Warsztat naukowy historyka (z elementami metodologii historii) 3104-SPH-WNH

Podczas zajęć chciałbym zapoznać Państwa z warsztatem naukowych historyka. Omówimy różne typy pomocy naukowych (bibliografie, słowniki, encyklopedie itp.), metody postępowania historyka (sposób interpretacji źródeł, stosowane metody wnioskowania). Zajmiemy się także praktycznymi ćwiczeniami, związanymi z techniką sporządzania przypisów. Omówimy też teoretyczne zagadnienia nauki historycznej. Porozmawiamy m.in. o tym, czym jest historia (i jak zmieniało się jej pojmowanie), co to jest fakt historyczny, proces dziejowy; jakie są współczesne kierunki badań historycznych. Zastanowimy się też nad pytaniem „czy można badać (poznać) przeszłość” ? dotkniemy więc podstawowego dylematu każdego historyka.

1) Zajęcia 26 IX godz. 8-9.30
Co to jest historia ? fakt historyczny ? Wyjaśnienie pojęć.
Podział nauki historycznej. Periodyzacja.
Specyfika poznania historycznego.
Czy można poznać przeszłość ?
Selekcja i porządkowanie faktów.

2) Zajęcia 26 IX godz. 9.45-11.15
Pisanie pracy podyplomowej. Temat, struktura, selekcja materiału. Tworzenie przypisów.
ZADANE na 26 IX: przejrzeć jakikolwiek artykuł opublikowany w NAUKOWYM czasopiśmie historycznym, np. „Kwartalnik Historyczny”, „Przegląd Historyczny” etc. - Czasopisma te są w wolnym dostępie w bibliotece IH.
(zobaczyć, jak skonstruowany jest artykuł; co dokumentuje się przypisem, jak przypis wygląda itp.).

3-4) Zajęcia 10 X godz. 8-9.30 i 9.45-11.15
A) Pisanie pracy podyplomowej (c.d.)
B) Pomoce naukowe (bibliografie, encyklopedie, słowniki):
Polski słownik biograficzny; Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich; Bibliografia historii polskiej za rok….; H. Madurowicz-Urbańska (red.), Bibliografia historii Polski; Nowa encyklopedia powszechna PWN + wikipedia
Bibliografie i bazy danych dostępne na stronie Biblioteki Narodowej (www.bn.org.pl).

5-6) Zajęcia 24 X godz. 8-9.30 i 9.45-11.15
Źródła historyczne. Co to jest „źródło historyczne” ? Typy źródeł.
Czynniki źródło twórcze i źródło konserwujące.
Krytyka wewnętrzna i zewnętrzna.
Źródło a opracowanie.
Nauki pomocnicze historii.
Jak się „pisze” historię ? Metody pracy historyka.
ZADANE na 24 X: L. Kołakowski, Legenda o cesarzu Kennedym (prześlę skan).
Przynieść jakiekolwiek (wydane) źródło historyczne. Zastanowić się nad zakresem chronologicznym, podstawą źródłową, strukturą tomu, aparatem krytycznym. Zastanowić się, jakiego typu jest to źródło oraz do jakich zagadnień może stać się ono podstawą rozważań.

7-8) Zajęcia 14 XI godz. 8-9.30 i 9.45-11.15
Historia historiografii XIX-XX w., czyli jak zmieniała się nauka historyczna
(pozytywizm – A. Comte, marksizm – K. Marks, szkoła Annales – M. Bloch i F. Braudel, szkoła Annales (antropologia historyczna) – J. Le Goff, A. Guriewicz; mikrohistoria – E. Le Roy Ladurie lub C. Ginzburg; postmodernizm – H. White; Szkoła krakowska – M. Bobrzyński; szkoła warszawska – T. Korzon)
ZADANE: każdy z Państwa dostanie do indywidualnego przygotowania i przedstawienia twórczość jakiegoś historyka. Ponadto proszę o przeczytanie:
J. Topolski, Główne tendencje rozwojowe historiografii XIX i XX w., „Kwartalnik Historyczny” 90, 1983, nr 4, s. 839-858 (prześlę skan)
W pracy pt. Współczesna dydaktyka historii – zarys encyklopedyczny dla nauczycieli i studentów, pod red. J. Maternickiego, Warszawa 2004, przeczytać następujące hasła: historia (s. 85-88), historiografia polska – dzieje do 1939 r. (s. 122-26); historiografia polska – dzieje współczesne (s. 126-131); historiografia tradycyjne, modernistyczna i postmodernistyczna (s. 131-133). - (w depozycie w bibliotece IH)

9) Zajęcia 28 XI 2015 godz. 8-9.30

Etyka historyka. „Po co historia” ? (Nie)użyteczność historii.
ZADANE: Proszę się zastanowić, czy (i ewentualnie, jaki) powinien być „dekalog” historyka. Jakie powinny być (i jakie są) standardy postępowania historyka. Oprócz tego, chciałbym porozmawiać o użyteczności historii: do czego służy i jakie ma cele.
Proszę też przeczytać następujące teksty: S. Kieniewicz, O etyce zawodu historyka, „Kwartalnik Historyczny” 81, 1974, nr 3, s. 517-527; T. Manteuffel, O normach postępowania historyka, [w:] tegoż, Historyk wobec historii, Warszawa 1976, s. 5-12 (prześlę skany obu tekstów).

Program zajęć może ulec nieznacznej zmianie, jeśli okaże się niezbędne więcej czasu poświęcić na inne zagadnienie zawarte w sylabusie.