Organizacja i prezentacja wiedzy 3103-NINT3-1
Konwersatorium poświęcone jest koncepcjom i metodom organizowania wiedzy w systemach informacyjnych. 1. Organizacja wiedzy jako dyscyplina badawcza. Metodologia kognitywna w organizacji wiedzy i projektowaniu systemów informacyjnych. 2. Pojęcie wiedzy, własności wiedzy. Wiedza publiczna i prywatna vs. zbiorowa i indywidualna. Trzy światy K. Poppera. Wiedza odwzorowana w systemie informacyjnym. 3. Struktury organizacji wiedzy prywatnej. Koncepcje odwzorowania świata w umyśle. Modele pamięci: teorioinformacyjne i neuropsychologiczne. 4. Struktury organizacji wiedzy prywatnej. Pamięć deklaratywna i niedeklaratywna. Reprezentacje deklaratywne i proceduralne. Pamięć epizodyczna i semantyczna. Wiedza językowa i wiedza pozajęzykowa 5. Struktury wiedzy prywatnej. Modele reprezentacji pojęć: klasyczny, gradacyjny, egzemplarzowy. Teorie organizacji zapisu pamięci długotrwałej: teorie sieciowe, teorie cech, teorie schematów poznawczych. 6. Odwzorowanie wiedzy publicznej w systemach informacyjnych. Rodzaje odwzorowania wiedzy w SI: typy reprezentacji; klasy systemów. Formalne modele organizacji wiedzy w SI tradycyjnych. 7. Odwzorowanie wiedzy publicznej w systemach informacyjnych: JIW. JIW jako instrument organizacji wiedzy w systemach tradycyjnych: reprezentacja pojęć. JIW jako instrument organizacji wiedzy: organizacja leksyki (podział dyscyplinarny, podział kategorialny, struktury relacyjne). JIW jako instrument organizacji wiedzy: schematy zdaniowe. 8. Odwzorowanie wiedzy w systemach informacyjnych: zasoby Internetu. Metadane jako instrument organizacji wiedzy. Wyszukiwarki internetowe. Katalogi internetowe; systemy kategorii tematycznych. Taksonomie i folksonomie. Ontologie internetowe. Projekt Semantycznego Weba. 9. Odwzorowanie wiedzy w systemach informacyjnych: klasyczne systemy inteligentne. Wiedza proceduralna w systemach inteligentnych: metody wnioskowania. Symboliczne reprezentacje wiedzy: reprezentacje logiczne, reprezentacje regułowe, sieci semantyczne, ramy, systemy obiektowe, systemy tablicowe. 10. Odwzorowanie wiedzy w systemach informacyjnych: sieci neuronowe. Reprezentacja wiedzy w sztucznych sieciach neuronowych - koncepcja i budowa sieci. Zastosowania sieci neuronowych w systemach informacyjnych. 11. Odwzorowanie wiedzy w systemach informacyjnych: systemy hipermedialne. Struktury organizacji wiedzy w systemach hiperinformacyjnych: architektura informacji i inżynieria użyteczności. Prezentacja wiedzy w systemach hiperinformacyjnych (hipertekstowych i multimedialnych). 12. Odwzorowanie wiedzy w systemach informacyjnych: odwzorowanie niepewności w systemach informacyjnych. Niepewność i niepełność wiedzy. Probabilistyczne metody reprezentacji niepewności. Posybilistyczne metody reprezentacji niepewności i niepełności.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Student powinien rozumieć i wykorzystywać założenia kognitywnej metodologii badań nad systemami organizacji wiedzy. Powinien umieć analizować zasady odwrorowywania i prezentowania wiedzy w systemach informacyjnych i ich konsekwencje dla możliwości przeszukiwania zasobów wiedzy tych systemów. Powinien znać podstawowe kognitywne teorie pamięci, modele pojęć i organizacji zapisu pamięciowego. Powinien rozumieć możliwości ich wykorzystania w projektowaniu struktur organizacji wiedzy w systemach informacyjnych. Powinien znać i umieć analizować metody i narzedzia organizacji informacji i wiedzy w tradycyjnych i inteligentnych systemach informacyjnych.Powinien umieć identyfikować i analizować podstawowe metody i narzedzia organizacji wiedzy w Internecie.
Kryteria oceniania
Warunkiem zailczenia konwersatorium jest:
1. Samodzielne opracowanie na podstawie wskazanej literatury i przedstawienie jednego spośród tematów szczegółowych przewidzianych w programie [30%]
2. Aktywny udział w dyskusjach o omawianych zagadnieniach, w tym przedstawienie samodzielnie opracowanych dodatkowych tematów [70%]
Przedmiot kończy się egzaminem ustnym, na którym student musi poprawnie omówić 3 tematy wylosowane z pełnej listy tematów omawianych na konwersatorium.
Literatura
Szczegółowy wykaz lektur do poszczególnych tematów podawany jest na zajęciach. Lektury podstawowe:
W. Gliński: Ontologie - próba uporządkowania terminologicznego chaosu. W: Od informacji naukowej do technologii społeczeństwa informacyjnego, MIV. Warszawa: Wydaw. SBP 2005 s.163-176.
I. Kurcz: Język. W: T. Tomaszewski (red.) Psychologia ogólna. T.3. Warszawa: PWN 1995 (lub późniejsze) s. 171-265.
S. Krug: Nie każ mi myśleć. Gliwice: Helion 2006
M. A. Kłopotek: Inteligentne wyszukiwarki internetowe. Warszawa: Akademicka Oficyna Wydaw. EXIT 2001
T. Maruszewski: Psychologia poznania. Sposoby rozumienia siebie i świata. Gdańsk: Gdańskie Wydaw. Psychol. 2002.
J. Nielsen, M. Tahir: Funkcjonalność stron WWW. Gliwice: Helion 2006
M. Nahotko: Metadane. Sposób na uporządkowanie Internetu. Kraków: Wydaw. UJ 2004
L. Rosenfeld, P. Morville: Architektura informacji w serwisach internetowych. Gliwice: Helion 2002
D. Rumelhart: Architektura umysłu. Podejście koneksyjne. W: Z. Chlewiński (red.) Modele umysłu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1999, s. 240-272
C. Shirky: Ontology is overrated: categories, links, and tags, 2005 [online]. Clay Shirky’s writings about the Internet. Dostępny w WWW: http://www.shirky.com.wrtitings/ontology_overrated.html
B. Sosińska-Kalata: Modele organizacji wiedzy w systemach wyszukiwania informacji o dokumentach. Warszawa: Wydaw. SBP 1999
B. Sosińska-Kalata: Nowe narzędzia organizacji wiedzy a jakość usług informacyjnych (preprint, 2009) [online] E-LIS. Dostępny w WWW: http://eprints.rclis.org/16896/1/Sosinska_Nowe_narzC4%99dzia_organizacji_wiedzy.pdf
B. Sosińska-Kalata: Systemy organizacji wiedzy w środowisku sieciowym. W: Od informacji naukowej do technologii społeczeństwa informacyjnego, MIV. Warszawa: Wydaw. SBP s. 141-162.
R. Tadeusiewicz: Sieci neuronowe. Warszawa: Akademicka Oficyna Wydawnicza RM 1993 (lub póxniejsze)
J. Tomaszczyk: Taksonomia jako narzędzie organizacji informacji. Zagadnienia Informacji Naukowej nr 1 (89) s. 40-49
A. Wakulicz-Deja: Podstawy systemów wyszukiwania informacji. Analiza metod. Warszawa, Łódź: PWN 1990.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: