Francusko-polskie związki artystyczne w XIX i na pocz. XX w. 3105-FRZA-SP
W ramach zajęć zaprezentowana zostanie szeroka panorama kulturowych związków między Polską (nieobecną wówczas na mapach Europy) i Francją, od romantyzmu do okresu po I wojnie światowej. Paryż odegrał kluczową rolę w artystycznej formacji Polaków w okresie zaborów (1795-1918) oraz w definiowaniu wielu programów nowoczesności; przyciągał możliwościami wystawienniczymi, bogatym rynkiem sztuki i instytucjonalnym zapleczem École des Beaux-Arts i École Nationale des Arts Décoratifs, innych akademii i prywatnych ateliers, jak m.in. Académie Julian i Colarossi, Académie de la Grande Chaumière. Analizowane będą teksty i dzieła wybitnych malarzy, grafików, rzeźbiarzy, których losy powiązane były z Francją, odsłaniając wzajemne fascynacje, odkrycia, twórcze pokrewieństwa, wpływy, przyjaźnie i wspólne kierunki poszukiwań, ale też manifestowaną odrębność Polaków od modnych francuskich nurtów, od romantyzmu poprzez impresjonizm i symbolizm, aż do awangard i pierwszej École de Paris. W panoramie tej znajdzie się miejsce dla tak różnorodnych postaci polskiej kultury, jak Teofil Kwiatkowski, Piotr Michałowski, Henryk Rodakowski, Anna Bilińska, Olga Boznańska, Tadeusz Makowski, Witold Wojtkiewicz, Józef Pankiewicz, Sara Lipska, Bolesław Biegas, Mojżesz Kisling, Cyprian Godebski, Mela Muter, Antoni Potocki, Gabriela Zapolska.
Najważniejsze obszary tematyczne zajęć:
Malarze epoki Chopina i środowisko Hôtel Lambert
Paul Delaroche i polski genre historique
Pleneryzm i polski luminizm/Polacy w Bretanii
W kręgu Gauguina, recepcja syntetyzmu i symbolizmu
Witold Wojtkiewicz i André Gide
Polskie kolekcje malarstwa francuskiego (Gabriela Zapolska, Edward Raczyński)
Polskie malarki w Paryżu przełomu XIX i XX w.
W kręgu E.-A. Bourdelle’a
Polskie dziedzictwo Cézanne’a
Polskie pawilony na wystawach międzynarodowych
Polacy w École de Paris
Józef Pankiewicz i Komitet Paryski
Francuska krytyka o malarstwie polskim, polska krytyka artystyczna we Francji i o Francji
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Student umie opisać i analizować obrazy i teksty w kontekście kulturowego dialogu i artystycznych relacji, rozumie programy, tendencje i nurty w sztuce polskiej, które kształtowały się w konfrontacji ze sztuką we Francji; potrafi argumentować i dyskutować na tematy związane z problematyką zajęć, rozpoznaje najważniejsze dzieła i środowiska artystyczne, w których następował przepływ tendencji i rozumie ich ideowe podłoże.
K2_W02 – „absolwent zna terminologię z zakresu historii sztuki na poziomie rozszerzonym”;
K2_W03 – „absolwent ma uporządkowaną, pogłębioną wiedzę, obejmującą terminologię, teorie i metodologię z zakresu historii sztuki i innych nauk historycznych”;
K2_W04 – „absolwent ma uporządkowaną, pogłębioną, prowadzącą do specjalizacji, szczegółową wiedzę z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla historii sztuki”;
K2_W05 – „absolwent ma szczegółową wiedzę o współczesnych dokonaniach, szkołach badawczych, obejmującą wybrane obszary dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla historii sztuki”;
K2_W06 – „absolwent ma pogłębioną wiedzę o dziedzinach nauki i dyscyplinach naukowych powiązanych z historią sztuki, pozwalającą na integrowanie perspektyw właściwych dla kilku dyscyplin naukowych”;
K2_W07 – „absolwent zna i rozumie zaawansowane metody analizy, interpretacji, wartościowania i problematyzowania różnych wytworów kultury, właściwe dla wybranych tradycji, teorii i szkół badawczych w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla historii sztuki”.
Umiejętności:
K2_U01 – „absolwent potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i integrować informacje z zakresu historii sztuki z wykorzystaniem różnych źródeł oraz formułować na tej podstawie krytyczne sądy”;
K2_U02 – „absolwent potrafi wykorzystywać pogłębione umiejętności badawcze, obejmujące analizę prac innych autorów, syntezę różnych idei i poglądów, dobór metod i konstruowanie narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników, pozwalające na oryginalne rozwiązywanie złożonych problemów w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych właściwych dla historii sztuki”;
K2_U04 – „absolwent potrafi przeprowadzić krytyczną analizę i interpretację różnych rodzajów dzieł sztuki, stosując oryginalne podejścia, uwzględniające nowe osiągnięcia historii sztuki, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego oraz miejsca w procesie historyczno-kulturowym”;
K2_U05 – „absolwent potrafi stosować umiejętność merytorycznego argumentowania, z wykorzystaniem własnych poglądów oraz poglądów innych autorów, samodzielnego formułowania wniosków i krytycznych wypowiedzi oraz tworzenia syntetycznych podsumowań”;
K2_U06 – „absolwent potrafi stosować umiejętność formułowania opinii krytycznych o wytworach kultury na podstawie wiedzy naukowej i doświadczenia oraz umiejętność prezentacji opracowań krytycznych w różnych formach i w różnych mediach”;
K2_U07 – „absolwent potrafi porozumiewać się z wykorzystaniem różnych kanałów i technik informacyjno-komunikacyjnych ze specjalistami z zakresu historii sztuki oraz dziedzin nauki i dyscyplin pokrewnych oraz niespecjalistami, w języku polskim i języku obcym, a także popularyzować wiedzę o humanistyce oraz wytworach kultury i jej instytucjach”;
K2_U08 – „absolwent potrafi stosować pogłębioną umiejętność przygotowania różnych prac pisemnych w języku polskim i języku obcym uznawanym za podstawowy dla dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla historii sztuki”;
K2_U09 – „absolwent potrafi stosować pogłębioną umiejętność przygotowania wystąpień ustnych, w języku polskim i języku obcym, w zakresie historii sztuki lub w obszarze leżącym na pograniczu pokrewnych dyscyplin naukowych”;
K2_U10 – „absolwent potrafi stosować umiejętności językowe zgodne z wymaganiami określonymi dla poziomu B2+ Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego”;
K2_U11 – „absolwent potrafi stosować umiejętność zróżnicowanego wykorzystywania technologii informacyjnej w nauce i pracy, potrafi rozwijać aktywność poznawczą i umiejętności samodzielnego zdobywania wiedzy z wykorzystaniem technologii informacyjnej”.
K2_U13 – „absolwent potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role, planować własne przedsięwzięcia badawcze, jak też czuwać nad realizacją zadań zbiorowych”;
K2_U14 – „absolwent umie samodzielnie zdobywać wiedzę i poszerzać umiejętności badawcze oraz podejmować autonomiczne działania zmierzające do rozwijania zdolności i kierowania własną karierą zawodową”.
Kompetencje społeczne:
K2_K01 – „absolwent jest gotów do odpowiedniego określenia priorytetów służących realizacji określonego przez siebie lub innych zadania”;
K2_K03 – „absolwent jest gotów do przekuwania projektów w profesjonalne działania o charakterze badawczym, muzealniczym lub wystawienniczym, myśląc w sposób przedsiębiorczy i działając na rzecz dobra wspólnego”;
K2_K04 – „absolwent jest gotów do prawidłowego identyfikowania i rozstrzygania dylematów związane z wykonywaniem zawodu, rozumie konieczność przestrzegania norm etycznych w pracy historyka sztuki i popularyzacji wiedzy z zakresu historii sztuki”.
Kryteria oceniania
Aktywne uczestnictwo w zajęciach i prezentacja (30 minut) wybranego zagadnienia związanego z tematyką aktualnych zajęć.
Literatura
Wybrana bibliografia:
Ewa Bobrowska-Jakubowska, Artyści polscy we Francji w latach 1890–1918. Wspólnoty i indywidualności, Warszawa 2004.
Malarze polscy w Bretanii (1890–1939), kat. wyst., Muzeum Narodowe w Warszawie, 19.02– 10.04.2005, Warszawa 2005.
Barbara Brus-Malinowska, Jerzy Malinowski, Kisling i jego przyjaciele, kat. wyst., 1.03–28.04.1996, Warszawa 1996.
Jan Cavanaugh, Out Looking in Early Modern Polish Art 1890–1918, Berkeley 2000.
Elżbieta Charazińska, Józefa Pankiewicza batalia o czyste malarstwo [w:] Józef Pankiewicz 1866–1940. Życie i dzieło, red. Elżbieta Charazińska, kat. wyst., Muzeum Narodowe w Warszawie, 9.01– 26.03.2006, Warszawa 2006.
Barbara Ciciora, La question du ‘genre historique’ dans la peinture d’histoire polonaise entre 1830 et 1860 [w:] L’invention du passé. Histoires de cœur et d’épée en Europe, 1802–1850, dir., Stephen Bann, Stéphane Paccoud, t. 2, Paris–Lyon 2014, s. 228–237.
Iwona Danielewicz, The Collection of Gabriela Zapolska, „Bulletin du Musée National de Varsovie” 1998, nr 1–4, s. 114–135.
Koniec wieku. Sztuka polskiego modernizmu 1890–1914, katalog wystawy, pod. red. E. S. Charazińskiej i Ł. Kossowskiego, MNW, Warszawa 1997.
A.Morawińska, Symbolizm w malarstwie polskim, 1890-1914, Warszawa 1997.
Le Symbolisme polonais, kat. wyst., Musée des Beaux-Arts de Rennes, Rennes 2004-2005.
Józef Mehoffer. Un peintre symbolistę polonais, kat. wyst., Musée d’Orsay, Paris, 16.06– 12.09.2004, Paryż 2004.
Chopin i jego malarz. Teofil Kwiatkowski (1809–1891). / Chopin et son peintre. Teofil Kwiatkowski (1809–1891), red. Anna Grochala, Warszawa 2010.
Witold Wojtkiewicz 1879–1909. Une fable polonaise, kat. wyst., Musée de Grenoble, 5.03–31.05.2004, Arles 2004.
Anna Wierzbicka, École de Paris. Pojęcie, środowisko, twórczość, Warszawa 2004.
Anna Wierzbicka, Artyści polscy w Paryżu. Antologia tekstów 1900–1930, Warszawa 2008.
Anna Wierzbicka, We Francji i w Polsce 1900–1939, Warszawa 2009.
Marek Zgórniak, Matejko w Paryżu. Opinie krytyków francuskich z lat 1865–1870, Kraków 1998.
Marek Zgórniak, Autour du Salon de 1887. Matejko et les Français [w:] Jeanne d’Arc: les tableaux de l’Histoire, 1820–1920, kat. wyst., Musées de la Ville de Rouen, Rouen, 30.05–1.09.2003, Paris 2003, s. 65–79.
Galeria Rogalińska Edwarda Raczyńskiego, red. Maria Gołąb, Agnieszka Ławniczakowa, Piotr Michałowski, kat. wyst., Muzeum Narodowe w Poznaniu, listopad 1997 – marzec 1998, Poznań 1997.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: