Gest, emocje, empatia, afekt 3105-GEEA-KK
Konwersatorium dotyczyć będzie teorii reprezentowania uczuć i emocji w sztuce oraz sposobu w jaki sztuka pobudza widzów do odczuwania emocji. Analizowane będą przede wszystkim teksty teoretyczne dotyczące odbioru dzieł sztuki oraz „wczuwania się” w obrazy. Analizie poddana będzie religijna strona odczucia związanego z postrzeganiem wizerunków (np. w przypadku np. sztuki dewocyjnej) jak i psychologiczna, naukowa czy filozoficzna strona zagadnienia reakcji na sztukę. Dzięki zajęciom studenci zapoznają się zarówno z podstawowymi tekstami z teorii sztuki jak i świeżymi zagadnieniami jak teoria afektu czy neurohistoria sztuki.
Omawiane zagadnienia:
1. Wstęp. Sposoby i przyczyny oddziaływania wizerunków. Potęga wizerunków religijnych. Ikonoklazm: strach przed potęgą obrazów.
2. Sztuka dewocyjna: współczucie i współodczuwanie. Obraz i jego funkcja.
3. Fizjonomia a charakter. Le Brun i Darwin. Eugenika.
4. Łzy na obrazie. Łzy widzów. Jak reprezentacja namiętności oddziałuje na widzów.
5. Mistycyzm i sztuka. Zaburzenie podmiotowo-przedmiotowe: projekcja uczuć widza na martwy przedmiot, stapianie się z przedmiotem wizji. Animizm.
6. Empatia. Romantyzm i psychologia percepcji: XIX-wieczna niemiecka teoria Einfühlung.
7. Formuły patosu Aby’ego Warburga. Transhistoryczne przetrwanie uczucia.
8. Empatia w naukach historycznych. Krytyka i zalety empatii w badaniach historii.
9. Afekt. Doświadczenie. Teoria afektu a interpretacja sztuki.
10. Gest. Powtarzalność i rytualizacja gestu. Gest i komunikacja: Agamben. Teatralizacja gestu i „wynalezienie” histerii, przykład szpitala La Salpetriere: Didi-Huberman.
11. Neurohistoria sztuki. Nauka a teoria wczucia. Neurony lustrzane a koncepcja mimesis.
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Studenci zdobędą wiedzę dotyczącą istotnego dla historii zjawiska jakim jest psychologia percepcji. Nauczą się interpretować i analizować podstawowe teksty dotyczące tego tematu. Zapoznają się również z najnowszymi teoriami dotyczącymi doświadczania sztuki. Nauczą się analizować zjawiska ze świata sztuki w szerszym kontekście historycznym i filozoficznym.
Kryteria oceniania
esej
Literatura
1. David Freedberg, Potęga wizerunków. Studia z historii i teorii oddziaływania, Kraków, 2005.
Hans Belting Obraz i kult. Historia obrazu przed epoką sztuki, Gdańsk, 2012.
2. James Marrow, „Symbol and Meaning in Northern European Art of the Late Middle Ages and the Early
Renaissance”, Simiolus: Netherlands Quarterly for the History of Art, 16:1986, nr 2/3, s.
150-169.
3. Jennifer Montagu, The expression of the passions: the origin and influence of Charles Le Brun's “Conférence sur l'expression générale et particuliere”; Yale University Press, 1994.
Charles Darwin, O wyrazie uczuć u człowieka i zwierząt, Warszawa, 1988.
4. Moshe Barasch, „The Crying Face”; Artibus et Historiae, 8:1987, nr 15, s. 21-36.
James Elkins, Pictures and Tears. A History of People Who Have Cried in Front of Paintings, Routledge, 2004.
5. Susanne Warma, „Ecstasy and vision: Two Concepts Connected with Bernini’s Teresa”, Art Bulletin, 66:1984, nr 3.
Bill Viola, Reasons for Knocking at an Empty House: Writings 1973-1994, The MIT Press, 1994.
6. Juliet Koss, „On the Limits of Empathy”, The Art Bulletin, 88:2006, nr 1, s. 139-157.
Wilhelm Worringer, Abstraction and Empathy:
a contribution to the psychology of style, Ivan R. Dee, 1997.
7. Aby Warburg, Narodziny Wenus i inne szkice renesansowe, Gdańsk 2010.
Matthew Rampley, „From Symbol to Allegory: Aby Warburg's Theory of Art”, The Art Bulletin, 79:1997, nr 1, s. 41-55.
8. Dominick La Capra, Historia w okresie przejściowym. Doświadczenie, tożsamość, teoria krytyczna, Kraków, 2009.
9. Melissa Gregg, Gregory J. Seigworth red., The Affect Theory Reader, Duke University Press, 2010.
10. Giorgio Agamben, “Uwagi o geście”, w: Agamben. Przewodnik Krytyki Politycznej, Warszawa, 2009.
Moshe Barasch, Giotto and the language of gesture, Cambridge University Press, 1990.
Georges Didi-Huberman, Invention Of Hysteria. Charcot and the Photographic Iconography of the Salpêtrière, The MIT Press, 2004.
11. David Freedberg, Vittorio Gallese, „Motion, emotion and empathy in esthetic experience”, Trends in Cognitive Sciences, 11:2007, nr 5.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: