Dzieje i numizmatyka Ilirii 3101-DW0070
W pierwszym semestrze wykład dotyczy historii i archeologii Ilirii w okresie do podboju rzymskiego w 168 r. pne. Zapoznajemy się z geografią, ukształtowaniem powierzchni, osobne zajęcia przeznaczone są na tzw "wycieczkę krajoznawczą". Podczas tego wykładu słuchacze zaznajomieni są ze specyfiką terenu. Następnie omawiane są zagadnienia związane z historią badań, źródłami pisanymi o Ilirach, plemionami iliryjskimi i związanymi z Ilirami, dziejami państwa iliryjskiego, archeolgią od czasów epoki kamienia. W sesmestrze letnim koncentrujemy się na szczegółowym omówieniu mennictwa: wprowadzenie w tematykę numizmatyczną, początki mennictwa greckiego (okres archaiczny), mennictwo macedońskie, trackie, epirockie, i w końcu iliryjskie: plemion iliryjskich, miast, wysp oraz władców Ilirii, osobny wykład poświęcony królowi Ballaiosowi. Mennictwo te jest analizowane na tle porównawczym, za które posłużą inne systemy monetarne z terenu Półwyspu Bałkańskiego, greckie oraz system rzymski.
Każdy wykład jest bogato ilustrowany, studenci zawsze otrzymują komplet materiałów, które ilustrują omawianą problematykę, zaś trudniejsze aspekty dodatkowo wspomagane są materiałem w formie tzw "zabawy" ułatwiającej zapamiętanie i zrozumienie.
Szczegółowy plan wykładu:
SEMESTR ZIMOWY
DZIEJE ILIRII
I. Geografia z okresu antyku oraz współczesna Półwyspu Bałkańskiego, pojęcie Illiricum, ukształtowanie powierzchni
II. „Wycieczka krajoznawcza” – przegląd stanowisk archeologicznych, ciekawostki z terenu Ilirii
III. Historia zainteresowań tematyką iliryjską, stan badań, źródła pisane na temat Ilirów
IV. Plemiona iliryjskie, spokrewnione z Ilirami, i inne zamieszkujące teren Ilirii i sąsiadujące
V. Iliria do schyłku V w.przed Chr.
VI. Iliria w okresie dominacji celtyckiej
VII. Państwo Ilirów do upadku za Gentiosa (do III. wojny rzymsko-iliryjskiej)
VIII. Archeologia Ilirii od epoki kamienia do okresu przedrzymskiego
IX. RHIZON (Risan) - stolica państwa iliryjskiego Teuty i Ballaiosa
X. Podsumowanie części I wykładu - powtórzenie
MENNICTWO ANTYCZNE NA BAŁKANACH
XI. Wprowadzenie w tematykę numizmatyczną – wyjaśnienie pojęć, motywy na monetach greckich
XII. Początki mennictwa greckiego – okres archaiczny
XIII. Mennictwo Macedonii
XIV. Mennictwo Tracji
SEMESTR LETNI
MENNICTWO ILIRYJSKIE
(schemat wykładów: geografia, źródła pisane, ew.inskrypcje, historia, badania archeologiczne danego ośrodka menniczego, mennictwo)
1-2. Mennictwo Dyrrhachium (srebrne, brązowe)
3. Mennictwo i archeologia Apollonii
4. mennictwo epirocko-iliryjskie, (Damastion, Pelagia), Symmachii Epirotów oraz epirockie
5. mennictwo Daorsów, Labaetów, Pajonów
6. autonomiczne mennictwo wysp Faros, Issa, Korkyra, Korkyra Nigra, monety typu IONIO(Σ)
7. Numizmatyka królów iliryjskich: Monunios, Mitylos, Gentios
8. Ballaios, monety tzw "nastęców Ballaiosa", teorie A. Evansa, J. Brunsmida oraz najnowsze dot. datowania mennictwa króla Ballaiosa
9. Iliria w okresie panowania Ballaiosa
10. Kult Artemis (Diany) i Jowisza Parthinus w Ilirii
11-12. Mennictwo miast Oricum, Bylis, Amantii, Herkalei Iliryjskiej, miasto ΔI..., monety typu ΛABIATAN
13. problem "mennictwa Sinus Rhizonicus"
14. autonomiczne mennictwo Skodry, Lissos, Risan typu PIΣO(NITAN)
15. Symbole iliryjskie a symbole macedońskie i epirockie na monetach Ilirii. Wpływ Macedonii i Epiru na mennictwo iliryjskie
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
po wykładzie student zna historię państwa iliryjskiego i potrafi ją powiązać z mennictwem lokalnym. Ponadto słuchacze umieją opisywać monety antyczne emitowane na Bałkanach oraz wyjaśnić ikonografię występującą na tych monetach.
Kryteria oceniania
egzamin (forma do ustalenia na pierwszym wykładzie)
do egzaminu wystarczy materiał z wykładów, lub w przypadku częstych nieobecności (tzn powyżej 3 w semestrze) - materiał z podanej literatury
Literatura
Semestr zimowy: Historia Ilirii
W. Pająkowski, Die Illyrier : Illyrii proprie dicti. Geschichte und Siedlungsgeschichte. Versuch einer Rekonstruktion, Poznań 2000
J. J. Wilkes, Dalmatia, London 1969
P. Cabanes, Les Illyriens de Bardylis a Genthios (IVe-IIe siecles avant J.-C.), Paris 1988
J.A. Mirnik, Coin Hoards in Yugoslavia, BAR IS 95, 1981.
N.G.L. Hammond, The Kingdoms in Illyria circa 400-176 BC, Annual of the British school at Athens, t. 61, 1966, s. 239-253.
Semestr letni: Numizmatyka Ilirii
1. S. Ljubić, Numigrafia Dalmata, Archiv für Kunde österreichische Geschichts-Quellen 1853.
2. A. Evans, On some recent discoveries of Ilyrian coins, The Numismatic Chronicle, t. 20, 1880, s. 269-302.
3. A. Evans, Antiquarian Researches in Ilyricum, Archeologia (London) XLVII, 1883, s. 1-105.
4. W. Kubitschek, Ripostiglio di monete Iliriche da Skudljivac, Bulletiono di Archeologia e Stroia Dalmata, Split t. 20, ½, 1897, s. 19-171.
5. J. Brunšmid, Die Inschriften und Münzen der griechischen Städte Dalmatiens, Wien 1898.
6. J.M.F. May, The coinage of Damastion and the lesser coinages of the Ilyro-Paeonian Region, Oxford 1939.
7. H. Ceka, Problemes de numismatique Ilyrienne, Studia Albanica, t. 2, 1964, s. 81-94.
8. D. Rendic-Miocevic, Ballaios et Pharos, contribution a la typologie et a l’iconographie des monnaies greco-Ilyriennes, w: Archaeologia Jugoslavica, 1964.
9. S. Islami, La monnayage de Skodra, Lissus et Gethios, Studia Albanica III, 1/1966, s. 225-253.
10. M. Crawford, Trade and movement of coinage across the Adriatic in the Hellenistic period, Scripta Nummaria Romana Essays presented to H. Surherland, London 1978, s. 1-11.
11. P. Visona, Early Greek Bronze Coinage in Dalmatia and the Skudljivac Hoard, Proceedings of the 9th International Congress of Numismatics, vol I, Bern 1979, s. 147-155.
12. S. Gjongeaj, La circulation des monnaies etrangeres en Ilyrie du Sud au cours de VI-I s. A.en.C, Ilyria XVI, 1986.
13. P. Popovic, Novac u novacni promet na centralnom Balkany og IV ob. I veka pne, Beograd-Novi Sad 1987.
14. Die Ilyrer und die antike Welt, Hildesheim 1989.
15. D. Ujes, Nuovi ritrovamenti numismatici di Risan, Actes du Xie Congres International de Numsmatique, Bruxelles 1991 (1993), s. 139-145.
16. G. Gorini, La circolazione in Ambiente Adriatico, w: La Monetazione dell’eta Dionigiana, Roma 1993, s. 277-312.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: