Klasyczne teksty antropologiczne - fenomenologia 3102-LKTF
Zaznajomienie z klasycznymi tekstami z zakresu fenomenologii religii i fenomenologii kultury. Ukazanie inspiracji fenomenologicznych w badaniach nad kulturą. Analiza krytyczna tekstów Rudolfa Otto, Mircei Eliadego, Geradusa van der Leeuwa, Paula Ricoeura i in.
1. Fenomenologia Husserla – na tle filozofii i psychologii. Prefenomenologiczne motywy w historii filozofii.
2. Antypozytywistyczny przełom.
3. Redukcja ejdetyczna, fenomenologiczne podejście.
4. Struktura doświadczenia religijnego (elementy racjonalne i irracjonalne) w ujęciu Rudolfa Otto: mysterium tremendum et fascinosum. Via negationis w ujęciu zjawisk religijnych.
5. Carl Gustaw Jung: psychologia a religia, Obraz, praobraz (archetyp), symbol.
6. Mircea Eliade, Via creationis w ujęciu zjawisk religijnych.
7. „Traktat o historii religii”.
8. Pojęcie i koncepcja hierofanii.
9. Mit – obraz – symbol.
10. Symbolizm centrum, cykle symboliczne traktatu.
11. Mit wiecznego powrotu.
12. Prace Cezarii Baudouin de Cortenay-Ehrenkreutz- Jedrzejowiczowej – tradycja fenomenologiczna na gruncie polskiej etnografii.
13. Gerardus van der Leeuw – fenomenologia religii i mocy.
14-15. Semiotyka i hermenutyka symbolu; symbol w systemie kultury: Łotman, Awierencew, Tilich, Eliade, Klinger, Cichowicz, Ricoeur.
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Po ukończeniu zajęć student potrafi analizować tekst, jego strukturę. Rozpoznaje język i interpretację fenomenologiczną. Potrafi określić istotę antypozytywistycznego przełomu i ducha fenomenologii – „powrotu do źródeł”, „powrotu do rzeczy”. Potrafi posługiwać się językiem fenomenologicznych interpretacji. Zna pojecie „struktury” w fenomenologicznym rozumieniu oraz postępowanie na drodze „redukcji ejdetycznej”. Potrafi omówić zjawiska analizowane przez autorów, takie jak struktura doświadczenia religijnego „teremendum et fascinosum” i pojęcia z nim związane, „sacrum-profanum”, cykle symboliczne, „hierofania”, mit, obraz, symbol itp. itd.
Kryteria oceniania
Udział i aktywność w zajeciach, zaliczenie na podstawie referatu z wybranego przez studenta tematu, dotyczącego poruszanych zagadnień
dopuszczalne dwie nieobecności nieusprawiedliwione
Literatura
Literatura (wybór):
Teksty wprowadzające i opracowania:
Anna Zadrożyńska-Barącz, Fenomenologiczna koncepcja historii i kultury, "Etnografia Polska" 1968, t. 12.
Zbigniew Benedyktowicz, O niektórych zastosowaniach metody fenomenologicznej w studiach nad symbolem, religią i kulturą, „Etnografia Polska”, 1980 t. XXIV z. 2, s 9-47.
Mircea Eliade, Rudolf Otto, Gerardus van der Leeuw Od fenomenologii religii do fenomenologii kultury, „Polska Sztuka Ludowa” nr. 1/1980 s. 52-61
Teksty źródłowe:
Rudolf Otto, Świętość, Warszawa 1968
C. G. Jung, Archetypy i symbole Warszawa1970, rozdział Psychologia a religia (tamże s. 95-211)
Mircea Eliade, Traktat o historii religii, Warszawa, (1949, wyd. pol. 1966), 2000
Mircea Eliade, Sacrum, mit historia, Warszawa 1970
Mircea Eliade, Mit wiecznego powrotu 1949, wyd. pol Warszawa. 1998, Mircea Eliade Aspekty mitu 1963, wyd. pol. 1997).
Mircea Eliade, Obrazy i symbole 1998;
Mircea Eliade, Sacrum i profanum, Warszawa 1999
Gerardus van der Leeuw, Fenomenologia religii. Warszawa 1978
Cezaria Baudouin de Cortenay-Ehrenkreutz-Jedrzejowiczowa, Łańcuch tradycji. Teksty wybrane, Warszawa 2005.
- Święta Cecylia przyczynek do genezy apokryfów (1922) s. 23-48
- Dwie kultury dwie nauki (1934) s. 347-358
- Ze studiów nad obrzędami weselnymi ludu polskiego
(symbol w systemie kultury: Łotman, Awierencew, Tilich, Eliade, Klinger, Cichowicz. Ricoeur). – „Konteksty” Nr 3/1988.
Gerardus van der Leeuw, Święta gra, [ tłumaczenie obszernych fragmentów książki G. Van der Leeuw’a: Sacred and Profane Beauty. The Holy in Art, wraz z wstępem i komentarzem], „Polska Sztuka Ludowa. KONTEKSTY” nr 3-4/1991, s. 3-10.
Clifford. Geertz, Interpretacja kultur. Wybrane eseje. (Rozdział IV, V Religia jako system kulturowy, Etos, światopogląd, analiza świętych symboli), Kraków 2005
Turner Victor, Las symboli. Aspekty rytuałów u ludu Ndembu, Nomos, Kraków 2006.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: