Bursztyniarstwo pradziejowe 3101-DM0009

Wykład obejmuje cały kompleks zagadnień technicznych, społeczno-gospodarczych, kulturowych i organizacyjnych, związanych z pozyskiwaniem, obróbką i wymianą surowca bursztynowego (sukcynitu) oraz innych żywic kopalnych w Europie od paleolitu środkowego do wczesnej epoki żelaza. Po omówieniu podstawowych właściwości fizycznych i chemicznych różnych odmian sukcynitu oraz żywic bursztynopodobnych scharakteryzowane będą rejony ich występowania na świecie, ze szczególnym uwzględnieniem Europy i Azji, a także techniczne i organizacyjne możliwości eksploatacji w pradziejach. Następnie przedstawione zostaną sposoby obróbki sukcynitu w poszczególnych okresach epoki kamienia i epoki brązu w Europie, łącznie z ukazaniem cech morfologicznych, technologicznych i strukturalnych zbiorów wytworów bursztynowych właściwych poszczególnym jednostkom taksonomicznym. Wykształcenie się w okresie neolitu i wczesnej epoki brązu w Europie wielkich makroregionów bursztyniarskich stymulujących upowszechnienie sukcynitu również w Basenie Morza Śródziemnego, wielki rozwój wymiennych kontaktów międzygrupowych wzdłuż formujących się szlaków. W trakcie zajęć uczestnicy będą mogli poznać kompleksowo zasady klasyfikacji surowcowej, morfologicznej, technologicznej oraz kulturowej źródeł bursztynowych pracując z oryginalnymi zabytkami odkrytymi w pracowniach obróbki bursztynu ludności kultury rzucewskiej na Żuławach. Efektem końcowym tych prac studyjnych będzie pisemne monograficzne opracowanie zbioru zabytków bursztynowych przekazanych poszczególnym grupom ćwiczeniowym do analiz.
Bukowski Z., Znaleziska buesztynu w zespołach z epoki brązu i z wczesnej epoki żelaza z dorzecza Odry oraz Wisły, Warszawa 2002;
Kolendo J., Wyprawa po bursztyn bałtycki za Nerona, " Pomorania Antiqua", t. 10, 1981 ;
Kolendo J. , Napływ bursztynu z Północy na tereny imperium rzymskiego w I-V I w. po Chr., " Prace Muzeum Ziemi", t. 41, 1990 ;
Kosmowska - Ceranowicz B.., Paner H. ( Eds ), Investigations into amber, Gdańsk 1999;
Kosmowska-Ceranowicz B. , Tajemnice bursztynu, Warszawa 1995;
Kosmowska - Ceranowicz B., Z dziejów rozwoju wiedzy o znaleziskach bursztynu i ich prezentacji na mapach dawnych i współczesnych, "Prace Muzeum Ziemi" z. 37, 1985, s. 27-60;
Kosmowska- Ceranowicz B. ( red. ), Znaleziska i dawne kopalnie bursztynu w Polsce, Łomża 2002;
Chętnik A., Przemysł i sztuka bursztyniarska nad Narwią, "LUD", t. 39, 1952;
Ganzelewski M., Slotta R. ( Hrsg.), Bernstein. Ten der Gotter, Bochum 1996 ;
Gierłowski W., Bursztyn i gdańscy bursztynnicy, Gdańsk 1999;
Grabowska J., Polski bursztyn, Warszawa 1983 ;
Barnsten. Guldet fran Ostersjon. Bursztyn. Złoto Bałtyku ( oprac. zbiorowe ),Bydgoszcz 1992;
Jastrzębski J. O obróbce bursztynu na Kurpiach, "Jubiler Polski " 1998, Nr 1 (2);
Loze I. , Neolithic amber ornaments in the eastern part of Latvia, " Przeglą Archeologiczny, vol. 23, 1975, pp. 49-82;
Mazurowski R.F., History, state and further directions of research on amber working in the Stone and Early Bronze Ages in Europe, "Światowit ", XXXXVI,1980, pp. 7-32 ;
Mazurowski R.F. , Bursztyn w epoce kamienia na ziemiach polskich, "Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne", tom V, 1983, s. 5-134;
Mazurowski R.F., Amber Treatment Workshops of the Rzucewo culture in Żuławy, "Przegląd Archeologiczny", vol. 3;
Różański S., Z dziejów wschodnio-pruskich regaliów bursztynowych, "Komunikaty Mazursko-Warmińskie", nr 2 ( 64) ;
Savkevic S.S., Jantar`. Leningrad 1970;
Wielowiejski J., Główny szlak bursztynowy w czasach cesarstwa rzymskiego, Wrocław 1980 ;
Wielowiejski P., Pracownie obróbki bursztynu z okresu wpływów rzymskich na obszarze kultury przeworskiej, " Kwartalnk IHKM", R. 39, z. 3, s. 317-363;
Wielowiejski P., Skarb bursztynu z późnego okresu rzymskiego odkryty w miejscowości Basonia, woj. lubelskie, " Prace Muzeum Ziemi", 1990, z. 41;
Myrta bursztyn ( Oprac. zbiorowe ) Gdańsk 2004;