Zajęcia okołoseminaryjne - Metodologia historii: Przeszłość we współczesnych dyskursach humanistyki 3104-M2OSMET
Zagadnienia:
Społeczne ramy pamięci – historyczne korzenie współczesnych badań nad pamięcią (Halbwachs, Warburg)
Halbwachs Maurice, Marzenia senne i obrazy-wspomnienia, w: Społeczne ramy pamięci, tłum. Król Marcin, Wyd. 2., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 9–65.
Warburg Aby, Atlas Mnemosyne. Wprowadzenie, „Konteksty”, 2011, nr 2-3, s. 110–115.
Przegląd koncepcji pamięci zbiorowej i kulturowej
Assmann Aleida, Przestrzenie pamięci. Formy i przemiany pamięci kulturowej, w: Saryusz-Wolska Magdalena (red.), Pamięć zbiorowa i kulturowa współczesna perspektywa niemiecka, Tow. Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2009, s. 101–142.
Csáky Moritz, Pamięć transnarodowa – fenomen hybrydyczny? Kultura jako przestrzeń komunikacji, w: Traba Robert, Hahn Hans Henning, Górny Maciej i Kończal Kornelia (red.), Polsko-niemieckie miejsca pamięci, tłum. Górny Justyna, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013, s. 30–46.
Kobielska Maria, Pamięć zbiorowa w centrum nowoczesności. Ujęcie Jeffreya K. Olicka, „Teksty Drugie”, 2010, nr 6, s. 179–194.
Connerton Paul, Jak społeczeństwa pamiętają, tłum. Napiórkowski Marcin, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2012.
Pamięć społeczna i świadomość historyczna w polskiej refleksji socjologicznej
Kończal Kornelia i Wawrzyniak Joanna, Polskie badania pamięcioznawcze: tradycje, koncepcje,(nie) ciągłości, „Kultura i Społeczeństwo”, 2011, t. 55, nr 4, s. 11–63.
Szacka Barbara, Czas przeszły, pamięć, mit, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa 2006.
Rosińska Zofia, Praca pamięci, w: Hałas Elżbieta (red.), Kultura jako pamięć. Posttradycjonalne znaczenie przeszłości, Nomos, Kraków 2012, s. 107–126.
Ankersmit Frank, Pamiętając Holocaust: żałoba i melancholia, w: Domańska Ewa (red.), Pamięć, etyka i historia. Anglo-amerykańska teoria historiografii lat dziewięćdziesiątych. Antologia przekładów, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2002, s. 163–184.
Pamięć i historia — wieloznaczność związków
Nora Pierre, Między pamięcią i historią:„Les lieux de Mémoire”, „Tytuł roboczy: Archiwum”, 2009, nr 2, s. 4–12.
Le Goff Jacques, Historia i pamięć, tłum. Gronowska Anna, Stryjczyk Joanna i Rodak Paweł, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007.
Confino Alon, Collective Memory and Cultural History: Problems of Method, „The American Historical Review”, 1997, t. 102, nr 5, s. 1386.
Tożsamość a pamięć zbiorowa
Nijakowski Lech M., Regionalne zróżnicowanie pamięci o II wojnie światowej, w: Między codziennością a wielką historią: druga wojna światowa w pamięci zbiorowej społeczeństwa polskiego, Muzeum II Wojny Światowej ; Wydawn. Naukowe Scholar, Gdańsk; Warszawa 2010, s. 200–238.
Traba Robert, Historia: przestrzeń dialogu, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2006.
Pamięć autobiograficzna
Filipkowski Piotr, Historia mówiona i wojna: doświadczenie obozu koncentracyjnego w perspektywie narracji biograficznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2010.
Schutze Fritz i Kaźmierska Kaja, Wykorzystanie autobiograficznego wywiadu narracyjnego w badaniach nad konstruowaniem obrazu przeszłości w biografii., „Przegląd Socjologii Jakościowej”, 2013, nr 4, s. 122–139.
Miejsca i nośniki pamięci
Kula Marcin, Nośniki pamięci historycznej, DiG, Warszawa 2002.
Kończal Kornelia, Miejsca pamięci. O niebywałej kariere pewnej koncepcji badawczej, w: Traba Robert, Hahn Hans Henning, Górny Maciej i Kończal Kornelia (red.), Polsko-niemieckie miejsca pamięci, tłum. Górny Justyna, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013, s. 77–100.
Nostalgia
Boym Svetlana, Nostalgia and its discontents.(Essay), „The Hedgehog Review”, 2007, t. 9, nr 2, s. 7–18.
Zaleski Marek, Świat powtórzony, w: Formy pamięci, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2004, s. 11–26.
Brocki Marcin, Nostalgia za PRL-em. Próba analizy, „Konteksty”, 2011, nr 1, s. 26–33.
Trauma – doświadczenie indywidualne i fenomen kulturowy
Bojarska Katarzyna, Dwie wieże, dwa wydarzenia: Art Spiegelman i trauma odzyskana, „Teksty Drugie”, 2012, nr 4, s. 70–90.
Engelking-Boni Barbara, Zagłada i pamięć: doświadczenie Holocaustu i jego konsekwencje opisane na podstawie relacji autobiograficznych, Wydawn. IFiS PAN, 1994.
Pamięć wojny – wojny pamięci?
LaCapra Dominick, Doświadczenie i tożsamość, w: Historia w okresie przejściowym: doświadczenie, tożsamość, teoria krytyczna, tłum. Bojarska Katarzyna, Universitas, Kraków 2009, s. 51–97.
Welzer Harald, Moller Sabine, i Tschuggnall Karoline, „Dziadek nie był nazistą”. Narodowy socjalizm i Holokaust w pamięci rodzinnej, w: Saryusz-Wolska Magdalena (red.), Pamięć zbiorowa i kulturowa współczesna perspektywa niemiecka, Tow. Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2009, s. 351–410.
Rév István, Retroactive Justice: Prehistory of Post-Communism, Stanford University Press, Stanford, Calif 2005.
Postpamięć
Hirsch Marianne, Żałoba i postpamięć, w: Domańska Ewa (red.), Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki. Antologia, tłum. Bojarska Katarzyna, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2010, s. 247–280.
Sierbińska Agata, Konstrukcje pamięci:„postpamięć” Marianne Hirsch, postpamięć Christiana Boltanskiego, „Konteksty”, 2010, nr 01, s. 39–52.
Pakier Małgorzata, „ Postmemory” jako figura refleksyjna w popularnym dyskursie o Zagładzie, „Kwartalnik Historii Żydów”, 2005, nr 02, s. 195–208.
Zapomnienie w pamięci zbiorowej
Assmann Aleida, Pięc strategii wypierania ze świadomości, w: Saryusz-Wolska Magdalena (red.), Pamięć zbiorowa i kulturowa współczesna perspektywa niemiecka, TAiWPN Uniwersitas, Kraków 2009, s. 333–350.
Lawaty Andreas, Zapomnienie jako zjawisko kulturowe – z punktu widzenia polityki i krytyki kultury nowoczesnej, w: Traba Robert, Hahn Hans Henning, Górny Maciej i Kończal Kornelia (red.), Polsko-niemieckie miejsca pamięci, tłum. Górny Justyna, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013, s. 133–145.
Ricoeur Paul, Pamięć, historia, zapomnienie, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2007.
Connerton P., Seven types of forgetting, „Memory Studies”, 2008, t. 1, nr 1, s. 59–71.
Rodzaj przedmiotu
fakultatywne
Tryb prowadzenia
w sali
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Wiedza
- Ma pogłębioną wiedzę z zakresu historii historiografii i metodologii historii.
Rozumie relacje między teorią a praktyką badawczą.
Rozumie pozycję nauk historycznych w obrębie humanistyki i nauk społecznych i ich interdyscyplinarne powiąznia.
Definiuje prawidłowo cechy wybranych kierunków współczesnych badań historycznych
Umiejętności
- Analizuje, interpretuje i wykorzystuje dla potrzeb własnych badań teksty metodologiczne i teoretyczne koncepcje.
Posługuje się teoriami i paradygmatami badawczymi dla opracowania zagadnień i projektów z wybranej dziedziny historii.
Stosuje terminologię metodologiczną w pracy badawczej.
Samodzielnie zdobywa i pogłębia wiedzę teoretyczną oraz doskonali umiejętności jej wykorzystania w praktyce badawczej.
Kompetencje społeczne
- Wykazuje samodzielność i niezależność myśli.
Szanuje prawo innych do odmiennej opinii
Rozumie potrzebę dalszego rozwoju intelektualnego zarówno w ramach dyscyplin historycznych, jak i ogólnohumanistycznych.
Uznaje i szanuje odmienne od własnych teorie i poglądy oraz prowadzi polemikę z nimi w sposób etyczny i kulturalny.
Kryteria oceniania
Warunkiem zaliczenia jest obecność na zajęciach (dopuszczalna 1 nieobecność, pozostałe nieobecności wymagają zaliczenia indywidualnego na dyżurach) i aktywny udział w dyskusjach
Ocenę końcową tworzą oceny cząstkowe:
aktywności na zajęciach (analiza tekstów) - 30%
kolokwium końcowe - 30%
praca zaliczeniowa: analiza wybranego zjawiska lub tekstu kulturowego z wykorzystaniem kategorii i teorii humanistycznych 40%
Literatura
Wybór literatury
Ankersmit Frank, Pamiętając Holocaust: żałoba i melancholia, w: Domańska Ewa (red.), Pamięć, etyka i historia. Anglo-amerykańska teoria historiografii lat dziewięćdziesiątych. Antologia przekładów, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2002, s. 163–184.
Assmann Aleida, Pięc strategii wypierania ze świadomości, w: Saryusz-Wolska Magdalena (red.), Pamięć zbiorowa i kulturowa współczesna perspektywa niemiecka, TAiWPN Uniwersitas, Kraków 2009, s. 333–350.
Assmann Aleida, Przestrzenie pamięci. Formy i przemiany pamięci kulturowej, w: Saryusz-Wolska Magdalena (red.), Pamięć zbiorowa i kulturowa współczesna perspektywa niemiecka, Tow. Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2009, s. 101–142.
Assmann Jan, Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, tłum. Kryczyńska-Pham Anna, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2008.
Bojarska Katarzyna, Dwie wieże, dwa wydarzenia: Art Spiegelman i trauma odzyskana, „Teksty Drugie”, 2012, nr 4, s. 70–90.
Boym Svetlana, Nostalgia and its discontents.(Essay), „The Hedgehog Review”, 2007, t. 9, nr 2, s. 7–18.
Brocki Marcin, Nostalgia za PRL-em. Próba analizy, „Konteksty”, 2011, nr 1, s. 26–33.
Connerton P., Seven types of forgetting, „Memory Studies”, 2008, t. 1, nr 1, s. 59–71.
Connerton Paul, Jak społeczeństwa pamiętają, tłum. Napiórkowski Marcin, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2012.
Csáky Moritz, Pamięć transnarodowa – fenomen hybrydyczny? Kultura jako przestrzeń komunikacji, w: Traba Robert, Hahn Hans Henning, Górny Maciej i Kończal Kornelia (red.), Polsko-niemieckie miejsca pamięci, tłum. Górny Justyna, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013, s. 30–46.
Czyżewski Marek, Socjologia interpretatywna i metoda biograficzna: przemiana funkcji, antyesencjalistyczne wątpliwości oraz sprawa krytyki, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, 2013, nr 4, s. 14–27.
Filipkowski Piotr, Historia mówiona i wojna, w: Buryła Sławomir i Rodak Paweł (red.), Wojna. Doświadczenie i zapis, Universitas, Kraków 2006, s. 13–35.
Le Goff Jacques, Historia i pamięć, tłum. Gronowska Anna, Stryjczyk Joanna i Rodak Paweł, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007.
Hahn Hans Henning, Polityka historyczna a stosunki binarodowe. Głos na rzecz stworzenia kodeksu zachowań w polityce pamięci, w: Traba Robert, Hahn Hans Henning, Górny Maciej i Kończal Kornelia (red.), Polsko-niemieckie miejsca pamięci, tłum. Górny Justyna, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013, s. 146–160.
Halbwachs Maurice, Marzenia senne i obrazy-wspomnienia, w: Społeczne ramy pamięci, tłum. Król Marcin, Wyd. 2., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 9–65.
Halbwachs Maurice, Społeczne ramy pamięci, tłum. Król Marcin, Wyd. 2., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
Hamilton Paula i Shopes Linda, Oral History and Public Memories, Temple University Press, Philadelphia 2008.
Hirsch Marianne, Żałoba i postpamięć, w: Domańska Ewa (red.), Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki. Antologia, tłum. Bojarska Katarzyna, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2010, s. 247–280.
Irwin-Zarecka Iwona, Frames of Remembrance: The Dynamics of Collective Memory, Transaction Publishers, New Brunswick (U.S.A.) 1994.
Jedlicki Jerzy, O pamięci zbiorowej: przypadek polski, w: Traba Robert, Hahn Hans Henning, Górny Maciej i Kończal Kornelia (red.), Polsko-niemieckie miejsca pamięci, tłum. Górny Justyna, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013, s. 161–169.
Julkowska Violetta, Między pamięcią a historią. Przypadek historii rodzinnych, „Sensus Historiae”, 2012, t. 6, nr 1.
Kabzińska Iwona, Trauma kulturowa. Doswiadczanie zmaian systemowych w postsocjalistycznej Polsce, „Гласник Етнографског института САНУ”, 2009, LVII (2, s. 83–94.
Kansteiner Wolf, Finding Meaning in Memory: A Methodological Critique of Collective Memory Studies, „History and Theory”, 2002, t. 41, nr 2, s. 179–197.
Kobielska Maria, Pamięć zbiorowa w centrum nowoczesności. Ujęcie Jeffreya K. Olicka, „Teksty Drugie”, 2010, nr 6, s. 179–194.
Kończal Kornelia, Miejsca pamięci. O niebywałej kariere pewnej koncepcji badawczej, w: Traba Robert, Hahn Hans Henning, Górny Maciej i Kończal Kornelia (red.), Polsko-niemieckie miejsca pamięci, tłum. Górny Justyna, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013, s. 77–100.
Kończal Kornelia i Wawrzyniak Joanna, Polskie badania pamięcioznawcze: tradycje, koncepcje,(nie) ciągłości, „Kultura i Społeczeństwo”, 2011, t. 55, nr 4, s. 11–63.
Kula Marcin, Nośniki pamięci historycznej, DiG, Warszawa 2002.
Kurkowska-Budzan Marta, Badacz – tubylec. O emocjach, władzy i tożsamości w badaniach oral history miasteczka Jedwabne, w: Wagner Barbara, Wiślicz, Tomasz i Wiślicz Tomasz (red.), Obserwacja uczestnicząca w badaniach historycznych: zbiór studiów, Wydawnictwo Inforteditions, Zabrze 2008, s. 17–25.
Kwiatkowski Piotr Tadeusz, Pamięć zbiorowa społeczeństwa polskiego w okresie transformacji, t. 2, Wydawn. Nauk. Scholar, Warszawa 2008.
Kwiatkowski Piotr Tadeusz, Nijakowski Lech M, Szacka Barbara, i Szpociński Andrzej, Między codziennością a wielką historią: druga wojna światowa w pamięci zbiorowej społeczeństwa polskiego, Muzeum II Wojny Światowej ; Wydawn. Naukowe Scholar, Gdańsk; Warszawa 2010.
LaCapra Dominick, Doświadczenie i tożsamość, w: Historia w okresie przejściowym: doświadczenie, tożsamość, teoria krytyczna, tłum. Bojarska Katarzyna, Universitas, Kraków 2009, s. 51–97.
Lawaty Andreas, Zapomnienie jako zjawisko kulturowe – z punktu widzenia polityki i krytyki kultury nowoczesnej, w: Traba Robert, Hahn Hans Henning, Górny Maciej i Kończal Kornelia (red.), Polsko-niemieckie miejsca pamięci, tłum. Górny Justyna, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013, s. 133–145.
Nijakowski Lech M., Regionalne zróżnicowanie pamięci o II wojnie światowej, w: Między codziennością a wielką historią: druga wojna światowa w pamięci zbiorowej społeczeństwa polskiego, Muzeum II Wojny Światowej ; Wydawn. Naukowe Scholar, Gdańsk; Warszawa 2010, s. 200–238.
Pakier Małgorzata, „ Postmemory” jako figura refleksyjna w popularnym dyskursie o Zagładzie, „Kwartalnik Historii Żydów”, 2005, nr 02, s. 195–208.
Ponczek Eugeniusz, Polityka wobec pamięci versus polityka historyczna: aspekty semantyczny, aksjologiczny i merytoryczny w narracji polskiej, „Przegląd Politologiczny”, 2013, nr 2, s. 7–22.
Rév István, Retroactive Justice: Prehistory of Post-Communism, Stanford University Press, Stanford, Calif 2005.
Ricoeur Paul, Pamięć, historia, zapomnienie, tłum. Margański Janusz, Universitas, Kraków 2007.
Rosińska Zofia, Praca pamięci, w: Hałas Elżbieta (red.), Kultura jako pamięć. Posttradycjonalne znaczenie przeszłości, Nomos, Kraków 2012, s. 107–126.
Saryusz-Wolska M. (red.), Pamięć zbiorowa i kulturowa współczesna perspektywa niemiecka, Tow. Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2009.
Saryusz-Wolska Magdalena, Współczesne problemy niemieckiej pamięci zbiorowej i kulturowej. Studia przypadków, w: Saryusz-Wolska Magdalena (red.), Pamięć zbiorowa i kulturowa współczesna perspektywa niemiecka, Tow. Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2009, s. 323–332.
Schutze Fritz i Kaźmierska Kaja, Wykorzystanie autobiograficznego wywiadu narracyjnego w badaniach nad konstruowaniem obrazu przeszłości w biografii., „Przegląd Socjologii Jakościowej”, 2013, nr 4, s. 122–139.
Sierbińska Agata, Konstrukcje pamięci:„postpamięć” Marianne Hirsch, postpamięć Christiana Boltanskiego, „Konteksty”, 2010, nr 01, s. 39–52.
Szacka Barbara, Czas przeszły, pamięć, mit, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa 2006.
Traba Robert, Historia: przestrzeń dialogu, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2006, s. 51–77.
Traba Robert, Przeszłość w teraźniejszości: polskie spory o historię na początku XXI wieku, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2009.
Warburg Aby, Atlas Mnemosyne. Wprowadzenie, „Konteksty”, 2011, nr 02-03, s. 110–115.
Wawrzyniak Joanna, O związkach kultury pamięci i wyobraźni socjologicznej, w: Traba Robert, Hahn Hans Henning, Górny Maciej i Kończal Kornelia (red.), Polsko-niemieckie miejsca pamięci, tłum. Górny Justyna, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2013, s. 146–160.
Welzer Harald, Moller Sabine, i Tschuggnall Karoline, „Dziadek nie był nazistą”. Narodowy socjalizm i Holokaust w pamięci rodzinnej, w: Saryusz-Wolska Magdalena (red.), Pamięć zbiorowa i kulturowa współczesna perspektywa niemiecka, Tow. Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2009, s. 351–410.
White Naomi Rosh, Marking abscence. Holocaust testimony and history, w: Perks Robert i Thomson Alistair (red.), The oral history reader, Routledge, London 1997, s. 172–182.
Wylegała Anna, Przesiedlenia a pamięć. Studium (nie)pamięci społecznej na przykładzie ukraińskiej Galicji i polskich „Ziem Odzyskanych”, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2014.
Young James E., Between History and Memory: The Uncanny Voices of Historian and Survivor, „History and Memory”, 1997, t. 9, 1/2: Passing into History: Nazizm and the Holocaust beyond Memory, s. 47–58.
Zaleski Marek, Świat powtórzony, w: Formy pamięci, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2004, s. 11–26.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: