Artystyczne (r)ewolucje. Sztuka po 1968 roku a etos awangardy. 3105-AR-SP
Sztuka w tej postaci, jaką znamy dziś, byłaby nie do pomyślenia bez zmian kulturowych oraz społecznych, które dokonały się na fali rewolucji 1968 roku.
Od tamtej pory artyści coraz śmielej wychodzą poza obszar autonomicznego pola sztuki: postulują konieczność przenikania się sfer sztuki i życia, przechodzą na pozycje jawnie zaangażowane politycznie, otwarcie artykułują niezgodę na zastaną rzeczywistość i pokładają wiarę w tym, że ich działania są w mocy odnieść realny skutek w świece pozaartystycznym.
Ten entuzjastyczny imperatyw aktywizmu szybko osłabiać zaczęło jednak ponure spostrzeżenie, że niemal wszystkie postulaty kontrkultury natychmiast zawłaszczone zostają przez kapitalizm poprzemysłowy. To, co jawiło się jako droga do wolności, umożliwiającej odrodzenie wyemancypowanej podmiotowości oraz wspólnoty - kreatywność, hipermobilność, samorealizacja, etos współpracy - urzeczywistnia się w postaci jeszcze większego i coraz bardziej trudnego do zdefiniowania zniewolenia.
Podczas zajęć, na wybranych tekstach oraz przykładach, prześledzimy awangardową genezę tego procesu, spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, czy misyjne ambicje sztuki zawsze muszą kończyć się porażką względnie utopią sztuki (której skrajną odmianą jest totalitaryzm), czy formalizm bywa również strategią oporu oraz czy artyści, po sproblematyzowaniu własnego miejsca w strukturach społeczno-politycznych i ekonomicznych – poza reagowaniem na zastaną rzeczywistość i wzbogacaniem zbiorowego imaginarium – są w mocy generować nowe dyskursy oraz praktyki, które w efekcie stają się narzędziem ogólnokulturowej i społecznej zmiany.
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Student / studentka potrafi zrekonstruować genezę omawianego zjawiska, wymienić obszary oraz formy, w jakich się ono manifestuje, uzasadnić je teoretycznie na podstawie omawianych zagadnień oraz tekstów oraz powiązać z postaciami konkretnych twórców i ich prac. Potrafi spojrzeć na problem w szerszym kontekście społeczno-kulturowym.
Kryteria oceniania
Obecność na zajęciach, praca pisemna (esej, recenzja) bądź wygłoszenie referatu podczas zajęć.
Literatura
Adorno T.W., Horkheimer M., Przemysł kulturalny [w:] Dialektyka oświecenia, 1947;
Benjamin W., Twórca jako wytwórca, [w:] tenże, Twórca jako wytwórca. Eseje i rozprawy, Warszawa 2011;
Groys B., Stalin jako totalne dzieło sztuki, Warszawa 2010;
Greenberg C., Awangarda i kicz, [w:] Obrona modernizmu, Kraków 1996;
Linder B., Zniesienie sztuki w praktyce życiowej? [w:] Teoria awangardy, Kraków 2006;
Bürger P., Teoria awangardy, Kraków 2006;
Levine C., Od prowokacji do demokracji. Czyli o tym, dlaczego potrzebna nam sztuka, Warszawa 2013;
Foster H., Powrót realnego [w:] tenże, Powrót realnego. Awangarda u schyłku XX wieku, Kraków 2010;
Foster H., Artysta jako etnograf, [w:] tenże, Powrót realnego. Awangarda u schyłku XX wieku, Kraków 2010;
Shusterman R., Form and Funk: The Aesthetic Challenge of Popular Art. In: Shusterman, Pragmatist Aesthetics: Living beauty, Rethinking Art, Oxford: Blackwell 1992, S.169-201;
Debord G., Wolman Gil J., Przechwytywanie–instrukcja obsługi, [w:] Miasto w sztuce – Sztuka miasta, red. E. Rewers, Kraków 2010, s. 316–325;
Lippard L., Too political? Forget it!, [w:] Art Matters. How the Culture Wars Changed America, New York 1999;
Deutsche R., Agorafobia, [w:] Antologia przekładów Artium Quaestiones;
Majewska E., Sztuka jak pozór? Cenzura i inne paradoksy upolitycznienia kultury, Kraków 2013;
Piotrowski P., Sztuka według polityki. Od melancholii do Pasji, Kraków 2007;
Groys B., On Art Activism, http://www.e-flux.com/journal/56/60343/on-art-activism/ ;
Jens Kastner, On Art Activism. Against Groys, http://eipcp.net/policies/kastner/en;
Wodiczko. Socjoestetyka. Rozmawia Adam Ostolski, Warszawa 2015;
Wodiczko, Awangarda transformatywna, Manifest;
P. Bourdieu and Hans Haacke, Free Exhange, Cambridge 1995;
Bryan-Wilson J., Art Workers. Radical Practice in the Vietanm Era, California 2009;
Lippard L. Get the Message?: A Decade of Art for Social Change, New York 1984;
Pawlenski, Warszawa 2016;
Turowski A., Manifest / Manifesto. Sztuka, która wznieca niepokój, Warszawa 2012;
Kunst B., Artysta w pracy. O pokrewieństwach sztuki i kapitalizmu, Warszawa-Lublin 2016;
Malzacher F.(red.), PRAWDA JEST KONKRETNA. Artystyczne strategie w polityce. Podręcznik, Warszawa 2018;
McKee Y., Strike Art. Contemporary Art and the Post-Occupy Condition, London/New York 2016;
Helguera P., Education for Socially Engaged Art: A Materials and Techniques, New York 2013;
Bishop C., Sztuczne piekła. Sztuka partycypacyjna i polityka widowni, Warszawa 2015;
Iwański M. (red.), Wyparte dyskursy. Sztuka wobec zmian społecznych i deindustrializacji lat 90., Szczecin 2016;
Steyerl H., Politics of Art: Contemporary Art and the Transition to Post-Democracy, [w:] e-flux, #21, 2010, http://www.e-flux.com/journal/21/67696/politics-of-art-contemporary-art-and-the-transition-to-post-democracy/;
Rancière J., Estetyka jako polityka, Warszawa 2007;
Camnitzer L., Conceptualism in Latin American Art: Didactics of Liberation, Austin, Texas, 2007;
Reed T.V., The Art of Protest. Culture and Activism from the Civil Rights Movement to the Streets of Seattle, Minneapolis/London 2005;
Szyłak A. (red.), Hipotezy awangardowe. Teksty i obrazy zebrane, Gdańsk 2018;
Foster H., Design and Crime (and Other Diatribes), London/New York 2010;
Reckwitz A., The Invention of Creativity: Modern Society and the Culture of the New, Cambridge 2017.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: