Teksty geograficzne w średniowieczu 3103-N1584-Z

Tematy poszczególnych zajęć:
1. Teksty geograficzne w średniowieczu – wprowadzenie.
Literatura: J. Le Goff, Świat średniowiecznej wyobraźni, przeł. M. Radożycka-Paoletti, Warszawa 1997, s. 33-65.
2. Dziedzictwo starożytności.
Tekst: Fizjolog, przeł. K. Jażdżewska, Warszawa 2003 (wybrane fragmenty).
Literatura: J. Strzelczyk, Starożytne i średniowieczne początki Europy, [w:] tenże, Średniowieczny obraz świata, Poznań 2004, s. 7-22. K. Morta, Świat egzotycznych zwierząt u Solinusa, Wrocław 2004.
3. Wyobrażenie świata we wczesnym średniowieczu – Wschód.
Tekst: Izydor z Sewilli, Etymologie (tłum. polskie wybranych fragm.)
Literatura: J. Strzelczyk, Granice wyobraźni na Wschodzie, [w:] tenże, Średniowieczny obraz świata, Poznań 2004, s. 85-112.
4. Wyobrażenie świata we wczesnym średniowieczu – Zachód.
Tekst: Żegluga świętego Brendana opata (Navigatio sancti Brendani abbatis), przekład I. Lewandowski, oprac. J. Strzelczyk, Poznań 1992.
Literatura: J. Strzelczyk, Iroszkoci w kulturze średniowiecznej Europy, Warszawa 1987, s. 343-356 (wyd. 2 - Poznań 2008, s. 356-371); J. Strzelczyk, Święty Brendan i jego żegluga, [w:] tenże, Średniowieczny obraz świata, Poznań 2004, s. 162-185.
5. Kartografia średniowieczna.
Tekst: wybrane mapy świata (m.in. mapa z Ebstorf).
Literatura: K. Zalewska-Lorkiewicz, Ilustrowane mappae mundi jako obraz świata. Średniowiecze i początek okresu nowożytnego, Warszawa 1997; J. Strzelczyk, Uwagi o kartografii średniowiecznej, [w:] tenże, Średniowieczny obraz świata, Poznań 2004, s. 48-64.
6. Krucjaty – poznanie Lewantu?
Tekst: Jakub de Vitriaco, Historia orientalis (tłum. polskie wybranych fragmentów).
Literatura: S. Runciman, Dzieje wypraw krzyżowych, t. 1-3, przeł. J. Schwakopf, Warszawa 1987 (wyd. 3 – 1997), (wybrane fragm.).
Lub tekst: Robert de Clari, Zdobycie Konstantynopola, tłum. Z. Pentek, Poznań 1997 (wybrane fragmenty).
Literatura: S. Runciman, Dzieje wypraw krzyżowych, t. 1-3, przeł. J. Schwakopf, Warszawa 1987 (wyd. 3 – 1997), (t. 3, s. 111-134).
7. Tajemnicza kraina – królestwo popa Jana.
Teksty: W poszukiwaniu królestwa kapłana Jana, wybór, wstęp i red. nauk. J. Strzelczyk, Gdańsk 2006, s. 1-46.
Literatura: J. Soszyński, List księdza Jana i jego średniowieczne przekazy rękopiśmienne w zbiorach polskich, „Z Badań nad Polskimi Księgozbiorami Historycznymi” 20 (2002), s. 7-16; W poszukiwaniu królestwa kapłana Jana, wybór, wstęp i red. nauk. J. Strzelczyk, Gdańsk 2006, s. V-LXXIX.
8. Najazd mongolski – kontakty dyplomatyczne i pierwsze relacje.
Teksty: Wilhelm z Rubruk, Opis podróży, przekład M. Olszewski, Kęty 2007.
Literatura: J. Strzelczyk, Oko w oko z wcieleniem Goga i Magoga. Jan di Piano Carpini w poselstwie do wielkiego chana, [w:] tenże, Klucz do poznania nieba. Z dziejów myśli racjonalistycznej w średniowieczu, Gdańsk 2003, s. 203-258; R. Urbański, Tartarorum gens brutalis. Trzynastowieczne najazdy mongolskie w literaturze polskiego średniowiecza na porównawczym tle piśmiennictwa łacińskiego antyku i wieków średnich, Warszawa 2007 (Studia Staropolskie, Series Nova, T. XV), s. 124-189.
9. Podróże Marco Polo.
Tekst: Marko Polo, Opisanie świata, przeł. A.L. Czerny, wstęp M. Lewicki, Warszawa 1954 (wyd. 2 – 1975) – (wybrane fragmenty).
10. Pielgrzymki do Ziemi Św. – między pobożnością a turystyką.
Tekst: Loca peregrinationis Terre sancte (tłum. polskie).
Literatura: H. Manikowska, Jerozolima – Rzym – Compostela. Wielkie pielgrzymowanie u schyłku średniowiecza, Wrocław 2008, s. 33-205.
11. Późnośredniowieczna summa wiedzy geograficznej – „Podróże Johna Mandeville’a”.
Tekst: Podróże Johna Mandeville’a (tłum. polskie wybranych fragmentów).
Literatura: A. Krawiec, Ciekawość świata w średniowiecznej Polsce, Poznań 2010, s. 200-209.
12. Apokryfy jako źródło wiedzy geograficznej.
Tekst: Historia Trzech Króli (tłum. polskie). Legenda o Barlaamie i Jozafacie (tłum. polskie).
13. Wyobrażenia geograficzne późnego średniowiecza – ludzie, monstra, świat zwierząt i roślin.
Tekst: wybrane fragmenty tekstów geograficznych (tłum. polskie).
Literatura: R. Wittkower, Marvels of the East. A Study in the History of Monsters, „Journal of the Warburg and Courtauld Institutes” V (1942), s. 159-197; K. Zalewska, Mirabilia descripta. Osobliwości świata w piśmiennictwie geograficznym i kartografii średniowiecza, „Ikonotheka” t. III, 1991.
14. Polskie teksty geograficzne późnego średniowiecza.
A. Krawiec, Ciekawość świata w średniowiecznej Polsce, Poznań 2010, s. 248-462 (wybrane fragmenty).
15. Podróże w poszukiwaniu Indii – wielkie odkrycia geograficzne.
Tekst: Alvise da Ca’da Mosto, Podróże do Afryki, przeł. J. Szymanowska, wstęp M. Tymowski, Gdańsk 1994.
Literatura: M. Małowist, Konkwistadorzy portugalscy, Warszawa 1976.