Polska w XIV w.: polityka zagraniczna ostatnich Piastów: Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego na tle porównawczym 3104-SD17SGAW

Tematem seminarium w tym roku będzie pytanie o genezę polskiej szlachty. Problem jest dyskutowany od XIX w. Następnie stał się zadaniem tzw. szkoły semkowiczowskiej, która próbowała go rozwikłać włączając do zadań monografii poszczególnych rodów. Samodzielnie, w oparciu o swoją teorię praw grupowych próbował problem rozwikłać Karol Buczek. Od lat siedemdziesiątych nastąpił ponowny rozkwit badań genealogiczno-rodowych w środowisku toruńskim z wiodącą rolą Janusza Bieniaka. Długotrwałe dyskusje nie przyczyniły się do ostatecznego rozwikłania problemu i stanowią w pewnym sensie balast historiograficzny. Na genezę szlachty należy patrzeć jak na proces, który wymaga umiejscowienia w przemianach ustroju społecznego nie tylko w Polsce, ale i w regionie Europy Środkowej. Taką szanse daje cały szereg tekstów źródłowych, który nie został dotychczas należycie wykorzystany. W semestrze drugim przewiduję przejście do drugiej części tematu, czyli pytania o mechanizmy powstawania szlacheckiej communitas Terre, które także obrosło historiograficznym balastem.

Temat seminarium jest kontynuacją rozważań w roku ubiegłym, kiedy głównym przedmiotem rozważań była geneza wolności polskiej szlachty, a w tym problem genezy i charakteru statutów Kazimierza Wielkiego. W tym roku przedmiotem jest pytanie o zasady i cele polityki zagranicznej ostatnich Piastów. Koronacja królewska 1320 r. oznaczała ogromny awans na forum międzynarodowym, a jednocześnie pociągnęła za sobą włączenie się w międzynarodową grę sił i celów politycznych między papiestwem awiniońskim, cesarzem i sąsiadami. Najważniejszym mechanizmem była rywalizacja dynastyczna Habsburgów, Luksemburgów, Wittelsbachów, Andegawenów. Będziemy starali się konfrontować stanowisko literatury przedmiotu (z naciskiem na najnowsze badania) z podstawą źródłową jej opinii. Szczegółowy program będzie na bieżąco uzgadniany z seminarzystami. Temat seminarium nie oznacza, że ich ewentualne samodzielne prace mają się do niego ograniczać. Istnieje możliwość wyboru tematów z zakresu historii społecznej od XII do XV w. w regionie Europy Środkowej. Staram się pozostawiać seminarzystom możliwie wiele wolnego czasu na własną pracę. Część spotkań musimy jak zawsze przeznaczyć na dyskusje nad przygotowywanymi pracami magisterskimi i licencjackimi oraz pracami rocznymi.
Wykaz tematów:
1. Okoliczności koronacji królewskiej Władysława Łokietka
2. Konflikt z Zakonem Krzyżackim o Pomorze
3. Czeskie roszczenia do polskiej korony
4. Zjazd w Visegradzie 1335 r.
5. Zajęcie Rusi 1340-1366
6. Andegaweńska sukcesja w Polsce
7. Zjazd krakowski 1374 r.

Metody dydaktyczne:
lektura i analiza tekstów źródłowych, dyskusja nad problemami, lekturami i referatami oraz fragmentami prac seminarzystów