Starożytne chrześcijaństwo (blok Historia Kościołów chrześcijańskich) 3104-M2HKCHSC

Zajęcia wstępne – 1 zajęcia
Encyklopedie, słowniki, bibliografie, bazy danych i inne pomoce historyka antycznego chrześcijaństwa – 1 zajęcia

Biskupi w gminach chrześcijańskich I/II w. – 3 zajęcia
Datacja źródeł (ważne!). Struktura pierwszych gmin. Różnice między poszczególnymi ośrodkami. Ewolucja. Terminologia
Źródła: Dzieje Apostolskie (proszę zrobić staranną kwerendę), listy pasterskie (List do Tytusa, Listy do Tymoteusza)
Opracowania: Datacja i autorstwo Dziejów Apostolskich: W. Harrington, Klucz do Biblii, Warszawa 1995; struktura gmin: W. Meeks, „Social and ecclesiastical life of the earliest Christians”, [w:] Cambridge History of Christianity, t. I. Origins to Constantine, red. M.M. Mitchell, F.M. Young, Cambridge 2006, ss. 145-159 (BIH)

Prześladowania, męczeństwo i literatura martyrologiczna w chrześcijaństwie starożytnym. Męczennicy wojskowi – 2 zajęcia
Gatunek literacki i charakter tekstów o męczennikach. Okoliczności wybuchu prześladowań. Typ postępowania sądowego. Stosunek do męczeństwa i do męczenników w społeczności chrześcijańskiej. „Męczennicy wojskowi” i stosunek chrześcijan do służby wojskowej
Źródła: Akta Maksymiliana, [w:] Męczennicy, opr. E. Wipszycka i M. Starowieyski, Kraków 1991 i Euzebiusz z Cezarei, Historia Kościelna – proszę znaleźć przez indeks wszystkich żołnierzy męczenników
Opracowania: E. Wipszycka, „Państwo rzymskie a chrześcijaństwo do początków IV wieku”, w: Starożytny Rzym we współczesnych badaniach, Kraków 1994, ss. 149-190; M.-K. Oh, „Early Christians’ attitude toward military service”, [w:] Forms of control and subordination, Leiden 1988, ss. 523-529 (BIH)

Początki kultu relikwii – 2 zajęcia
Geneza i charakter zjawiska. Zwolennicy i wrogowie. Formy kultu. Teologia relikwii
Źródła: Paulin z Mediolanu, Żywot św. Ambrożego 12-16, 28-29, 32-33, 45-56, Hieronim, Przeciw Wigilancjuszowi, w: Początki kultu relikwii na Zachodzie, red. R. Wiśniewski, Warszawa 2011
Opracowania: P. Brown, Kult świętych, Kraków 2007 i wstęp do Początki kultu…

Cuda w literaturze i religijności późnego antyku – 2 zajęcia
Typy cudów, ich pochodzenie i funkcje literackie. Cuda w literaturze a cuda w mentalności ludzkiej. Stopień cudowności a gatunek literacki.
Źródła: Ewangelia pseudo-Mateusza, w: Apokryfy Nowego Testamentu, opr. M. Starowieyski, Kraków 2003, t. 1, cz. 1; Sulpicjusz Sewer, Żywot św. Marcina (całość), św. Augustyn, O państwie Bożym XXII 9
Opracowania: M. Starowieyski, „Apokryfy jako utwory apologetyczne”, Warszawskie Studia Teologiczne 10(1997), ss. 357-365; R. Wiśniewski, „Cuda i świętość”, [w:] Chrześcijaństwo u schyłku starożytności. Studia źródłoznawcze, Warszawa 1997, ss. 281-299

Liturgia wczesnochrześcijańska – chrzest i eucharystia – 2 zajęcia
Źródła: Hipolit Rzymski, Tradycja apostolska, w: Studia Theologica Varsaviensia 14 (1976); Pielgrzymka Egerii, część druga [w:] Do Ziemi Świętej, opr. P. Iwaszkiewicz
Opracowania: Na temat Tradycji apostolskiej: E. Wipszycka, „Źrodła normatywne kościelne”, w: Chrześcijaństwo u schyłku starożytności. Studia źródłoznawcze, t. 5, Kraków 2004, ss. 311-316; J. Daniélou, Wejście w historię zbawienia, Kraków 1996

Ikonografia wczesnochrześcijańska – cykl Jonasza – 2 zajęcia
Interpretacja scen na sarkofagach z IV-V w. w konfrontacji z późnoantyczną egzegezą przedstawionych motywów biblijnych
Źródła: Księga Jonasza, św. Hieronim, Komentarz do Księgi Jonasza, tłum. L. Gładyszewski, Kraków 1998; św. Augustyn, List 102,35-37, przedstawienia z „cyklem Jonasza” (dwie ostatnie pozycje w depozycie)
Opracowania: M. Simon, Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa, s. 328-356; B. Filarska, Archeologia chrześcijańska, s. 80-91; M. Dulaey, „Des forêts de symboles”. L’initiation chrétienne et la Bible (Ier-VIe siècles), Paris 2004, ss. 85-111

Małżeństwo w chrześcijaństwie antycznym - praktyka prawna – 2 zajęcia
Zakres regulacji prawnych; różnice między prawodawstwem świeckim a kościelnym, pozycja mężczyzn i kobiet, małżeństwa mieszane – 1 zajęcia
Źródła: Akta synodu w Elwirze, w: Warszawskie studia Teologiczne 3 (1985-1990), ss. 183-205 – 1 zajęcia;
Opracowania: E. Wipszycka, Kościół w świecie późnego antyku, s. 254-280; tejże, „Źródła normatywne kościelne”, [w:] Chrześcijaństwo u schyłku starożytności. Studia źródłoznawcze, Kraków 2004, ss. 322-332

Metody dydaktyczne:
Konwersatorium polega na wspólnej analizie przygotowanych tekstów.