Od wiedzy ludu do cyberfolkloru 3102-LWLCF
Termin folk-lore sformułowany przez Williama Thomsa w 1846 roku i oznaczający „wiedzę ludu” odnosił się do niematerialnych, głównie ustnych i obrzędowych elementów kultury ówczesnych mieszkańców europejskich wsi. Szybko termin ten okazał się bardzo użyteczny i wykorzystywany przez badaczy oraz amatorskich zbieraczy „rzeczy ludowych”. Od niego nazwę wzięła nowa dziedzina nauki – folklorystyka, zajmująca się początkowo głównie badaniem i analizą ludowych tekstów. Jednak nie tylko folkloryści mogą korzystać z teorii i analiz, jakimi termin był obarczany przez kolejne dekady.
Folklor był na przestrzeni czasu redefiniowany, przemiany kultury wpływały na jego sensy, znaczenia i użycia. Rozszerzało się jego pole, włączając coraz więcej nowych zjawisk odnoszących się już nie tylko do kultury wiejskiej, ale także robotniczej, dzielnicowej, młodzieżowej, politycznej, strajkowej i w końcu medialnej oraz internetowej.
W trakcie zajęć przyjrzymy się najnośniejszym tekstom definiującym i redefiniującym folklor. Zastanowimy się, czym jest forlkloryzm, post-folklor, samofolkloryzacja, folklor polityczny czy cyber folklor.
Głównym celem naszych rozmów będzie jednak próba zoperacjonalizowania koncepcji powstających wokół pojęcia folklor w ten sposób, by można je było wykorzystywać w praktyce i analizach antropologicznych.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po ukończeniu konwersatorium student:
- Zna podstawowe definicje i znaczenia terminu folklor
- Potrafi wykorzystywać termin folklor a analizach materiałów etnograficznych i tworzeniu tekstów antropologicznych
- Potrafi zabierać głos w dyskusjach dotyczących współczesnych zjawisk kultury odnoszących się do treści folklorystycznych
Kryteria oceniania
Metody i kryteria oceniania:
- przygotowanie i aktywność w trakcie zajęć – udział w dyskusji
- dopuszczalne dwie nieobecności nieusprawiedliwione
- test końcowy ze znajomości omówionych tekstów
Literatura
W. Thoms, Folklor, „Literatura ludowa“ 1975, nr 6, s. 37-39.
G. Cocchiara, Dzieje folklorystyki w Europie, Warszawa 1971, (Wstęp)
J. Burszta, hasło : folklor i folkloryzm [w:] Słownik etnologiczny, red. Z.Staszczak, Warszawa 1987.
J. Burszta, Współczesny folklor widowiskowy. Zarys postaci zjawiska, „Lud“, t. 56, 1972, s. 83-102.
E. Klekot, Trwałe obrazy rzeczy ludowych [w:] Polska – kraj folkloru?, red. J. Kordjak, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa 2016, s. 139-157.
A. Beksiak, Ludowa bez wiochy [w:] Polska – kraj folkloru?, red. J. Kordjak, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa 2016, s. 119-129.
W.J. Burszta, Od folkloru lokalnego do postfolkloryzmu „narodowego“, Polska Sztuka Ludowa - Konteksty 1989 t.43 z.3, s. 158-164.
R. Sulima, Rekonstrukcje i interpretacje. Od folklorystyki do antropologii codzienności, [w:] Folklorystyka. Dylematy i perspektywy, red. D. Simonides, Opole 1995, s. 55–72.
Cz. Robotycki, Ludowość jako alternatywa i paradoks, [w:] Folklorystyka. Dylematy i perspektywy, red. D. Simonides, Opole 1995, s. 151-157.
E. Klekot, Samofolkloryzacja. Współczesna sztuka ludowa z perspektywy krytyki postkolonialnej, Kultura Współczesna, 2014, nr 1, s. 86–99.
P. Kowalski Folkloryzm nauk o kulturze ludowej, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa” 1992 nr 1-4, s. 23-26.
M. Rauszer Bękarty pańszczyzny, historia buntów chłopskich, WUW 2020
P. Grochowski, Od folkloru do in crudo. Czy możliwa jest kontynuacja wiejskich tradycji muzycznych, [w:] Jarmark tradycji. Studia i szkice, Toruń 2016, s. 273-294.
P. Grochowski, Folklorysta w sieci. Prolegomena do badań folkloru internetowego [w:]Netlor, wiedza cyfrowych tubylców, red. P.Grochowski, Toruń 2013, s. 41-64.
Z. Grębecka, www.magia. Polskie i rosyjskie oblicze zjawiska [w:] Folklor w dobie internetu, red. P. Grochowski, G. Gańcarczyk, Toruń 2009, s. 55-76.
R. Frank, Fake News vs. „Foke” News: A Brief, Personal, Recent History, „The Journal of American Folklore 131(522), 2018, s. 379-387.
M. Zdrodowska E-, cyber-folklor. Nowy paradygmat badania nowych mediów? „Kultura Popularna”, 2012 nr 3(33), s 20–30.
Łysiak, W. Wielka kontestacja. Folklor polityczny w PRL, 1998 Poznań: PSO.
Małanicz-Przybylska, M. „Nam już chodzi o wszystko" – folklor protestacyjny Strajków Kobiet w Warszawie w 2020 i 2021 roku. „Lud” 2023, nr 107, s. 145–173.
Schmitt, C. Badgers vs. Weasels, and Snowmen for Democracy: Folklore and Embodiment in the 2011 Wisconsin Budget Bill Protests. “Western Folklore” 2013, nr 72 (3/4), s 392-407.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: