting, Cambridge 2011.
From a Mighty Fortress. Prints, Drawings and Books in the Age of Luther, 1483-1546, red. C. Andersson and C. Talbot, Detroit 1983.
E. H. Gombrich, Symbolic Images, London 1972.
S. Michalski, Protestanci a sztuka. Spór o obrazy w Europie nowożytnej, Warszawa 1989.
K. Moxey, Peasants, Warriors and Wives. Popular Imagery in the Reformation, Chicago, 1989.
E. Panofsky, Renaissance and Renascences in Western Art, New York 1960.
idem, Studia z historii sztuki, wybrał, oprac. i opatrzył posł. Jan Białostocki,
Warszawa 1971.
Patronage in the Renaissance, ed. G. F. Lytle and S. Orgel, Princeton 1981.
J. Pelc, Słowo i obraz na pograniczu literatury i sztuk plastycznych, Kraków 2002.
R.W. Scribner, For the Sake of the Simple Folk. Popular Propaganda for the German Reformation, Oxford 1994.
Słowniki:
Lexikon der christlichen Ikonographie, red. E Kirschbaum, t. 1-8, Rom-Freiburg-Basel-Wien 1968-1976.
Lexicon iconographicum mythologiae classicae, Zurich 1981-1999.
A. Pigler, Barockthemen. Eine Auswahl von Verzeichnissen zur Ikonographie des 17. und 18. Jahrhunderts, t. 1-2, Budapest 1974.
J. D. Reid, The Oxford Guide to Classical Mythology in the Arts 1300-1990s., t. 1-2, New York 1993.
G. de Tervarent, Attributs et symbols dans l’art profane, Geneva 1997.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: