Sztuka ludowa, sztuka naiwna 3102-PME-SLN
Zakres tematyczny zajęć:
I. Dawna sztuka ludowa
1. Funkcja kultowa dawnej sztuki ludowej, pojęcie regionu w sztuce przedstawiającej i zdobnictwie, definiowanie poszczególnych dziedzin sztuki ludowej.
2. Rzeźba ludowa: surowce, twórcy, funkcja, wątki ikonograficzne, zagadnienia techniczne, kapliczki i krzyże.
3. Grafika: geneza, techniki, warsztaty, wątki ikonograficzne, najważniejsze zespoły polskiej grafiki ludowej.
4. Malarstwo: podstawowe techniki malarskie, malarstwo na płótnie, papierze, blasze, tematyka. Warsztaty: częstochowski, gidelski, małopolskie, śląskie. Malarstwo na szkle: tradycje, odmiany regionalne, wątki ikonograficzne, technika i tradycja witrochromii, malarstwo dolnośląskie i podhalańskie, inne ośrodki, tematyka.
II. Współczesna sztuka wsi. Pojęcie twórcy ludowego i odbiorcy. Sztuka nieprofesjonalna, art brut, polscy artyści z kręgu tej sztuki.
III. Zdobnictwo
1. Pająki, kwiaty z bibuły. Materiały, surowce, konstrukcje.
2. Wycinanka ludowa: formy, techniki, regiony wycinkarskie (Kurpie, Łowickie, Sannickie, Opoczyńskie, Kołbielskie).
IV. Plastyka obrzędowa związana z cyklem świąt dorocznych
1. Tradycyjne ozdoby choinkowe z bibuły, słomy, opłatka. Fenomen szopki krakowskiej. Formy i techniki wykonania.
2. Przebrania i rekwizyty kolędnicze.
3. Pisanki, palmy, pieczywo obrzędowe, techniki pisankarskie.
V. Ludowe instrumenty muzyczne. Wytwórcy, rekonstrukcje.
VI. Najważniejsze polskie prywatne i publiczne kolekcje polskiej sztuki ludowej.
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Rozpoznawanie podstawowych różnic regionalnych Polski w zakresie omawianych dziedzin. Definiowanie poszczególnych dziedzin sztuki i rękodzieła ludowego. Znajomość technik oraz funkcji, stosowanie pojęć i terminologii związanych z podstawową wiedzą o omawianych zagadnieniach. Umiejętność poszukiwania literatury rozszerzającej tematykę zajęć.
Kryteria oceniania
Zaliczenie 15-godzinnego cyklu zajęć: praca pisemna (3-5 stron) lub prezentacja z zakresu sztuki ludowej / nieprofesjonalnej - niekoniecznie z zakresu tematów poruszanych na zajęciach, do przesłania mailowo do obu prowadzących.
Literatura
a) podstawowa:
Berendt Elżbieta, red. Sztuka drewna. Meblarstwo i snycerstwo ludowe na Dolnym Śląsku, Muzeum Narodowe Wrocław 2005
Jackowski Aleksander, Polska sztuka ludowa, Warszawa 2002
Kunczyńska-Iracka Anna, Fryś-Pietraszkowa Ewa, Pokropek Marian, Sztuka ludowa w Polsce, Warszawa 1988
Mironiuk Nikolska Alicja, Polska sztuka ludowa, Warszawa 2010
Zwykłe – Niezwykłe. Fascynujące kolekcje w zbiorach Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie. Warszawa 2008
b) uzupełniająca:
Błachowski Aleksander, Polska wycinanka ludowa, Muzeum Etnograficzne w Toruniu, Toruń 1986
Folklor. Polska Kultura Ludowa, wydawnictwo Bosz 2001
Kowalczuk Wojciech, Tkanina dwuosnowowa. Kolekcja Muzeum Podlaskiego w Białymstoku. Białystok 2008
Mironiuk Nikolska Alicja, Arcydzieła polskiej rzeźby ludowej z kolekcji Wincentego P. Śliwińskiego. Katalog wystawy. Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie 2006
Ogrodowska Barbara, Opłatki i ozdoby z opłatka w tradycji polskiej, PSL XLII, 1988 nr 1/2
Pokropek Marian, Budownictwo ludowe w Polsce, Warszawa 1976
Reinfuss Roman, Architektura szopki krakowskiej, PSL II, 1948 nr 11/12.
Twardowska Aleksandra, Wszystko zaczęło się od jajka, Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi, Łódź 1998
Zadrożyńska Anna, Powtarzać czas początku, Warszawa 1985
Strony internetowe:
rzeźba drewniana:
http://mazowieckiszlaktradycji.com/artykuly/rzezba-ludowa-w-drewnie/?K=Rzemiosło%20i%20rękodzieło
http://mazowieckiszlaktradycji.com/artykuly/dawna-rzezba-ludowa-i-rzemioslo-rzezbiarskie-na-mazowszu-plockim/?K=Rzemiosło%20i%20rękodzieło
http://mazowieckiszlaktradycji.com/artykuly/tradycje-rzezbiarskie-na-mazowszu-plockim-w-xx-wieku/?K=Rzemiosło%20i%20rękodzieło
https://www.facebook.com/NieudanyKrewniak/ - profil poświęcony twórczości Karola Wójciaka - Heródka
wycinanka:
http://mazowieckiszlaktradycji.com/artykuly/wycinanka-kurpiowska-puszczy-zielonej/?K=Rzemiosło%20i%20rękodzieło
http://www.muzeumkonstancina.pl/186
plastyka obrzędowa:
http://mazowieckiszlaktradycji.com/artykuly/kurpiowska-plastyka-obrzedowa/?K=Rzemiosło%20i%20rękodzieło
ozdoby z bibuły:
http://mazowieckiszlaktradycji.com/artykuly/w-poblizu-sacrum-swiety-kat-w-wiejskiej-izbie/?K=Wierzenia,%20zwyczaje,%20obrzędy
http://szlakrzemiosla.pl/bibulkarstwo.html
Szopki krakowskie:
https://www.muzeumkrakowa.pl/zbiory/szopki-krakowskie
https://www.muzeumkrakowa.pl/zbiory/szopkarstwo-krakowskie
https://www.facebook.com/pg/szopkikrakowskie/about/?ref=page_internal
ozdoby choinkowe:
http://mazowieckiszlaktradycji.com/artykuly/ozdoby-choinkowe-na-mazowszu/?K=Rzemiosło%20i%20rękodzieło
palmy wielkanocne:
http://mazowieckiszlaktradycji.com/poi-lista/palma-kurpiowska/?thematicPathId=1267
pisanki:
http://mazowieckiszlaktradycji.com/artykuly/mazowieckie-pisanki/?K=Wierzenia,%20zwyczaje,%20obrzędy
ludowe instrumenty muzyczne:
http://ludowe.instrumenty.edu.pl/pl
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: