Tradycja antyku w kulturze europejskiej 3101-DS039

Wykład obejmuje dzieje sztuki europejskiej (kultury wizualnej) od początków III w po Chr po próg XXI wieku, ze szczególnym uwzględnieniem recepcji sztuki antyku grecko-rzymskiego. Najpierw omówione zostaną zjawiska artystyczne w okresie późnego antyku (III-VI w.), narodziny i rozwój sztuki wczesnochrześcijańskiej, której ikonografia i architektura powstały w wyniku świadomej asymilacji i adaptacji antycznych wzorów (bazylika, rotunda, przedstawienia Chrystusa, Matki Boskiej i świętych). Następnie w układzie chronologicznym omówiona zostanie twórczość artystyczna kolejnych epok tradycyjnie nazywanych średniowieczem (500-1400/1500), nowożytnością (1400/1500-1750) i nowoczesnością (1750 do pocz. XXI w.). Tak pomyślane wykłady umożliwią słuchaczom poznanie wszystkich epok stylowych, najważniejszych nurtów artystycznych i podstawowych aspektów potęgi/roli obrazu w kulturach basemu Morza Śródziemnego i północnej Europy ostatnich dwóch mileniów. Z konieczności, zaledwie w szczupłym wyborze wzmiankowana będzie problematyka artystyczna ostatnich dwóch stuleci w Ameryce Północnej.
W zakres wykładów o sztuce wczesnochrześcijańskiej i bizantyńsjkiej wejdą zagadnienia symboliki architektury, sztuka mozaiki i malowideł ściennych w katakumbach, Dura Europos, w kościołach Rzymu, Rawenny, Synaju i Monreale. Przy omawianiu sztuki średniowiecznej szczególny nacisk zostanie położony na problematykę tzw. Renesansów średniowiecznych - karolińskego, ottońskiego i XII-wiecznego, które utorowały drogę do właściwego Renesansu w XV w. Omówione zostanie ich tło kulturowe, jak i główne źródła formalne i ideowe ich inspiracji. Spośród dzieł polskiej kultury artystycznej przywołanę będą m.in. Tum pod Łęczycą, brązowe drzwi gnieźnieńskie, budowle Wawelu i ich dekoracja nawiązująca do tematów i motywów czerpanych z antyku. W przypadku twórczości artystycznej Renesansu i Baroku scharakteryzowane będą najpierw idee humanizmu i reformacji, a następnie główne centra sztuki europejskiej i wreszcie dokonania największych mistrzów, zwłaszcza tych zafascynowanych antykiem, m.in. Giotta, Botticellego, Rafaela, Dürera, Michała Anioła, Berniniego, Nicola Poussina i Rubensa. Zamek Królewski na Wawelu, Ratusz w Poznaniu i rezydencja Jana III Sobieskiego w Wilanowie będą tymi zabytkami na gruncie polskim, które pozwolą na omówienie latinitas kultury artystycznej pierwszej Rzeczpospolitej i jej treści ideowych.
W wykładach o sztuce nowoczesnej główny akcent zostanie położony na trwanie tradycji antycznej oraz wpływ odkryć archeologicznych (w Herkulanum, Pompei, Stabiach i Rzymie, m.in. Domus Aurea) na sztukę europejską ostatnich trzech stuleci. Podjęta zostanie też próba pokazania roli badań w Azji Mniejszej, na Krecie, w Grecji i Egipcie (Antinopolis) m.in. w twórczości Picassa, Wyspiańskiego, Malczewskiego oraz Matisse'a, którzy niezwykle wiele przejęli ze sztuki koptyjskiej. Istotnym elementem wykładu będzie klasycyzm Aristide Maillola około 1900 roku, Picassa w okresie międzywojennym i Igora Mitoraja - wybitnego polskiego artysty tworzącego obecnie w Italii. Uwzględniona zostanie również działalność Emile-Antoine Bourdelle'a, m.in. twórcy pomnika Mickiewicza w Paryżu, który twórczo adaptował odkrytą w jego czasach grecką sztukę archaiczną. Uzupełnieniem ostatniej sekwencji wykładu będzie dyskurs nad malarstwem nazareńczyków, prerafaelitów, surrealistów i postmodernistów, którzy jakże często adaptowali i kontaminowali tematy i formy antyku klasycznego (Dali, Magritte, Starowieyski).

Celem zajęć jest: 1. Ugruntowanie wiedzy o roli tradycji klasycznej; 2. zdobycie umiejętności rozpoznawania najważniejszych stylów w sztuce; 3. ukazanie potęgi obrazu w poszczególnych epokach; 4. pokazanie uniwersalizmu sztuki polskiej i jej uporczywe sięganie po inspiracje śródziemnomorskie.

Warunkiem uzyskania zaliczenia będzie uczęszczanie na wykłady, które zakończą się egzaminem testowym.

Egzamin/TEST odnoszący się ściśle do problematyki omawianej na wykładach
(Istnieje skr