Architektura włoskiego „baroku” od Michała Anioła do Borrominiego (c. 1550-1650) 3105-AWB-K
Przedmiotem zajęć będzie architektura obszaru obecnych Włoch (w przeszłości bardzo zróżnicowanych regionalnie) powstała w latach c. 1550 -1650. Obiekty wzniesione w tym czasie, takie jak plac i bazylika św. Piotra w Rzymie, kościół S. Maria della Salute w Wenecji, kolegium Propagandy Wiary w Rzymie, villa Farnese w Capraroli, oratorium filipinów w Rzymie czy pałac Barberinich w tym samym mieście stanowią najbardziej spektakularne przykłady nowożytnej architektury i urbanistyki, w których przedefiniowane zostały zasady projektowania na kolejne stulecia. W czasie zajęć omówione zostaną zarówno zagadnienia związane z produkcją architektury „barokowej” (m. in. dynamiczne przekształcenia mecenatu, rola struktur ideologicznych w formułowaniu architektonicznej teorii i praktyki, nowatorskie przepracowanie tradycji antyku i średniowiecza i jego wpływ na architekturę, zmiany w sferze technologii budowlanych i nowe sposoby wizualizacji w projektowaniu) jak i problemy związane z jej recepcją (m. in. pojawienie się nowych grup odbiorców, czy rola architektury w konstruowaniu różnic społecznych oraz tożsamości indywidualnych i grupowych). Obok przedstawienia najwybitniejszych indywidualności twórczych tego okresu (Michał Anioł, Giacomo da Vignola, Carlo Maderno, Gianlorenzo Bernini, Francesco Borromini, Pietro da Cortona, Baldassare Longhena) wykłady zaprezentują twórczość mniej znanych architektów, których dorobek uznawany jest obecnie za istotny dla tej epoki (Domenico Fontana, Giovanni Battista Soria, Martino Longhi Mł.), jak i zagadnienia związane z architekturą wernakularną. Zarysowana zostanie problematyka typologii ówczesnej architektury (dominacja architektury eklezjastycznej, ewolucja w zakresie architektury rezydencjonalnej, zarówno miejskich pałaców jak i podmiejskich willi) jak i kwestie związane z projektowaniem urbanistycznym (m.in. rewitalizacja i nowy układ przestrzenny Rzymu z czasów pontyfikatu Sykstusa V)..
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
W czasie zajęć studenci zapoznają się z problematyką i metodami badań nad architekturą włoską doby nowożytnej:
WIEDZA
K_W03 student otrzyma uporządkowaną wiedzę ogólną, obejmującą terminologię, teorie i metodologię z zakresu historii sztuki i architektury nowożytnej.
K_W04 otrzyma uporządkowaną wiedzę szczegółową z zakresu historii architektury włoskiej okresu c.1550-1650.
K_W06 student posiądzie podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych nowych osiągnięciach w zakresie historii architektury doby nowożytnej, zwłaszcza architektury włoskiej epok tzw. manieryzmu i baroku.
K_W07 student pozna i zrozumie podstawowe metody analizy i interpretacji obiektów architektury właściwe dla wybranych tradycji, teorii i szkół badawczych stosowanych w badaniach nad architekturą włoską wieku XVI i XVII.
UMIEJĘTNOŚCI
K_U01 student potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informację z wykorzystaniem różnych źródeł i sposobów
K_U03 umie samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego
K_U05 potrafi rozpoznać różne rodzaje obiektów architektonicznych oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego, miejsca w procesie historyczno-kulturowym
K_U07 potrafi porozumiewać się z wykorzystaniem różnych kanałów i technik komunikacyjnych ze specjalistami w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla historii sztuki i badań nad architekturą nowożytną, w języku polskim i języku obcym
K_U09 posiada umiejętność przygotowania wystąpień ustnych, w języku polskim i języku obcym, dotyczących zagadnień szczegółowych, z wykorzystaniem podstawowych ujęć teoretycznych, a także różnych źródeł.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
K_K01 rozumie potrzebę uczenia się przez całe życie
K_K03 potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania
K_K05 ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego regionu, kraju, Europy i innych kontynentów.
Kryteria oceniania
Zaliczenie pisemne (referat 8-10 stron), oraz aktywny udział w zajęciach
Literatura
Ackerman, James, "The Gesù in the Light of Contemporary Church Design," in: Baroque Art: The Jesuit Contribution, New York, 1972.
Arciszewska Barbara (ed.), The Baroque Villa. Suburban and Country Residences c. 1600-1800, WIlanów 2009.
Atti del Convegno - Bernardo Vittone e la Disputa fra Classicismo e Barocco nel Settecento, Turin, 1972.
Baroque Art: The Jesuit Contribution, (I. Jaffe, R. Wittkower eds.,) New York, 1972.
Barzman, Karen, "Devotion and Desire: The Reliquiary Chapel of Maria Maddalena de'Pazzi," Art History, 15, 1992, 171-96.
Bassi, E., Architettura del Sei e Settecento a Venezia, Naples, 1962.
-- Ville della Provincia de Venezia, Milano: Rusconi Libri, 1987.
Bauer, Hermann, Barock. Kunst einer Epoche. Berlin 1992.
Biagioli, Marco, Galileo Courtier: The Practice of Science in the Culture of Absolutism, Chicago: Chicago University Press, 1993.
Białostocki, J., “Le Baroque”: Style, époque, attitude, in: L’ Information d’ Histoire de l’Art, VII, (1962).
Bjurstrom, Per, Feast and Theatre in Queen Christina's Rome, Stockholm, 1966.
Blunt, Anthony, "Roman Baroque Architecture: The Other Side of the Medal," Art History, 3, 1980, 61-80.
--"Some Uses and Misuses of the terms Baroque and Rococo as applied to Architecture," British Academy Proceedings, (1972), Oxford, 1973, p.5f.,
--, Neapolitan Baroque and Rococo Architecture, London, 1975.
--, Sicilian Baroque, New York, 1968.
--, Guide to Baroque Rome, London: Granada, 1982.
Blunt, Anthony, ed., Baroque and Rococo. Architecture and Decoration, London: P. Elek, 1978.
Borsi, Franco, Bernini architetto, Milan: Electa, 1980.
Boscarino, S., Juvarra Architetto, Rome, 1973.
--Sicilia barocca – architettura e città, 1610-1760, Rome, 1981.
Bösel, Richard, Frommel Christoph (ed.), Borromini. Architekt im barocken Rom, Wiedeń/Mediolan, 2000.
Bonet Correa, Antonio et al. (ed.) Filippo Juvarra e l’architettura europea. Neapol, 1998.
Broude, Norma and Garrard, Mary, Feminism and Art History: Questioning the Litany, New York: Harper & Row, 1982.
Brusatin, M., Illuminismo e architettura del ‘700 Veneto, catalog, Castelfranco Veneto, 1972.
Buchowiecki, Walther, Handbuch der Kirchen Roms, 3 vols, Vienna: Hollinek, 1967-74.
Burke, Peter, Culture and Society in Renaissance Italy, 1420-1540, London: Batsford, 1972.
Burroughs, Charles. “Opacity and Transparence: Networks and Enclaves in the Rome of Sixtus V.” RES: Anthropology and Aesthetics, no. 41 (2002): 56–71.
Burroughs, Charles. “Michelangelo at the Campidoglio: Artistic Identity, Patronage, and Manufacture.” Artibus et Historiae 14, no. 28 (1993): 85–111.
Ciucci, G., La Piazza del Popolo, Rome, 1974.
Coffin, D., The Villa in the Life of Renaissance Rome, Princeton, Princeton University Press, 1979.
Connors, Joseph, Borromini and the Roman Oratory: Style and Society, Cambridge Mass., 1980.
--, "Bernini's S. Andrea al Quirinale: Payments and Planning," Journal of the Society of Architectural Historians, 41, 1982, 15-35.
--, " Alliance and Enmity in Roman Baroque Urbanism," Römisches Jahrbuch der Biblioteca Hertziana, 25, 1989, 206-294.
-- “S. Ivo Alla Sapienza: The First Three Minutes.” Journal of the Society of Architectural Historians 55, no. 1 (1996): 38–57
Contardi, B., La retorica e l'architettura del barocco, Rome, 1978.
Cristinelli, G., Baldassare Longhena, Architectto del ‘600 a Venezia, Padua, 1972.
Curcio, Giovanna, Kieven Elizabeth (ed.) Storia dell’ architettura italiana. It settecento, 2 vol., Mediolan, 2000.
De Seta, Cesare, “The Architecture of Naples in the Eighteenth Century.” Studies in the History of Art 66 (2005): 16–35.
Delumeau, Jean, Rome au XVIe siècle, Paris: Hachette, 1975.
D’Onofrio, C., Roma nel Seicento, Florence, 1969.
Downes, Kerry, “‘Averlo Formato Perfettamente’: Borromini’s First Two Years at the Roman Oratory.” Architectural History 57 (2014): 109–39.
Elias, Norbert, The Civilizing Process: The History of Manners and State Formation and Civilization, Oxford: Blackwell, 1994.
Elling, C., Rome: The Biography of her Architecture from Bernini to Thorwaldsen, Boulder, 1975.
Ferguson Margaret et al. eds, Rewriting the Renaissance: The Discourses of Sexual Difference in Early Modern Europe, Chicago: University of Chicago Press, 1986.
Fusco, R. et. al., Luigi Vanvitelli, Naples, 1973.
Gamrath, Helge, Roma Sancta Renovata, Rome, 1987.
Gian Lorenzo Bernini architetto e l' architettura europea del Sei- Settecento, Rome, 1983.
Girouard, Mark, Cities and People: A Social and Architectural History, New Haven: Yale University Press, 1985.
Gross, Hanns, Rome in the Age of Enlightment. The Post-Tridentine Syndrome and the ancien regime, Cambridge: Cambridge University Press, 1990 (chapter I).
Guidoni, Enrico, L' urbanistica di Roma tra miti e progetti, Bari: Laterza, 1990.
Habel, D., "Piazza S. Ignazio, Rome, in the 17th and 18th Centuries," Architectura, 11, 1981, 31-65.
Haskell, Francis and Penny, Nicholas, Taste and the Antique: the Lure of Classical Sculpture 1500-1900, New Haven: Yale University Press, 1981.
Haskell, Francis, Patrons and Painters: A Study in the Relations between Italian Art and Society in the Age of Baroque, New Haven: Yale University Press, 1980.
Held, J., Posner, D., 17th and 18th Century Art: Baroque and Rococo, New York: Abrams, 1976.
Hersey, George, Architecture and Geometry in the age of the Baroque, Chicago: Chicago U. Press, 2000.
Heyl, Bernard C. “Meanings of Baroque.” The Journal of Aesthetics and Art Criticism 19, no. 3 (1961): 275–87.
Hibbard, Howard, Carlo Maderno and Roman Architecture 1580-1630, University Park, 1971.
Hill, Michael, “Practical and Symbolic Geometry in Borromini’s San Carlo alle Quattro Fontane,’ Journal of the Society of Architectural Historians, 72 (2013): 555-583.
Hills, Helen. “The Veiled Body: Within the Folds of Early Modern Neapolitan Convent Architecture.” Oxford Art Journal, 27, no. 3 (2004): 269–90.
Hoppe, Stephan, Was ist Barock?, Darmstadt, 2003.
Hunt, Lynn ed., The New Cultural History, Berkeley: University of California Press, 1989.
Hyde Minor, Heather, The Culture of Architecture in Enlightenment Rome, University Park: Penn State U. Press, 2010.
Jensen, H., The Muses' Concord: Literature, Music and the Visual Arts in the Baroque Age, Bloomington, 1976.
Johns, Christopher, M., Papal Art and Cultural Politics. Rome in the Age of Clement XI, Cambridge: Cambridge University Press, 1993.
Kelly, Joan, Women, History and Theory, Chicago: The Univeristy of Chicago Press, 1984 (essay entitled "Did Women Have a Renaissance?")
Kieven, Elizabeth, “An Italian Architect in London: The Case of Alessandro Galilei (1691-1737)”, Architectural History 51 (2008):1-31.
Kitao, T., Circle and Oval in the Square of Saint Peter's: Bernini's Art of Planning, New York, 1974
Klapisch-Zuber, Christianne, Women, Family, and Ritual in Renaissance Italy, Chicago: University of Chicago Press, 1985.
Krautheimer, Richard, The Rome of Alexander VII. 1655-1667, Princeton: Princeton University Press, 1985.
Kurz, O., “Barocco: storia di una parola”, in: Lettere Italiane, (XII), 1960.
Labrot, Gerard, L' Image de Rome: Une Armee pour la Contre-reforme, 1534-1677, Champ Vallon, 1987.
Lavin, I., Bernini and the Crossing of St. Peter's, New York, 1968.
--Bernini and the Unity of the Visual Arts, Oxfor d, 1980.
Leach. A. “Considering the Baroque.” Journal of the Society of Architectural Historians 74, no. 3 (2015): 285–88.
Lefebvre, Henri, The Production of Space, Oxford: Blackwell, 1991 (chapter "From Absolute to Abstract Space").
Lehmann, Ann-Sophie, “How materials make meaning”, Nederlands Kunsthistorisch Jaarboek (NKJ) / Netherlands Yearbook for History of Art 62 (2012): 6–27.
Levy, Evonne, “The Political Project of Wölfflin’s Early Formalism.” October, 139 (2012): 39–58.Millon, Henry (ed.) The Triumph of the Baroque. Architecture in Europe 1600-1750, Mediolan 1999.
Montagu, Jennifer, Roman Baroque Sculpture: The Industry of Art, New Haven: Yale University Press, 1989.
Moser, Walter, “The Concept of Baroque.” Revista Canadiense de Estudios Hispánicos 33, no. 1 (2008): 11–37.
Moxey, Keith, The Practice of Theory. Poststructuralism, Cultural Politics, and Art History, Ithaca: Cornell University Press, 1994.
Norberg Schulz, Christian, Baroque Architecture, Milan: Electa, 1979.
Nussdorfer, Laurie, Civic Politics in the Rome of Urban VIII, Princeton: Princeton University Press, 1992.
Onians, John, Bearers of Meaning. The Classical Orders in Antiquity, the Middle Ages and the Renaissance, Princeton: Princeton University Press, 1988.
Payne, Alina A. “Architectural Criticism, Science, and Visual Eloquence: Teofilo Gallaccini in Seventeenth-Century Siena.” Journal of the Society of Architectural Historians 58, no. 2 (1999): 146–69.
Magnuson, Torgil, Rome in the Age of Bernini, Stockholm: Almquist, 1982, 2 vols.
Mallory, N.A., Roman Rococo Architecture from Clement XI to Benedict XIV, New York, 1977.
Maravall, Jose A., The Culture of the Baroque, Minneapolis: University of Minnesota Press, 1986.
Martin, J. R., Baroque, New York: 1977.
Meek, H.A., Guarino Guarini and his Architecture, New Haven: Yale University Press, 1988.
Pestilli, Livio. “On Bernini’s Reputed Unpopularity in Late Baroque Rome.” Artibus et Historiae 32, no. 63 (2011): 119–42.
Pierce, James Smith. “Visual and Auditory Space in Baroque Rome.” The Journal of Aesthetics and Art Criticism 18, no. 1 (1959): 55–67.
Portoghesi, Paolo, Roma Barocca. The History of an Architectonic Culture, Cambridge Mass., 1970.
--, The Rome of Borromini: Architecture as Language, New York, 1968.
Prodi, Paolo, The Papal Prince, One Body and Two Souls: The Papal Monarchy in Early Modern Europe, Cambridge: Cambridge University Press, 1987.
Raspe, Martin, Das Architektursystem Borrominis, Monachium, 1994.
Roosen, William, "Early Modern Diplomatic Protocol: A Systems Approach," Journal of Modern History, 52, nr. 3 (Sept, 1980), 452-476.
Rotberg, Robert and Rabb, Theodore, Art and History: Images and their Meaning, Cambridge: Cambridge University Press, 1988 (chapter by Frommel on Rome in the XVI c).
Schiavo, A., La Fontana di Trevi e le altre opere di Nicola Salvi, Rome, 1956.
Schlimme, Hermann, Die Kirchenfassade in Rom. Reliefierte Kirchenfronten 1475-1765, Petersberg, 1999.
Schneider, Gerd, Guarino Guarini. Ungebaute Bauten, Wiesbaden, 1997.
Scott, J., "S. Ivo alla Sapienza and Borromini's Symbolic Language," Journal of the Society of Architectural Historians, 41, 1982, 294-317.
Semenzato, C., L’architettura di Baldassare Longhena, Padua, 1954.
Shawe-Taylor, Desmond. “Walls Have Ears: Some Aspects of Roman Baroque Architectural Decoration.” Architectural History 36 (1993): 19–45.
Shearman, John, Only connect - Art and the Spectator in the Italian Renaissance, Princeton: Princeton University Press. 1992.
Steinberg, Leo, Borromini's San Carlo alle Quattro Fontane: A Study in Multiple Form and Architectural Symbolism, New York, 1977.
Thomas, Robin L. “From the Library to the Printing Press: Luigi Vanvitelli’s Life with Books.” Journal of the Society of Architectural Historians 69, no. 4 (2010): 508–33.
Varriano, John, Italian Baroque and Rococo Architecture, Oxford: Oxford University Press, 1986.
--, "The Architecture of Martino Longhi the Younger," Journal of the Society of Architectural Historians, 30, 1971, 101-118.
Völkel, Markus, Römische Kardinalshaushalte des 17. Jahrhunderts. Borghese - Barberini - Chigi, Tübingen: M. Niemeyer, 1993 (Part I, Chapter IV).
Waddy, Patricia, Seventeenth Century Roman Palaces. Use and Art of the Plan, Cambridge Mass.: MIT Press, 1990.
Weisman, Leslie, Discrimination by Design. A Feminist Critique of the Man-Made Environment, Urbana: University of Illinois Press, 1992.
Wind, Geraldine Dunphy. “SANT’ANDREA AL QUIRINALE AND THE SUNDIAL.”, Source: Notes in the History of Art 32, no. 2 (2013): 19–26.
Wittkower, Rudolf, Art and Architecture in Italy, 1600-1750, New Haven: Yale University Press, (5ed.), 1982.
--, Gian Lorenzo Bernini, London: Phaidon, 1966.
--, Studies in the Italian Baroque, London, 1975.
--, Gothic vs. Classic. Architectural Projects in Seventeenth-Century Italy, New York: Braziller, 1974
--, "Carlo Rainaldi and Roman Architecture of the Full Baroque," Art Bulletin, 19, 1937, 278-293.
-- “S. Maria Della Salute: Scenographic Architecture and the Venetian Baroque.” Journal of the Society of Architectural Historians 16, no. 1 (1957): 3–10.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: