Wstęp do badań historii Warszawy 3104-SPV-WBW
Dr Marek Olkuśnik
Sylabus zajęć „Wstęp do badań historii Warszawy”
w ramach Podyplomowych Studiów Varsavianistycznych
w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego
1. Omówienie tematyki zajęć.
Pojęcie źródła historycznego. Rodzaje źródeł do badań nad historią miast.
Rzut oka na historiografię Warszawy.
Pomoce przydatne do poszukiwań wiadomości z przeszłości miasta.
2. Film jako źródło wiadomości o dziejach miasta i życiu jego mieszkańców.
Warszawa w filmach dokumentalnych i fabularnych: Polska Kronika Filmowa, Skarb, Przygoda na Mariensztacie, Nie lubię poniedziałku.
Seriale telewizyjne i ich przydatność dla historyka. Czterdziestolatek, Wojna domowa, Alternatywy 4.
3. Źródła ikonograficzne.
Malarstwo: M. Wallis, Canaletto. Malarz Warszawy, Warszawa 1983.
A. Rizzi, Canaletto w Warszawie, Warszawa 2006.
P. Burke, Naoczność. Materiały wizualne jako świadectwo historyczne, Kraków 2012.
Fotografia: D. Kobielski, Warszawa na fotografiach XIX wieku, Warszawa 1982.
Pocztówki: K. Lejko, Warszawa zapomniana. Pocztówki z lat 1898 –1915 ze zbiorów Muzeum
Historycznego m. st. Warszawy, Warszawa 1994.
R. Bielski, Było takie miasto. Warszawa na starych pocztówkach, Warszawa 2012.
Albumy warszawskie wydawane w czasach PRL.
4. Literatura piękna i wspomnieniowa. Porównanie.
B.Prus, Lalka v/s J. Waydel Dmochowska, Dawna Warszawa. Wspomnienia, Warszawa 1959.
M. Białoszewski, Pamiętnik z powstania warszawskiego v/s S. Komornicki, Na barykadach Warszawy, Warszawa 1981.
M. Wańkowicz, Ziele na kraterze v/s S. Grzesiuk, Boso ale w ostrogach.
Dzieło literackie jako źródło historyczne, red. Z. Stefanowska, J. Sławiński, Warszawa 1978 (zwłaszcza artykuł Ryszardy Czepulis – Rastenis, Znaczenie prozy obyczajowej dla badań ówczesnej świadomości i stosunów społecznych).
Wspomnienia, pamiętniki, diariusze.
Przegląd memuarystyki warszawskiej.
Walory i pułapki literatury pamiętnikarskiej.
5. Prasa jako źródło historyczne.
Kurier Warszawski 1821 – 1939 – kronika dziejów miasta.
Z. Kmiecik, Prasa warszawska w latach 1886-1904, Wrocław – Warszawa 1989.
Z. Anculewicz, Świat i ziemie polskie w oczach redaktorów i współpracowników „Kuriera Warszawskiego” w latach 1868-1915, Warszawa 2002
6. Przewodniki turystyczne: dawne i współczesne. Przydatność dla historyka i miłośnika przeszłości.
Ilustrowany przewodnik po Warszawie wraz z treściwym opisem okolic miasta, Warszawa 1893 (współczesny reprint).
K. Mórawski, W. Głębocki, Warszawa. Przewodnik turystyczny, Warszawa 1982 (także późniejsze wydania).
D. Opaliński, Przewodniki turystyczne na ziemiach polskich w okresie zaborów. Studium historyczno-źródłoznawcze, Krosno 2012
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
WIEDZA
Po ukończeniu zajęć słuchacz:
– zna typy i rodzaje bibliografii, ze szczególnym uwzględnieniem bibliografii poświęconych Warszawie oraz jej najbliższemu regionowi;
– zna podstawową literaturę specjalistyczną poświęconą Warszawie i okolicy– jej przeszłości i problemom współczesnym;
– zna sieć warszawskich bibliotek, archiwów i muzeów.
UMIEJĘTNOŚCI:
Po ukończeniu zajęć słuchacz:
– rozpoznaje i charakteryzuje różne typy źródeł poświęconych Warszawie;
– potrafi samodzielnie ocenić przydatność zasobów archiwalnych, bibliotecznych czy muzealnych do wybranego tematu dotyczącego dziejów Warszawy.
KOMPETNCJE SPOŁECZNE:
Po ukończeniu zajęć słuchacz:
– rzetelnie uczestniczy w dyskusji naukowej;
– pracuje w grupie;
– docenia dorobek varsavianistyczny i wykorzystuje go w samodzielnych badaniach nad historią Warszawy oraz regionalną;
– korzysta z zasobów bibliotek warszawskich.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: