Zajęcia 1: 3 października
Wprowadzenie do tematu, przedstawienie sylabusu, zapoznanie się, opowieści o znanych Studentom z rodziny lub z miejscowości rodzimych tradycji bożonarodzeniowych.
Zajęcia 2: 10 października
Rytualne przebieranie się w obchodzeniu Bożego narodzenia w Polsce: funkcje społeczne, symbolika, źródła historyczne i etnograficzne, odrębności regionalne, stan obecny.
Lektura:
Hanna M. Łopatyńska. Postacie, rekwizyty i formy obrzędów kolędniczych. W: H. Czachowski, A. Kostrzewa, H. M. Łopatyńska. Akwizytorzy szczęścia. O dawnych i współczesnych kolędnikach. Toruń: Muzeum Etnograficzne, 2020. Obowiązuje przeczytanie s. 136-232, pozostała część rozdziału i cała książka – na życzenie.
Zajęcia 3: 17 października
Gody Żywieckie – różne odmiany przebierania się: dziady, szlachcice, jukace, koza.
Lektury i materiały audiowizualne:
Barbara Rosiek. Godne święta w regionie Żywieckim. „Ochrona Zabytków”, 2005, nr 2. Obowiązuje przeczytanie s. 46-49, pozostała część artykułu – na życzenie.
Ewa Sychowska. Jukace gonią po Żywcu. Tradycja dziadów żywieckich jako symbol tożsamości regionalnej, „Anthropos?”, 2018, nr 27, s. 152-165.
Jukace… Czyli kolędnicy z Zabłocia https://www.wbeskidzie.pl/jukace-z-zablocia/
https://youtu.be/Yj_9AB0SyaE?feature=shared
Zajęcia 4: 24 października
Spektakl Herody w jego odmianach regionalnych. Przykłady z Podlasia i Roztocza.
Lektury i materiały audiowizualne:
Artur Gaweł. Rok obrzędowy na Podlasiu. Białystok, 2013. Czytamy s. 49-57.
Julita Charytoniuk. Kolęda +/− czyli po co komu „Herody”? https://muzykatradycyjna.pl/do-sluchania/zwyczaje-kolednicze-na-lubelszczyznie/
https://youtu.be/dPrFmZxXXSg?feature=shared
31 października: nie ma zajęć (godziny dziekańskie)
Zajęcia 5: 7 listopada
Gwiôzdka kaszubska
Lektury i materiały audiowizualne:
Malicki L. Rok obrzędowy na Kaszubach. Gdańsk, Wojewódzki Ośrodek Kultury, 1986. Czytamy s. 10-14, 18, 21-23.
Gwiôzdka, Gwiżdże i Szczodrôki. Kolędowanie po kaszubsku – kiedyś i współcześnie https://magazynkaszuby.pl/2018/12/gwiozdka-gwizdze-i-szczodroki-koledowanie-po-kaszubsku-kiedys-i-wspolczesnie-film/
„Gwiôzdka” – najbardziej znany kaszubski zwyczaj bożonarodzeniowy wciąż żywy https://www.zawszepomorze.pl/artykul/6483,gwiozdka-najbardziej-znany-kaszubski-zwyczaj-bozonarodzeniowy-wciaz-zywy
Kaszubska Gwiôzdka - niezwykły obrzęd na skalę krajową https://kartuzy.naszemiasto.pl/kaszubska-gwiozdka-niezwykly-obrzed-na-skale-krajowa-wideo/ar/c13-7481917
Zajęcia 6: 14 listopada
Przypomnienie sobie różnych form kolędowania, zostanawianie się, które z nich mogą się przydać do Herodów w IEiAK.
Rekonstrukcja i unowocześnienie obchodów przebierańców, przeżywanie święta: doświadczenie Aleny Leshkevich i zaproszonego gościa.
Lektury:
Barbara Ogrodowska. Święta polskie. Tradycja i obyczaj, Warszawa : Alfa, 2000. Czytamy s. 67-89, 97-103.
Jan Oleksy. Obrzędowość polska z perspektywy ogólnopolskiego konkursu „plastyka obrzędowa”, przeprowadzonego przez Muzeum Etnograficzne w Toruniu w latach 1982 – 1983. W: T. Baraniuk, I. Kotowicz-Borowy (red.) Od obrzędu do teatru obrzędowego, Ciechanów: Muzeum Okręgowe w Ciechanowie, 1990, s. 307-326.
Zajęcia 7: 21 listopada
Omówienie scenariusza przedstawienia 17 grudnia. Równie cenione będą dosłowne rekonstrukcje jak i twórcze przekształcenia scenariuszy kolędowania.
Zajęcia 8: 28 listopada
Samodzielna praca w grupie – przygotowanie przedstawienia 17 grudnia (artyści mogą oczywiście również się spotkać po za czasem zajęć). Prowadzące oferują wsparcie w razie potrzeb.
Zajęcia 9: 5 grudnia
Samodzielna praca w grupie – przygotowanie przedstawienia 17 grudnia (artyści mogą oczywiście również się spotkać po za czasem zajęć). Prowadzące oferują wsparcie w razie potrzeb.
Zajęcia 10: 12 grudnia
Samodzielna praca w grupie – próba generalna przedstawienia 17 grudnia. Prowadzące oferują wsparcie w razie potrzeb.
17 grudnia: przedstawienie Herodów na Wigilii IEiAK
Zajęcia 11: 9 stycznia
Omówienie przedstawienia i wyjazdów na Żywiecczyznę.
Lektury:
Barbara Rosiek. Kolędowanie. W: K. Ceklarz, B. Rosiek (red.) Kultura ludowa Górali Żywieckich, Kraków, 2018, s. 446-454. Na życzenie czytamy s. 441-446 i całą książkę.
Robert Garstka. „Szlachcice” idą! – forma kolędowania z Żywiecczyzny. „Twórczość ludowa”, 2022, nr 3-4, s. 27-28.
10 lub 11 stycznia (może ulec zmianie w zależności od programu wydarzenia): wyjazd do Żywca, obserwacja Przeglądu Zespołów Kolędniczych i Obrzędowych Żywieckie Gody 2026.
Zajęcia 12: 16 stycznia
Omówienie wyjazdów na Żywiecczyznę.
17-18 stycznia (może ulec zmianie w zależności od programu wydarzenia): wyjazd do Milówki, obserwacja Dnia Plenerowego Żywieckich Godów, zwiedzanie Galerii Dziadów noworocznych w Gminnej Bibliotece Publicznej.
Zajęcia 13: 23 stycznia
Omówienie wyjazdów na Żywiecczyznę.
Warunkiem zaliczenia jest udział w zajęciach, przygotowaniu i przedstawieniu Herodów na Wigilii IEiAK. Wyjazdy do Żywca i Milówki są na życzenie dla chętnych.