- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne drugiego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, drugiego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, drugiego stopnia
1918-1945 Związek Sowiecki wobec Polski. Polityka i propaganda. 3104-M3K1-ZSRT-OG
Wykład dotyczyć będzie szeroko pojętego stosunku Rosji bolszewickiej, a następnie Związku Sowieckiego do narodu i państwa polskiego. Dotychczas uwaga badaczy w zakresie stosunków polsko – sowieckich w latach 1917 – 1945 skupiała się na przede wszystkim na stosunkach dyplomatycznych, wojnie 19929 – 1920 roku i agresji sowieckie j1939 r., a następnie okupacji sowieckiej wschodnich ziem Polski i polityki sowieckiej wobec Polski. Brakuje do tej pory pogłębionych badań kwestii propagandy (wewnętrznej i zagranicznej) Rosji Sowieckiej w kwestii polskiej, a także obrazu Polski i Polaków przedstawianego w kulturze, traktowanej przez bolszewików jako integralna część propagandy. Jedynym wyjątkiem jest tu okres wojny 1920 r. przedstawiony wyczerpującą przez Aleksandrę Leinwand. W ramach wykładu podjęta zostanie próba całościowego ukazania stosunku Rosji Sowieckiej do Polski, na tle wydarzeń politycznych, kreowany przez propagandę, literaturę, a także film i historiografię. W odróżnieniu od polityki zagranicznej i bieżącej propagandy, oddziaływanie kulturowe oddawało pełniej negatywny stosunek władz sowieckich wobec państwa polskiego. Zmiana generalnie negatywnego (z pewnymi tylko fluktuacjami) stosunku propagandy sowieckiej do Polski następuje, począwszy od 1941, a zwłaszcza kwietnia 1943 r. Wtedy to potępiano polskie władze na uchodźstwie, a z czasem także „reakcyjne” organizacje podziemne w Polsce, pozytywnie pisząc o polskim państwie i narodzie. Istotną częścią oddziaływania propagandowego Związku Sowieckiego w czasie wojny było także wpływanie na zachodnią opinię publiczną. Analiza tego zagadnienia wciąż jest jeszcze w początkowym stadium badań, omówiona zostanie, zatem w stopniu ograniczonym, zwłaszcza że rzeczywisty wpływ sowiecki na treści publikowane w prasie zachodniej jest trudny do ustalenia. Przedmiotem wykładu tylko w bardzo ograniczonym stopniu będzie propaganda sowiecka na terenie Polski, zwłaszcza prowadzona przez partie i organizacje komunistyczne.
Rodzaj przedmiotu
fakultatywne
Efekty kształcenia
Po zaliczeniu wykładu student:
- zna podstawowe fakty i problemy z zakresu historii stosunków polsko – sowieckich
- rozumie rolę propagandy jako narzędzia polityki sowieckiej
- rozumie propagandową rolę kultury i historiografii w polityce sowieckiej i uwarunkowania ich działalności
- zna sowieckie instytucje władzy odpowiedzialne za propagandę i politykę kulturalną
Kryteria oceniania
Podstawowym kryterium zaliczenia zajęć jest obecność na zajęciach. Możliwe są dwie nieusprawiedliwione nieobecności.
Literatura
Podstawowa literatura dot. przedmiotu:
- Barański Zbigniew, Obraz Polski i Polaków w rosyjskiej literaturze radzieckiej, w: Po obu stronach granicy. Z powiązań kulturalnych polsko – radzieckich w XX-leciu międzywojennym, Wrocław - Warszawa – Kraków – Gdańsk 1972,
- Barghoorn Frederick, Soviet foreign propaganda, Princeton 1964,
- Bolshevism, Stalinism and the Comintern: Perspectives on Stalinization, 1917-53, eds. Worley, Matthew, 2008,
- Bonnell Victoria E., Iconography of power. Soviet political posters under Lenin and Stalin, Berkeley 1997,
- Błachowska Katarzyna, Grody Czerwieńskie: „złote jabłko” archeologii – „węzeł gordyjski” historiografii, w: Od Grodów Czerwieńskich do linii Curzona. Dzieje środkowego Pobuża w wiekach średnich oraz postrzeganie formowania się wschodniej granicy Polski w historiografii XVIII – XXI w., Kraków – Leipzig – Rzeszów – Warszawa 2017,
- Czapiewski Edward, Zagrożenie polskie na łamach “Prawdy w okresie wojny 1919 – 1920, w: Studia z dziejów XIX I XX wieku, red. T. Kulak, Wrocław 2005, s. 143 – 158;
- Czas wielkiej przemiany: studia o literaturze rosyjskiej XX wieku, pod red. Piotra Fasta, Anny Skotnickiej-Maj, Katowice 1995,
- Davies Norman, Orzeł biały, czerwona gwiazda. Wojna polsko – bolszewicka 1919 – 1920, Kraków 2000,
- Drunin V. P., Polsa, Rossia i SSSR: istoriceskie ocerki, s pred. Feliksa Kona, Moskva 1928,
- Flig Małgorzata, Mitotwórcza funkcja kina i literatury w kulturze stalinowskiej lat 30. XX wieku, Kraków 2014,
- Grabski Andrzej Feliks, Dzieje historiografii, Poznań 2006,
- Hallas Duncan. The Comintern: The History of the Third International. London, Bookmarks, 1985,
- Horev V. A., Polsa i Poliaki głazami ruskih literatorov: imagologiceskije ocerki, Moskva 2005,
- "Idet vojna narodnaja...": literatura Velikoj Otecestvennoj vojny (1941-1945), red. V. A. Savateev et. al., Moskva 2005,
- Ihnatouski Usiewaład, Krotki narys historii Bielarusi, Mińsk 1919,
- Iwanow Nikołaj, Zapomniane ludobójstwo: Polacy w państwie Stalina, operacja polska" 1937-1938, Kraków 2014,
- Karolkiewicz Donata „Wolna Łomża": oblicze radzieckiej polityki i propagandy w Łomżyńskiem w okresie 1939-1941 , Łomża 2002,
- Ken Oleg, Collective security or isolation? Soviet foreign policy and Poland, 1930-1935, Sankt Petersburg 1996,
- Kenez Peter, The Birth of the Propaganda State. Soviet Methods of Mass Mobilization, 1917–1929, Cambridge University Press, Cambridge 1985,
- Kępiński Andrzej, Lach i Moskal. Z dziejów stereotypu, Warszawa – Kraków 1990,
- Kornat Marek, Polska 1939 roku wobec paktu Ribbentrop – Mołotow. Problem zbliżenia niemiecko – sowieckiego w polityce zagranicznej II Rzeczypospolitej, Warszawa 2002,
- Leinwand Aleksandra, Bolszewicki plakat propagandowy w okresie wojny polsko-sowieckiej 1920 roku, Studia z dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej, t. 27, 1992,
- Leinwand Aleksandra, Czerwonym młotem w orła białego. Propaganda sowiecka w wojnie z Polską 1919-1920, Warszawa 2008,
- Leinwand Aleksandra, Z dziejów eksportu propagandy. Komintern na wojnie z Polską w 1920 r., Kwartalnik Historyczny, r. CXI, nr 4, 2004, s. 83 – 107,
- Leinwand Aleksandra, Propaganda sowiecka w okresie wojny polsko – bolszewickiej 1919 – 1920 w opinii międzynarodowej. Wybrane zagadnienia, Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo – Wschodniej, t. 44, 2009, s. 65 – 75,
- Leinwand Aleksandra, Organizacja i funkcjonowanie propagandy bolszewickiej podczas wojny polsko – sowieckiej 1919 – 1920, Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo – Wschodniej, t. 42, 2007, s. 95 – 135,
- Łoziński Mieczysław Operacja Polska: Stalinowska zbrodnia na Polakach w latach 1937-1938 , Kłodawa 2008,
- Malak Kazimierz, Polsko – radzieckie stosunki kulturalne w okresie międzywojennym, Warszawa 1991,
- Maresz Teresa, Polska i Polacy w radzieckiej szkolnej narracji podręcznikowej, Bydgoszcz 2017
- Materski Wojciech, Na widecie. II Rzeczpospolita wobec Sowietów 1918 – 1943, Warszawa 2005,
- Niewieżin Władimir, Tajne plany Stalina. Propaganda sowiecka w przededniu wojny z Trzecią Rzeszą 1939 – 1941, Kraków 2000,
- Nowak Andrzej, Pierwsza zdrada Zachodu. 1920 – zapomniany appeasement, Kraków 2015,
- Nowak Andrzej, Polska i trzy Rosje. Studium polityki wschodniej Józefa Piłsudskiego (do kwietnia 1920 r.), wyd. IV, Kraków 2017,
- Paduszek Konrad, Zajrzeć do mózgu Lenina. Wywiad II Rzeczpospolite a postrewolucyjna Rosja, Łomianki 2016,
- Polacy w oczach Rosjan - Rosjanie w oczach Polaków. Polaki glazami Ruskih - Russkije glazami Polakov: zbiór studiów, red. Roman Bobryk i Jerzy Faryno, Warszawa 2000,
- Rossija i Zapad: formirowanie vnesnepoliticeskih stereotipov v soznanii rossijskogo obscestva pervoj poloviny XX veka, Golubev A. V. et al., Moskva 1998,
- Składanowski Henryk, Relacje sowiecko – polskie w podręcznikach do nauczania historii w systemie oświatowym Rosji bolszewickiej i ZSRS w latach 1917 – 1991, Toruń – Łysomice 2014,
- Sommer Tomasz, Operacja antypolska NKWD 1937-1938: geneza i przebieg ludobójstwa popełnionego na Polakach w Związku Sowieckim], Warszawa 2014,
- Sovietskaja istoriografia, red. O. N. Pankowa, Moskva 1996,
- Sozerov Leonid S., Stritelstvo socializma v SSSR i mezdunarodaja proletarskaja solidarnost 1921 – 1937, Moskva 1972,
- Stepanov I., S krasnoj armej na panskuju Polsu, Moskva 1920,
- Śleszyński Wojciech, Białystok w sowieckiej fotografii propagandowej 1939-1941. Proces aneksji i polityczno-prawnej sowietyzacji Białostocczyzny, Białystok 2000,
- Teslar Tadeusz, Polityka Rosji sowieckiej podczas wojny z Polską. Trzy momenty, Warszawa 1937,
- Teslar Tadeusz, Propaganda bolszewicka podczas wojny polsko – rosyjskiej 1920 roku, Warszawa 1938,
- Tokariew Wasilij, Polskie wątki w kinie radzieckim w latach 1920 – 1953, w: Katalog wzajemnych uprzedzeń Polaków i Rosjan, red. Andrzej de Lazari, Warszawa 2006,
- Trembicka Krystyna, Między utopią a rzeczywistością. Myśl polityczna Komunistycznej Partii Polski (1918 – 1938), Lublin 2007,
- Trocki Lev, Kak wooruzałas riewolucija, t. 1, Moskva 1923,
- Usakova Svetlana, Ideologo-propaganditskie kampanii v praktike funkcionirovanija stalinskovo rezima. Novye podhody i istocniki, Moskva 2013,
- Vostocnaja Evropa mezdu Gitlerom i Stalinym: 1939 - 1941 gg. red. V. K. Volkov, L. A. Gibianskij, Moskva 1999,
- Witczak Jan Krzysztof, Historycy rosyjscy wobec rewolucji bolszewickiej i rzeczywistości radzieckiej w latach 1917 – 1938, Toruń 2012,
- Zaporowski Zbigniew, Między sejmem a wiecem. Działalność Komunistycznej Frakcji Poselskiej w latach 1921-1935, Lublin 1997,
- Zieliński Konrad, O Polską Republikę Rad. Działalność polskich komunistów w Rosji Radzieckiej 1918 – 1922, Lublin 2013,
- Żurawski Mariusz, Literatura czerwonego dworu, Warszawa 2015,
- Życki Artur, II Rzeczpospolita w publicystyce sowieckiej. Polityka, gospodarka, stereotypy, Ostrołęka - Warszawa 2006,
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, pierwszego stopnia
- Bioinformatyka i biologia systemów, stacjonarne drugiego stopnia
- Informatyka, stacjonarne, drugiego stopnia
- Matematyka, stacjonarne, drugiego stopnia
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: