Artysta nowoczesny w grupie. Koncepcje kolonii i stowarzyszeń artystycznych 3105-AN-SP
Jednym z wyznaczników nowoczesności w dziejach sztuki
są przemiany miejsca społecznego, rangi i
samoświadomości artystów. Zmieniały się również
okoliczności tworzenia, pokazywania, sprzedawania dzieł.
Uchwytną na pocz. XIX w. nowością jest pojawienie się
formuły tworzenia i życia grupowego twórców, czy to jako
oznaki buntu wobec istniejących instytucji, czy dla
sprawniejszego działania w nowych parametrach
społecznych i ekonomicznych. Motywacje i sposoby
samookreślania się (strój, specyficzna obyczajowość,
miejsce tworzenia itp.) bywały różne, z reguły miały
jednak na celu odróżnienie się. Postawy te mogły
przybierać formy radykalne, bulwersujące społeczeństwo,
mogły niekiedy wypierać twórczość samą (bycie
członkiem elity artystycznej wystarcza, nie trzeba już
malować, komponować itp.). Nazareńczycy w kręgu
kultury niemieckiej, prerafaelici w Anglii, barbizończycy
we Francji, cyganeria w wielu ośrodkach europejskich –
środowiska te wypracują do połowy XIX w. model
działania grupy artystycznej. Następnie pojawią się
rozmaite, mniej czy bardziej hermetyczne, komuny i
kolonie, ale także doraźnie powoływane dla osiągnięcia
określonego celu stowarzyszenia (jak np. impresjoniści).
Ok. 1900 awangardy w wielu krajach rozwiną ów XIX-
wieczny wynalazek do rozmiarów jednej z
najpopularniejszych formuł życia artystycznego.
Analizie poddane zostaną nie tylko wybrane konkretne
zjawiska historyczne tego typu, lecz również pojęcia:
„grupa”, „kolonia”, „komuna”.
Materiał proponowany na zajęcia obejmuje zjawiska ze
sztuki europejskiej (w tym polskiej) od ok. 1800 do okresu
I wojny światowej.
W zależności od zainteresowań uczestni/czek/ów
uwzględnione mogą zostać również istniejące miejsca,
ośrodki, muzea w Polsce (i wizyty w nich), w których
ślady tego rodzaju zjawisk dają się odnaleźć.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
absolwent zna i rozumie:
K2_W02 – w stopniu pogłębionym terminologię, teorię i
metodologię z zakresu historii sztuki oraz jej powiązania z
innymi naukami historycznymi.
K2_W03 – kluczowe fakty, obiekty i zjawiska, stanowiące
pogłębioną wiedzę o wszechstronnym i ogólnym
charakterze z zakresu nauk o sztuce.
K2_W06 – zaawansowane metody analizy, interpretacji,
krytyki, wartościowania i problematyzowania różnych
wytworów kultury, właściwe dla wybranych tradycji, teorii
i szkół badawczych w zakresie nauk o sztuce.
absolwent potrafi:
K2_U01 – wyszukiwać, analizować, oceniać,
selekcjonować i integrować informacje z zakresu historii
sztuki z wykorzystaniem różnych źródeł oraz formułować
na tej podstawie krytyczne sądy.
K2_U02 – wykorzystywać wiedzę i umiejętności
badawcze, obejmujące analizę prac innych autorów,
syntezę różnych idei i poglądów, dobór metod i
konstruowanie narzędzi badawczych, opracowanie i
prezentację wyników, pozwalające na oryginalne
rozwiązywanie złożonych problemów w zakresie dziedzin
nauki i dyscyplin naukowych właściwych dla historii
sztuki.
K2_U04 – przeprowadzić krytyczną analizę i interpretację
różnych rodzajów dzieł sztuki, stosując oryginalne
podejścia, uwzględniające nowe osiągnięcia historii sztuki,
w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego
oraz miejsca w procesie historyczno-kulturowym.
K2_U07 – stosować umiejętność formułowania opinii
krytycznych o wytworach kultury na podstawie wiedzy
naukowej i doświadczenia oraz umiejętność prezentacji
opracowań krytycznych w różnych formach i w różnych
mediach.
K2_U08 – porozumiewać się z wykorzystaniem różnych
kanałów i technik informacyjno-komunikacyjnych ze
specjalistami z zakresu historii sztuki oraz dziedzin nauki i
dyscyplin pokrewnych oraz niespecjalistami, a także
popularyzować wiedzę o humanistyce oraz wytworach
kultury i jej instytucjach.
K2_U09 – posługiwać się językiem obcym na poziomie
B2+ Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia
Językowego oraz specjalistyczną terminologią. (w
przypadku zajęć prowadzonych w języku obcym)
K2_U13 – samodzielnie zdobywać wiedzę i poszerzać
umiejętności badawcze oraz podejmować autonomiczne
działania zmierzające do rozwijania zdolności i kierowania
własną karierą zawodową.
absolwent jest gotów do:
K2_K01 – krytycznej oceny posiadanej wiedzy i
odbieranych treści, uznawania znaczenia wiedzy w
rozwiązywaniu problemów poznawczych i praktycznych
oraz zasięgania opinii ekspertów w przypadku trudności z
samodzielnym rozwiązywaniem problemu.
K2_K03 – przekuwania projektów w profesjonalne
działania o charakterze badawczym, muzealniczym lub
wystawienniczym, myśląc w sposób przedsiębiorczy i
działając na rzecz dobra wspólnego.
Kryteria oceniania
Wygłoszenie referatu na zajęciach na wybrany i
samodzielnie opracowany temat, złożenie go w formie
pisemnej na koniec semestru, aktywność dyskusyjna na
konwersatorium.
Dopuszczalne są maks. 3 nieobecności
nieusprawiedliwione.
Literatura
- Bagińska A., Pracownia artysty w polskiej sztuce i
kulturze drugiej połowy XIX i początku XX w., Warszawa
2015.
- Bagińska A. (red.), The space of creation in art and art
history, Warsaw 2015.
- Becker H.S., Art Worlds, Berkeley 1982.
- Bonnet A., Artistes en groupe : la représentation de la
communauté des artistes dans la peinture du XIXe siècle,
Rennes 2007.
- Bröhan N., Künstlerkolonien. Ein Führer durch
Deutschland, die Schweiz, Polen und Litauen, Berlin 2017.
- Golka M., Socjologia sztuki, Warszawa 2008.
- Heinich N., Być artystą. Rzecz o przekształceniach
statusu malarzy i rzeźbiarzy, Warszawa 2007.
- tejże, Socjologia sztuki , Warszawa 2010.
- Jacobs M., The Good and Simple Life: Artist Colonies in
Europe and America, Harper Collins 1986.
- Joyeux-Prunel B., Les avant-gardes artistiques 1848-
1918 : une histoire transnationale, Paris 2015.
- Leyko M., Teatr w krainie utopii: Monte Verità,
Mathildenhöhe, Hellerau, Goetheanum, Bauhaus, Gdańsk
2012.
- Lübbren N., Rural Artists' Colonies in Europe 1870-
1910, Manchester 2001.
- Ogień Niestrzeżony. Pracownie malarzy polskich XIX i
XX wieku, katalog wystawy Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź
1995.
- Pieńkos A., Dom sztuki. Siedziby artystów w nowoczesnej
kulturze europejskiej, Warszawa 2005 (i zmieniona wersja
angielska z 2016).
- Pracownia i dom artysty XIX i XX wieku. Mitologia i
rzeczywistość. Materiały z konferencji Instytutu Historii
Sztuki UW oraz Stowarzyszenia Historyków Sztuki w
Warszawie 25 i 26 kwietnia 2002 r., red. A. Pieńkos,
Warszawa 2002.
- Schwab A., Zeit der Aussteiger. Eine Reise zu den
Künstlerkolonien von Barbizon bis Monte Verità. München
2021.
- The Studio Reader. On the Space of Artists, red. M. J.
Jacob, M. Grabner, Chicago-London 2010.
- Tam, gdzie więcej sztuki niż świata. Dawni mistrzowie
kolonii artystycznej w Worpswede, Kazimierz Dolny 2014.
- Wierzbicka A., École de Paris. Pojęcie, środowisko,
twórczość, Warszawa 2004.
- W tej pracowni zamknąłem me życie. Pracownie malarzy
polskich XIX i pocz. XX wieku, katalog wystawy Muzeum
Sztuki w Łodzi, Łódź 1991.
- ponadto opracowania poszczególnych grup i kolonii
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: