Archeologia rzymskiej Sycylii 3101-DWSYC

Sycylia, jako największa wyspa Morza Śródziemnego, zajmująca powierzchnię 25.80 km2, od zawsze stanowiła naturalny węzeł, łączący a jednocześnie dzielący to morze na część wschodnią i zachodnią oraz południową i północną. Była miejscem zetknięcia się światów Europy, Bliskiego Wschodu i Afryki, a także kręgu greckiego i łacińskiego, punktem styku rozmaitych kultur, sercem szlaków handlowych, ziemią pożądaną oferującą to co nie było w zasięgu ręki na innych obszarach. Jej historia wpłynęła na fakt, że wyspa stała się kotłem kulturowym, tym trudniejszym dla archeologa, że z wielokulturowym i wielowarstwowym osadnictwem i licznymi, trudnymi do jednoznacznej identyfikacji, zabytkami. Dziedzictwo Sycylii prezentuje ogromną różnorodność kulturową i obyczajową, ponieważ wyspa zamieszkała była najpierw prze Elymów, Sykanów, Sykulów, potem Greków, Kartagińczyków, aby następnie na kilka stuleci zostań przejęta przez Rzymian, Bizantyjczyków, Arabów, Normanów, Andegawenów i Aragonów z Hiszpanii, Anglików czy Amerykanów.
1. Wstęp do problematyki, geografia, ogólny rys kulturowy.
2. Sycylia przed podbojem rzymskim (dominacja grecka i fenicka na wyspie). Rys historyczny i ekonomiczny.
3. Królestwo syrakuzańskie Hierona II. Lex Hieronica.
4. Konflikty wewnętrzne na Sycylii oraz I i II wojna punicka.
5. Podłoże kulturowe, polityczne i ekonomiczne oraz organizacja prowincji rzymskiej.
6. Źródła pisane o Sycylii.
7. Sycylia w okresie Republiki.
8. Powstania niewolników i własność ziemska na wyspie. Lex Rupilia.
9. Namiestnictwo Werresa i oskarżenia Cycerona.
10. Sekstus Pompejusz a Oktawian. Reorganizacja prowincji za czasów cesarza Augusta. Sycylia w okresie Cesarstwa.
11. Zmiany urbanizacyjne, czyli rzymska architektura publiczna (np.: Syracusae, Catina Tauromenium, Tyndaris, Akrai, Henna, Lilybaeum, Panormus).
12. Lądowe szlaki komunikacyjne w prowincji Sycylia.
13. Komunikacja rzeczna i morska wyspy.
14. Zasoby naturalne Sycylii (pszenica i jęczmień, wino, oliwa, owoce, garum). Rolnictwo i właściciele ziemscy. Ager publicus (Leontinoi)
15. Gospodarka wyspy i kontakty handlowe.
16. Struktura społeczna.
17. Rzymska architektura prywatna (Agrygent, Capo Boeo, San Biagio, Tellaro, Piazza Armerina).
18. Organizacja mennictwa na Sycylii przed podbojem rzymskim.
19. Mennictwo na obszarze provincia Sycylia. Najważniejsze mennice sycylijskie.
20. Przegląd najważniejszych ośrodków: Erice, Segesta, Salemi, Milazzo, Pachino, Katania, Centuripe, Herbessus, Messyna, Syrakuzy, Akrai, Halesa, itp.
21. Wierzenia i kulty na wyspie.
22. Sycylia w późnym antyku. Chrystianizacja Sycylii (III-VII wiek po Chr.)
23. Podróżnicy o rzymskiej Sycylii. Polacy o Sycylii.
Historia relacji grecko-rzymskich na wyspie rozpoczyna się na długo przez pierwszą wojną punicką, która była wynikiem tarć i sporów między trzema stronami konfliktu – Rzymu, Grecji i Kartaginy i w całości toczyła się na Sycylii. Syrakuzy i Kartagina, odwieczni wrogowie na krótko stali się sprzymierzeńcami. Jednak kiedy Rzymianie rozpoczęli oblężenie Syrakuz i wiele sycylijskich miast greckich stanęło po stronie Rzymu, Hieron II, władca Syrakuz, którego opuściła Kartagina, musiał w 263 roku p.n.e. zawrzeć pokój i stać się sojusznikiem Rzymu oraz dostarczać armii rzymskiej żywności. W efekcie długoletnich walk, ogromna część Sycylii w 241 roku p.n.e. dostała się pod panowanie rzymskie, ale aż do 227 oku p.n.e. Rzym organizował swoje rządy na wyspie. Dla Rzymian niebagatelne znaczenie miała możliwość pozyskiwania funduszy lub płodów z wyspy, co było o tyle łatwe, że jej mieszkańcy przyzwyczajeni byli do płacenia podatków. Mimo tego Sycylia nastręczała Rzymianom wiele problemów, ponieważ ludność wyspy nie miała ani tej samej kultury co Italikowie, ani tego samego pochodzenia i nie miała powodu, aby być szczególnie lojalna w stosunku do Rzymu. Niektóre miasta podczas drugiej wojny punickiej jaskrawo zamanifestowały swoją niechęć do Rzymian opowiadając się po stronie Kartaginy. Do nich należało również Królestwo Syrakuzańskie.
Zgodnie ze słowami Cycerona: „Sycylia stała się lojalnym przyjacielem Rzymu. Jako pierwsza otrzymała tytuł prowincji i stała się pierwszym klejnotem w naszej imperialnej koronie. Była pierwszym krajem, który uczył naszych przodków jak odpowiednio rządzić obcymi ludami”