Figurae eburneae. Kość słoniowa jako medium rzeźby i luksusowych wyrobów rzemiosła w Europie doby nowożytnej 3105-FEKS-WE
Wykład poświęcony fenomenowi popularności w 2. poł. XVII i na pocz. XVIII w. w rzeźbie gabinetowej luksusowego medium – kości słoniowej. Omówiona zostanie antyczna geneza technik i dzieł związanych z obróbką tego materiału (Egipt, Fidiasz w Grecji, Bizancjum), oraz skomplikowana recepcja tej tradycji w epoce nowożytnej (Rzym i Florencja Medyceuszy, Neapol i Sycylia, Niderlandy, rudolfińska Praga i Monachium, Augusburg oraz Wiedeń, w odniesieniu do dawnej Rzeczypospolitej – Gdańsk). Szeroki, ogólnoeuropejski przegląd obejmie wyroby świeckie i sakralne wg akademickiej hierarchii tematów, od najbardziej unikatowych dzieł dworskich (np. Georg Petel, Caspar Günther, Balthasar Permoser, Mathias Rauchmiller, Matthias Steinl czy Christoph Maucher) po te oferowane w niemal masowej skali przez rzemieślników z dużych ośrodków np. w Dieppe we Francji. Wspomniany zostanie wpływ na Europę importów dalekowschodnich, przede wszystkim z Indii, Chin i Japonii. Odrębnym zagadnieniem jest kolekcjonerstwo takich wyrobów – obok innych artificialia – w ówczesnych Kunstkammerach, np. przez cesarza Rudolfa II Habsburga w Pradze, króla Chrisitana IV Oldenburga w Kopenhadze czy cesarza Leopolda I we Wiedniu. Oddzielny rozdział będzie poświęcony kolekcjonerstwu w dawnej Rzeczypospolitej, zwłaszcza dynastii Wazów i Jana III Sobieskiego (Wilanów, Żółkiew). Tę część zamknie przegląd najważniejszych współczesnych kolekcji rzeźby i wyrobów z kości słoniowej w muzeach Europy (Luwr, Château-Musée de Dieppe, Le Musée des Ivoires d’Yvetot, Victoria & Albert Museum, Liebieghaus Skulpturen Sammlung Frankfurt am Main, Deutsche Elfenbeinmuseum in Erbach, Kunsthistorisches Museum Wien, Bodemuseum Berlin, Rosenborg Museum / Den Kongelinge Samling w Kopenhadze, Muzeum Zamkowe w Malborku), i w USA (Metropolitan Museum w Nowym Jorku, Boston Art Museum, J. Paul Getty Museum in Brentwood / Los Angeles).
Metody prowadzenia zajęć:
wykład z prezentacją multimedialną / wykład konwersatoryjny / burza mózgów
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student/ka po zaliczeniu kursu zna i rozumie:
K2_W03 – kluczowe fakty, obiekty i zjawiska, stanowiące pogłębioną wiedzę o wszechstronnym i ogólnym charakterze z zakresu nauk o sztuce.
K2_W06 – zaawansowane metody analizy, interpretacji, krytyki, wartościowania i problematyzowania różnych wytworów kultury, właściwe dla wybranych tradycji, teorii i szkół badawczych w zakresie nauk o sztuce.
Student/ka po zaliczeniu kursu potrafi:
K2_U02 – wykorzystywać wiedzę i umiejętności badawcze, obejmujące analizę prac innych autorów, syntezę różnych idei i poglądów, dobór metod i konstruowanie narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników, pozwalające na oryginalne rozwiązywanie złożonych problemów w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych właściwych dla historii sztuki.
K2_U09 – posługiwać się językiem obcym na poziomie B2+ Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego oraz specjalistyczną terminologią. (w przypadku zajęć prowadzonych w języku obcym)
Student/ka po zaliczeniu kursu jest gotów/owa do:
K2_K01 – krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści, uznawania znaczenia wiedzy w rozwiązywaniu problemów poznawczych i praktycznych oraz zasięgania opinii ekspertów w przypadku trudności z samodzielnym rozwiązywaniem problemu.
Kryteria oceniania
Forma zaliczenia:
egzamin pisemny
Kryteria oceniania:
Warunkiem zaliczenia jest uzyskanie 60% punktów na egzaminie pisemnym, obecność na zajęciach
Dopuszczalna liczba nieobecności w semestrze: 2
Literatura
Ch. Scherer, Elfenbeinplastik, Leipzig 1905; O. Pelka, Elfenbein, Berlin 1920; J. Rasmussen, Deutsche Kleinplastik der Renaissance und des Barock, kat. wyst., Hamburg 1975; La sculpture au siècle de Rubens dans les Pays-Bas méridionaux et la principalité de Liège, kat. wyst., Bruxelles 1977; V. Birke, Mathias Rauchmiller. Leben und Werk, Wien-Freiburg-Basel 1981; M. M. Estella Marcos, La escultura de marfil en Espaňa. Les escuelas europeas y las coloniales, vol. I-II, Madrid 1984; Ch. Theuerkauff, Elfenbein : Sammlung Reiner Winkler, Bd. 1–2, München 1984–1994; Ch. Theuerkauff, Die Blidkwerke in Elfenbein des 16.–19. Jahrhunderts, Berlin 1986; J. Rasmussen (Hg.), Barockplastik in Norddeutschand, Hamburg 1988; A. R. Chodyński, Ivory works of art In Polish Collections, kat. wyst., Malbork 1988; A. R. Chodyński, Wizerunki Chrystusa z kości słoniowej w zbiorach polskich. Problem XVII-wiecznych warsztatów, [w:] Sztuka XVII wieku w Polsce, red. T. Hrankowska, Warszawa 1994, s. 307–314; J. Basset – P. Foggelman (Eds.), Looking at European Sculpture. A Guide to technical Terms, London 1997; Les cahiers de l’ivoire du Château-Musée de Dieppe, no. 1–6, Dieppe 2004–2022; Ivoires du Musée du Louvre 1480–1850 : une collection inédite, red. par P. Ickowicz et Ph. Malgouyres, Paris 2006; M. Trusted (ed.), The making of sculpture. The materials and techniques of European sculpture, London 2007; S. Haag, Meisterwerke der Elfenbeinkunst, Wien 2007; W. Seipel (Hg.), Kaiserliches Elfenbein : Matthias Steinl (1643/44–1727) in der Kunstkammer des Kunsthistorischen Museums, Wien 2007; L. Krempel, Geogr Petel 1601/02–1634. Bildhauer im Dreissigjährigen Krieg, München 2007; M. Bückling – S. Haag (Hg.), Elfenbein. Barocke Pracht am Wiener Hof, kat. wyst., Frankfurt am Main-Wien 2011; R. Marth – S. Haag (Hg.), Barocke Kunststückh : Festschrift für Christian Theuerkauff, München 2011; S. Haag – F. Kirchweger (Hg.), Die Kunstkammer. Die Schätze der Habsburger, 2. Auflage, Wien 2012; M. Trusted, Baroque & later ivories, London 2013; M. Trusted, Baroque sculpture in Germany and Central Europe 1600–1770, London-Turnhout 2022.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: