Nauka i nacjonalizm. Procesy narodotwórcze a przedmiot badań humanistów 3102-LNAN
Historia, dawne archeologiczne kultury, folklor i kultura ludowa, sztuka i architektura – to dziedziny zainteresowań różnych nauk humanistycznych, które stają się często ważnymi składnikami nacjonalistycznych dyskursów.
W trakcie zajęć, odwołując się do dawnych i współczesnych przykładów z różnych części świata, przyjrzymy się, w jaki sposób nauki humanistyczne (oraz to, czym się zajmują), bywają uwikłane w procesy narodotwórcze.
Wybrane tematy:
Rozumienie pojęcia nacjonalizm. Naród, procesy narodotwórcze i rola jaką pełnią w nich nauka i naukowcy. Początki etnologii a nacjonalizm (zainteresowania ludoznawcze jako element procesów narodotwórczych w Europie Środkowo-Wschodniej). Klasyczna historiografia i syntezy dziejów narodowych, mity starożytności narodów. Rola archeologii i odkryć archeologicznych w kształtowaniu tożsamości narodowej. Nacjonalizm a sztuka i architektura.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Rozumie takie pojęcia jak naród, tożsamość narodowa, nacjonalizm, proces narodotwórczy
Zauważa powiązania między rozwojem i funkcjonowaniem różnych dziedzin humanistyki, a tożsamością narodową, nacjonalizmem i procesami narodotwórczymi
Potrafi wskazać i opisać przykłady takich powiązań
Kryteria oceniania
Praca na zajęciach (wystąpienie/prezentacja) + krótki esej
Lista obecności (dopuszczalne 3 nieobecności nieusprawiedliwione)
Literatura
M. Budyta-Budzyńska, Socjologia narodu i konfliktów etnicznych, Warszawa 2010 (R. 2. Proces narodotwórczy, s. 59-87)
J. Burszta, Chłopskie źródła kultury, Warszawa 1985 (Romantyzm. Sprawy ludowości, narodu i kultury narodowej, s. 145-182).
M. Diaz-Andreu, Guest editor’s introducion. Nationalism and archeology, „Nations and Nationalism”, nr 7 (4), 2001, s. 429-440.
M. Drozd-Piasecka, Społeczne funkcje sztuki ludowej. Sztuka ludowa w ideologii i świadomości szlachecko-inteligenckiej (od oświecenia po neoromantyzm), „Etnografia Polska”, t. XXVI, z. 2, 1982, s. 69-127 (Neoromantyczna idea narodu i stylu narodowego a sztuka ludowa, s. 98-127)
R. Halili, Naród i jego pieśni. Rzecz o oralności, piśmienności i epice ludowej wśród Albańczyków i Serbów, Warszawa 2012.
K. Jaskułowski, Co to jest nacjonalizm?, „Sprawy Narodowościowe”, 2001, s. 81-91.
M. Kania, Prekolumbijski image Peru. Rola archeologii i dziedzictwa inkaskiego w kształtowaniu peruwiańskiej tożsamości narodowej, Kraków 2010.
M. Leśniakowska, Polska historia sztuki i nacjonalizm, [w:] Nacjonalizm w sztuce i historii sztuki 1789-1950, red. D. Konstantynow, R. Pasieczny, P. Paszkiewicz, Warszawa 1998, s. 33-59.
P. Majewski, (Re)konstrukcje narodu. Odwieczna Macedonia powstaje w XXI wieku, Gdańsk 2013.
H. Mamzer, Archeologia i dyskurs. Rozważania metaarcheologiczne, Poznań 2004 (3.1. Projekt badania przeszłości według archeologii kulturowo-historycznej, s. 132-145).
M. Omilanowska, Nacjonalizm a style narodowe w architekturze europejskiej XIX i początku XX wieku, [w:] Nacjonalizm w sztuce i historii sztuki 1789-1950, red. D. Konstantynow, R. Pasieczny, P. Paszkiewicz, Warszawa 1998, s. 145-155.
M. Papierzyńska-Turek, Kultura ludowa w ideologii ukraińskiego ruchu narodowego, [w:] Miasto i kultura ludowa w dziejach Białorusi, Litwy, Polski i Ukrainy, red. J. Wyrozumski, Kraków 1996, s. 131-150.
D. Piotrowska, Biskupin- ideologie – kultura, [w:] Archeologia – kultura – ideologie, red. B. Gediga, W. Piotrowski, Biskupin-Wrocław 2004, s. 91-151.
K. Pomian, Archeologia, historia, naród, [w:] Archeologia toruńska. Historia i teraźniejszość, Toruń 2002, s. 9-15.
A. Putelis, Folklor and identity: the situation of Latvia, „Folklore”, nr 9, 1997, s. 61-76.
A. D. Smith, Authenticity, antiquity and archeology, „Nations and Nationalism”, nr 7 (4), 2001, s. 441-449.
A. D. Smith, Etniczne źródła narodów, Kraków 2009 (Nowe duchowieństwo, s. 239-243 i Legendy i krajobrazy, s. 265-318)
T. Stryjek, Jakiej przeszłości potrzebuje przyszłość? Interpretacje dziejów narodowych w historiografii i debacie publicznej na Ukrainie 1991-2004, Warszawa 2007 (2. Historiografia, pamięć i spory o przeszłość w społeczeństwach współczesnej Europy, s. 212-234).
W. Tegethoff, Sztuka a tożsamość narodowa, [w:] Naród, styl, modernizm, red. J. Purchla, W. Tegethoff, Kraków-Monachium 2006, s. 11-24.
F. Znaniecki, Współczesne narody, Warszawa 1990 (Kto inicjuje tworzenie się społeczeństw o kulturach narodowych?, Role społeczne historyków i etnografów, s. 42-46 i 53-60).
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: