Święta doroczne w Polsce między żywym doświadczeniem, źródłami etnograficznymi i listą niematerialnego dziedzictwa kulturowego 3102-LSDP
W czasie zajęć zapoznamy się z polskimi świętami dorocznymi od zapustów do Nocy Świętojańskiej, skupiając się głównie na obecnie żywych tradycjach. Wśród lektur będą prace badawcze z refleksją na temat obrzędów dorocznych jako elementów niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Zajęcia będą wzbogacone o prezentację materiałów audiowizualnych. W ramach zajęć zaplanowano trzy wyjazdy terenowe w celu obserwacji świętowań, jeden z których (na wybór) obowiązkowy i dwa – dla chętnych.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
Warunkiem zaliczenia jest obecność na zajęciach, znajomość lektur (będą dostarczane na każde zajęcia), udział przynajmniej w jednym wyjeździe terenowym i napisanie eseju po wyjeździe z uwzględnieniem obserwacji terenowych.
Literatura
Anna Zadrożyńska. Powtarzać czas początku. Cz. 1, O świętowaniu dorocznych świąt w Polsce. Warszawa : Wydaw. Spółdzielcze, 1985.
Anna Zadrożyńska. Świętowania polskie. Przewodnik po tradycji. Warszawa : Twój Styl, 2002.
Barbara Ogrodowska. Święta polskie. Tradycja i obyczaj, Warszawa : Alfa, 2000.
H. Czachowski, A. Kostrzewa, H. M. Łopatyńska. Akwizytorzy szczęścia. O dawnych i współczesnych kolędnikach. Toruń: Muzeum Etnograficzne, 2020.
Artur Gaweł. Rok obrzędowy na Podlasiu. Białystok : Muzeum Podlaskie, 2013.
J. Adamowski, K. Smyk (red.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe: źródła – wartości – ochrona. Lublin, Warszawa: Wydawnictwo UMCS, NID, 2013. https://www.kulturaludowa.pl/wp-content/uploads/do-pobrania/Publikacja-Niematerialne-Dziedzictwo-Kulturowe-tom1.pdf
J. Adamowski, K. Smyk (red.), Niematerialne dziedzictwo kulturowe: zakresy–identyfikacja–zagrożenia. Lublin, Warszawa: Wydawnictwo UMCS, NID, 2015. https://www.kulturaludowa.pl/wp-content/uploads/do-pobrania/Publikacja-Niematerialne-Dziedzictwo-Kulturowe-tom2.pdf
A. Przybyła-Dumin (red.). Narracja, obyczaj, wiedza… O zachowaniu niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Chorzów-Lublin-Warszawa: Muzeum „Górnośląski park etnograficzny w Chorzowie”, Wydawnictwo UMCS, NID, 2016.
A. W. Brzezińska, K. Smyk (red.), Festiwale, konkursy, przeglądy a ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Lublin, Wrocław, Warszawa: Wydawnictwo UMCS, PTL, NID, 2019. https://kulturaludowa.pl/wp-content/uploads/Publikacja-Niematerialne-Dziedzictwo-Kulturowe-tom4.pdf
P. Stec (red.), Własność intelektualna a dziedzictwo kulturowe. Warszawa: Ius Publicum, 2020.
Łódzkie Studia Etnograficzne. Tom 55 (2016): Niematerialne. https://apcz.umk.pl/LSE/issue/view/1036
Perspektywy Kultury. Tom 40 Nr 1 (2023): Ochrona dziedzictwa kulturowego. https://czasopisma.ignatianum.edu.pl/pk/issue/view/PK-40
Łódzkie Studia Etnograficzne. Tom 63 (2024): Niematerialne: zarządzanie – wyzwania. https://apcz.umk.pl/LSE/issue/view/2885
Literatura Ludowa. Journal of Folklore and Popular Culture. Tom 68 Nr 1-2 (2024): Intangible Cultural Heritage. https://apcz.umk.pl/LL/issue/view/2860
Krajowa Lista Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego https://niematerialne.nid.pl/krajowa-lista-niematerialnego-dziedzictwa-kulturowego/
Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego 2003 r. https://niematerialne.nid.pl/wp-content/uploads/2023/01/Konwencja-UNESCO-w-sprawie-ochrony-niematerialnego-dziedzictwa-kulturowego-17.10.2003r..pdf
Leshkevich A., Waszczyńska K. (reds.) (2023). Zapusty na Kujawach. Szkice etnograficzne, Kraków: Księgarnia Akademicka. https://doi.org/10.12797/9788383680118
Arkadiusz Jełowicki (red.). Podkoziołek, bery, cymper – żywa tradycja w Wielkopolsce. Szreniawa: Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno–Spożywczego, 2019.
Arkadiusz Jełowicki (red.). Muradyny, żandary, siwki – żywa tradycja w Wielkopolsce. Szreniawa: Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu Rolno–Spożywczego, 2018.
Banik, Joanna, Smyk, Katarzyna (red.), Tradycja dywanów kwiatowych na procesje Bożego Ciała w Kluczu, Olszowej, Zalesiu Śląskim i Zimnej Wódce : raport z badań i rekomendacje do planu ochrony. Opole : Instytut Śląski ; Ujazd : Miejsko-Gminny Ośrodek Działalności Kulturalnej w Ujeździe, 2023.
Katarzyna Smyk. Obrzęd jako tekst kultury : przykład Bożego Ciała w Spycimierzu. Lublin : Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2020.
Spycimierskie raporty – po dwuletnich badaniach każdy:
Procesja Bożego Ciała z tradycją kwietnych dywanów w Spycimierzu. Raport z badań i rekomendacje do planu ochrony, red. K. Smyk, Uniejów–Wrocław 2020. https://spycimierskiebozecialo.pl/wp-content/uploads/2021/11/Raport_Spycimierskie_Boze_Cialo.pdf
Dziedzictwo niematerialne w krajobrazie kulturowo-przyrodniczym. Przykład Bożego Ciała w Spycimierzu. Raport z badań i rekomendacje, red. K. Smyk, Uniejów-Wrocław 2022. https://spycimierskiebozecialo.pl/wp-content/uploads/2022/11/Seria_Spycimierska_tom_2_2022_www_kolor-4.pdf
Ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego – kodeks etyczny, komunikacja i transfer wiedzy, red. K. Smyk, Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Uniejowie, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Uniejów-Wrocław 2024. https://spycimierskiebozecialo.pl/wp-content/uploads/2024/11/Seria_Spycimierska_tom_3_2024_www.pdf
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: