Kultura materialna w refleksji humanistycznej 3102-LKMH
1. Materialność, kultura materialna, przedmiot, rzecz… definicje, zakresy, konotacje.
2. Filozofowie o materialności od Platona do Heideggera.
3. Spojrzenie na materialność/kulturę materialną z perspektywy archeologii, historii, sztuki, literatury.
4. Zainteresowania kulturą materialną w etnologii i antropologii kulturowej (przegląd podejść klasycznych, m.in.: „świadek obcej kultury”, koncepcja kultury Kazimierza Moszyńskiego, Polski Atlas Etnograficzny).
5. Kultura materialna jako składowa kultury regionalnej.
6. Kultura materialna w muzeum.
7. Przedmiot/rzecz jako obiekt zainteresowania kolekcjonera.
8. Człowiek w świecie przedmiotów/rzeczy konsumpcjonizm, kultura jednorazówek, moda na vintage, „drugie życie przedmiotów”.
9. Antropologia rzeczy Tim Dant, Igor Kopytoff, Arjun Appadurai, Bruno Latour (teoria aktora-sieci; sprawczość rzeczy), postulat antropologii nieantropocentrycznej.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po zakończeniu zajęć student:
- ma wiedzę na temat koncepcji kultury materialnej;
- ma wiedzę w zakresie kultury materialnych w refleksji humanistycznej;
- zna i potrafi posługiwać się terminologią związaną z kulturą materialną oraz antropologią rzeczy;
- potrafi wykorzystać omawiane koncepcje do analizy relacji pomiędzy człowiekiem/ludźmi a przedmiotami/rzeczami;
- potrafi przygotować i wygłosić referat, prezentację, dotyczące wybranego zagadnienia z zakresu kultury materialnej i antropologii rzeczy;
- rozumie rolę rzeczy (kultury materialnej) w życiu człowieka (w rzeczywistości społecznej i kulturowej);
- jest uwrażliwiony na zagadnienia kultury materialnej i antropologii rzeczy, poddaje je refleksji i krytycznej ocenie.
Kryteria oceniania
obecność na zajęciach (dopuszczalne są dwie nieobecności nieusprawiedliwione);
aktywne uczestniczenie w zajęciach;
esej [do 6 stron].
Literatura
(wybór)
Barański J., Świat rzeczy. Zarys antropologiczny, Kraków 2007.
Clifford J., O kolekcjonowaniu sztuki i kultury, [w:] Kłopoty z kulturą. Dwudziestowieczna etnografia, literatura i sztuka, Warszawa 2000, s. 233271.
Dant T., Kultura materialna w rzeczywistości społecznej, Kraków 2007.
Kopytoff I., Kulturowa biografia rzeczy utowarowienie jako proces, [w:], Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, (red.) M. Kempny, E. Nowicka, Warszawa 2003, s. 249-274. [pdf]
Kowalski K.M., Artefakty jako źródła poznania historycznego, [w:] Oblicza przeszłości, red. W. Wrzosek, Bydgoszcz 2011, s. 289-320. [pdf].
Krajewski M. (red.), W stronę socjologii przedmiotów, Poznań 2005.
Kutrzeba-Pojnarowa A., Kultura materialna wsi w pracach etnograficznycznych dwudziestopięciolecia PRL, „Lud” 1969, t. 53 [pdf]
Latour B., Przedmioty także posiadają sprawczość, [w:] Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki, (red.) E. Domańska, Poznań 2010, s. 519-554.
Olsen B., Kultura materialna po tekście: przywracanie obecności rzeczom, [w:] s. 555-586 [pdf].
Pomian K., Kolekcjonerstwo i filozofia. Narodziny nowożytnego muzeum, [w:] tenże, Drogi kultury europejskiej. Trzy studia, Warszawa 1996, s. 109-172.
Wieczorkiewicz A., Mowa słów i mowa rzeczy (o retoryce wypowiedzi muzealnej), [w:] Praktyki opowiadania, red. B. Owczarek, Z. Mitosek, W. Grajewski, Warszawa 2001, s. 239-256.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: