Historia mówiona i badania biograficzne we współczesnej humanistyce i naukach społecznych 3105-HMBB-M-I
W ciągu ostatnich kilku dekad zainteresowanie pamięcią i
sięganie do indywidualnych doświadczeń aktorów
społecznych stało się popularne na uniwersytetach i poza
nimi. Powstają archiwa z relacjami tzw. świadków historii,
realizowane są liczne projekty zarówno naukowe, jak i o
charakterze popularnym. Techniczna łatwość nagrania
głosu oraz przekonanie, że każdy umie rozmawiać, tylko
sprzyja boomowi rejestracji wspomnień, prowadząc
niejednokrotnie do banalizacji czegoś, co jeden z klasyków
oral history Alessandro Portelli nazywa sztuką – sztuką
dialogu. Niniejszy kurs ma na celu z jednej strony
ugruntować wiedzę teoretyczną m.in. poprzez lekturę
klasycznych tekstów naukowych, z drugiej nauczyć
konkretnych umiejętności związanych z samodzielnym
przeprowadzaniem, opracowaniem i analizą wywiadów
biograficznych, a także wykształcić umiejętność
korzystania ze źródeł ustnych przechowywanych w
archiwach cyfrowych.
28.02.
– Historia mówiona w Polsce i na świecie: szkoły i
podejścia;
– metoda biograficzna w socjologii; badania na pamięcią;
pamięć autobiograficzna i pamięć zbiorowa; zapomnienie;
– cyfrowe archiwa historii mówionej i archiwa badań
jakościowych w Polsce i na świecie.
27.03
– Zasady prowadzenia narracyjnych wywiadów
biograficznych; planowanie indywidualnych projektów
badawczych;
– etyka i emocje w historii mówionej i w badaniach
biograficznych;
– opracowanie i transkrypcja wywiadów.
24.04.
– metody analizy relacji ustnych;
– omawianie przeprowadzonych indywidualnie wywiadów;
zaliczenie przedmiotu.
+ udział w jednym interdyscyplinarnym Seminarium
Historii Mówionej (termin do wyboru: środa 28.02/ 27.03/
24.04, godz. 14-18.30 w siedzibie IFiS PAN w Pałacu
Staszica).
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
K_U05 potrafi krytycznie analizować teksty z obszaru
teorii sztuki i nowych mediów, socjologii i filozofii kultury
K_U06 umie samodzielnie zdobywać wiedzę i zdobywać
umiejętności badawcze kierując się wskazówkami
opiekuna naukowego
K_U07 posiada umiejętność merytorycznego
argumentowania z wykorzystaniem poglądów różnych
badaczy historii sztuki i historii kultury oraz umiejętność
wyciągania wniosków
K_U09 posiada umiejętność zróżnicowanego
wykorzystywania technologii informacyjnej w nauce i
pracy, potrafi rozwijać aktywność poznawczą i
umiejętności samodzielnego zdobywania wiedzy z
wykorzystaniem technologii informacyjnej
K_U10 posiada umiejętność przygotowywania typowych
prac w języku polskim, dotyczących zagadnień
szczegółowych, z wykorzystaniem podstawowych ujęć
teoretycznych oraz innych źródeł
K_U11 posiada umiejętność przygotowania wystąpień
ustnych w języku polskim, dotyczących zagadnień
szczegółowych, z wykorzystaniem podstawowych ujęć
teoretycznych w zakresie historii sztuki oraz innych źródeł
K_U13 potrafi współdziałać i pracować w grupie,
przyjmując w niej różne role
K_U14 rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie
Kryteria oceniania
Podstawą oceny uczestnika zajęć będą:
– znajomość zadanych tekstów, aktywny udział w ich
omawianiu i dyskusjach
– samodzielne przeprowadzenie wywiadu biograficznego,
jego pisemne opracowanie (z fragmentami transkrypcji
oraz próbą edycji tekstu) i analiza na zajęciach
– udział w interdyscyplinarnym, analitycznym Seminarium
Historii Mówionej.
Literatura
Abrams Lynn (2016) Oral History Theory. London, New
York: Routledge. (Wstęp)
Assmann Aleida (2018) Cztery podstawowe typy czynności
składania świadectwa, „Wrocławski Rocznik Historii
Mówionej”, Wydanie specjalne, s. 175-191.
Filipkowski Piotr (2014) Historia mówiona jako historia
ratownicza: doświadczenie, opowieść, egzystencja. „Teksty
Drugie”, vol. 5, s. 27-46.
Gałęziowski Jakub (2019) Oral history and biographical
method. Common framework and distinctions resulting
from different research perspectives. „Przegląd Socjologii
Jakościowej”, vol. XV(2), s. 76–103.
Kałwa Dobrochna (2017) Historia mówiona w polskich
badaniach dziejów najnowszych. „Wrocławski Rocznik
Historii Mówionej”, vol. VII, s. 163-183.
Kaźmierska Kaja (1996) Wywiad narracyjny ‒ technika i
pojęcie analityczne [w:] Marek Czyżewski, Andrzej
Piotrowski, Alicja Rokuszewska-Pawełek red., Biografia a
tożsamość narodowa. Łódź: Katedra Socjologii Kultury
Uniwersytetu Łódzkiego
Kaźmierska Kaja (2020) “Ethical Aspects of Social
Research: Old Concerns in the Face of New Challenges
and Paradoxes. A Re flection from the Field of
Biographical Method.” Qualitative Sociology Review 16
(3), s. 118-135.
Kudela-Świątek Wiktoria (2014a) Interdyscyplinarność w
badaniach w badaniach oral history: konieczność czy
sposób na nowatorstwo? [w:] Stanisława Bartmińska-
Niebrzegowska, red., Historia mówiona w świetle nauk
humanistycznych i społecznych. Lublin: Wydawnictwo
Uniwersytety Marii Curie-Skłodowskiej, s. 61-88.
Kurkowska-Budzan Marta (2008) „Badacz–tubylec. O
emocjach, władzy i tożsamości w badaniach ‘oral history’
miasteczka Jedwabne.” W Obserwacja uczestnicząca w
badaniach historycznych, edited by B. Wagner and T.
Wiślicz, Zabrze: Inforteditions, s. 17-25.
Kurkowska-Budzan Marta (2011) Informator, świadek
historii, narrator – kilka wątków epistemologicznych i
etycznych oral history, „Wrocławski Rocznik Historii
Mówionej”, vol. I, s. 9–34
K'Meyer, Tracy E, Glenn A. Crothers (2007) "‘If I See
Some of This in Writing, I’m Going to Shoot You’:
Reluctant Narrators, Taboo Topics, and the Ethical
Dilemmas of the Oral Historian." The Oral History Review
vol. 34 (1), s. 71-93.
Maruszewski Tomasz (2005) Pamięć autobiograficzna,
Gdańsk: Wydawnictwo Psychologiczne (wstęp)
Passerini Luisa (2018) Pamięci. Między milczeniem, a
zapomnieniem, „Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”,
Wydanie specjalne, s. 193-215.
Portelli Alessandro (1981) “The Peculiarities of Oral
History.” History Workshop Journal vol. 12 (1), s. 96-107.
Portelli Alessandro (2018) Living voices: the oral history
interview as dialogue and experience, „The Oral History
Review” vol. 45(2), s. 239–248
Sheftel Anna, Zembrzycki Stacey (2016) Who’s Afraid of
Oral History? Fifty Years of Debates and Anxiety about
Ethics. “Oral History Review”, vol. 43, z. 2, s. 338-366
Shopes Linda (2002) Oral History and the Study of
Communities: Problems, Paradoxes and Possibilities.
„Journal of American History”, vol. 89, z. 2, s. 588–98.
Thomson Alistair (2006) Four paradigm transformations
in oral history, „The Oral History Review”, vol. 34(1), s.
49–70
Thomson Alistair (2011) Moving stories, women’s lives:
sharing authority in oral history, „Oral History", 2011,
39(2), s. 73–82
Yow Valerie R. (1997) „Do I like them too much?”:
interview effects of the oral history on the interviewer and
vice-versa, „The Oral History Review" vol. 24(1), s. 55–7
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: