Historia i kultura Żydów, Między tolerancją a antysemityzmem. Nastroje wobec ludności żydowskiej w dawnej Rzeczypospolitej 3104-HZMT

1. 4.10.2010 zajęcia wstępne

2. 11.10.2010 literatura antyżydowska
*anonim, Kozubales abo obrona wszystkich Żydów, bm. 1626, [w:] M. Bałaban, Historja Żydów w Krakowie i na Kazimierzu 1304-1868, t. 1, Kraków 1931 (reprint: Kraków 1991), s. 553-560
*anonim, Pieśń o Zydach, bm. bd.
*Dawid Origanius, Prognosticon albo zalecenie cieliencia smrodliwego narodu zydowskiego na ten nowy rok 1629, Praga 1629
J. Tazbir, Żydzi w opinii staropolskiej, [w:] J. Tazbir, Świat Panów Pasków. Eseje i studia, Łódź 1986, s. 213-241
J. Krukowski, Żydzi a krakowska młodzież szkolna w XVII wieku, [w:] Żydzi w Małopolsce. Studia z dziejów osadnictwa i życia społecznego, red. F. Kiryk, Przemyśl 1991, s. 79-83

3. 18.10.2010 Talmud w propagandzie antyżydowskiej
*Jan Achacy Kmita, Talmud Abo wiara żydowska Jana Achacego Kmity nie tylko Rabinom, ale i nie rabinom potrzebny, a pospólstwu krotochwilny, Kraków 1610
K. Pilarczyk, Spory o druk Talmudu w pierwszej Rzeczypospolitej. Z dziejów cenzury w XVI i XVII wieku, [w:] Żydzi i judaizm we współczesnych badaniach polskich, t. II, Materiały z konferencji, Kraków 24-26 XI 1998, red. K. Pilarczyk i S. Gąsiorowski, Kraków 2000, s. 45-61
K. Bartoszewicz, Antysemityzm w literaturze polskiej, Warszawa 1914, s. 60-73 (o Kmicie)

4. 25.10.2010 postrzeganie judaizmu i żydowskich praktyk religijnych
*anonim, Sekret Zydowskiey przewrotności y ciekawe obrządki żydowskie w każdym miesiącu roku, bm. bd.
H. Węgrzynek, XVI-wieczne relacje na temat obchodów święta Purim, [w:] Duchowość żydowska w Polsce. Materiały z międzynarodowej konferencji dedykowanej pamięci Profesora Chone Shmeruka, red. M. Galas, Kraków 2000, s. 27-33
J. Kalik, Żydowska duchowość, religia i praktyki religijne w oczach Polaków w XVII-XVIII wieku, [w:] Duchowość żydowska w Polsce. Materiały z międzynarodowej konferencji dedykowanej pamięci Profesora Chone Shmeruka, red. M. Galas, Kraków 2000, s. 81-90

5. 8.11.2010 oskarżenia o mord rytualny w literaturze antyżydowskiej
*Przecław Mojecki, Żydowskie okrucieństwa, mordy y zabobony, Kraków 1598
H. Węgrzynek, “Czarna legenda” Żydów. Procesy o rzekome mordy rytualne w dawnej Polsce, Warszawa 1995, s. 91-111 (rozdz. 5: Najstarsze posądzena i procesy o mordowanie dzieci chrześcijańskich)

6. 15.11.2010 oskarżenia o mord rytualny – praktyka sądowa
*Z. Guldon, J. Wijaczka, Procesy o mordy rytalne w Polsce w XVI-XVIII wieku, Kielce 1995, s. 130-141 (Wyrok w sprawie o mord rytualny w karczmie Zachalicha pod Zasławiem z 1747 r.)
A. Michałowska, Konsekwencje posądzenia Żydów płockich o dokonanie mordu rytualnego /1754/ (materiały z archiwum Szymona Dubnowa), „Almanach Historyczny” 3 (2001), s. 197-202
R. Kaśków, Walka Żydów z propagandą antyżydowską w XVI i na początku XVII wieku w Polsce, [w:] Żydowskie gminy wyznaniowe, Wrocław 1995, s. 7-24

7. 22.11.2010 oskarżenia oprofanację hostii
*Jan Achacy Kmita, Proces sprawy Bocheńskiey z Żydami o Nayświętszey Eucharystiey Sakrament od Żydow u świętokradźców kupiony y cudownie okazany. Przytym Dekret Króla J.M. iako Żydzi bezbożni iawnie przekonani y z Bochni dla tego wygnani. Kronikarzom potrzebny, bm. 1602
H. Węgrzynek, “Czarna legenda” Żydów. Procesy o rzekome mordy rytualne w dawnej Polsce, Warszawa 1995, s. 47-90 (rozdz. 3: Poznańska legenda o cudownych hostiach, rozdz. 4: Oskarżenia o bezczeszczenie hostii)

8. 29.11.2010 przedstawianie miejsca i roli Żydów w Rzeczypospolitej
*Sebastian Miczyński, Zwierciadło Korony Polskiej. Urazy ciężkie i utrapienia wielkie, które ponosi od Żydów ..., Kraków 1618
K. Bartoszewicz, Antysemityzm w literaturze polskiej, Warszawa 1914, s. 73-110 (o Miczyńskim)

9. 6.12.2010 pogromy w czasie powstaniaChmielnickiego
*Natan Hanower, Jawein Mecula, [w:] Kroniki, opisy i elegie hebrajskie z czasów Chmielnickiego, wyd. M. Bałaban, „Ruś” I (1911) z. 1 s. 46-63, z. 2 s. 152-176, z. 3 s. 284-300, z. 4 s. 397-412
B. D. Weinryb, The Hebrew Chronicles on Bohdan Khmel'nyts'kyi and the Cossack-Polish War, “Harvard Ukrainian Studies” 1 (1977), s. 153-177

10. 13.12.2010 konwersje
*J. Goldberg, Converted Jews in the Polish Commonwealth, Jerusalem 1985, s. 73-98 (apendiksy źródłowe)
J. Goldberg, Żydowscy konwertyci w społeczeństwie staropolskim, [w:] Społeczeństwo staropolskie 4 (1986), s. 195-248

11. 20.12.2010 misje ewangelickie
*W poszukiwaniu żydowskich kryptochrześcijan. Dzienniki ewangelickich misjonarzy z ich wędrówek po Rzeczypospolitej w latach 1730-1747, tłumaczenie, opracowanie i wstęp Jan Doktór, Warszawa 1999, s. 58-128 (dzienniki z pierwszej wyprawy do Polski Johanna Widmana i Johanna Andreasa Manitiusa). Proszę także przejrzeć wstęp!

12. 3.01.2011 w dobie Sejmu Czteroletniego
*Laurenty Zyczewski, Katechizm o Żydach i neofitach, bm. bd.[1790?], [w:] Materiały do dziejów Sejmu Czteroletniego, t. VI, oprac. A. Eisenbach, J. Michalski, E. Rostworowski, J. Woliński, Wrocław 1969, s. 466-480
J. Michalski, Sejmowe projekty reformy położenia ludności żydowskiej w Polsce w latach 1789-1792, [w:] J. Michalski (red.), Lud żydowski w narodzie polskim, Warszawa 1994, s. 20-44

13. 10.01.2011
*Julian Ursyn Niemcewicz, Moszkopolis. Rok 3333 czyli Sen niesłychany, „Przegląd Poznański” 1858, nr XXVI, s. 346-356
M. Janion, Starozakonni Polacy Niemcewicza, [w:] M. Janion, Do Europy tak, ale razem z naszymi umarłymi, Warszawa 2000, s. 101-125

14. 17.01.2011
*[Karol Surowiecki] Rabbi Moses Ben-Abraham, Głos ludu izraelskiego, Warszawa 1818

Wszystkie teksty będą w depozycie w Lektorium IH.