Archeologia eksperymentalna w badaniach nad produkcją włókienniczą w Egei 3101-DKTEG
Zajęcia dotyczą historii włókiennictwa i technik tkackich, głównie na przykładzie kultur egejskich. Składają się one z dwóch części: teoretycznej (wykłady i referaty studentów) oraz praktycznej (poznawanie i ćwiczenie technik tkackich).
Na zajęciach przedstawiony zostanie zarys historii włókiennictwa: omówione wykorzystywane w starożytności surowce i barwniki, krosna i inne narzędzia włókiennicze (krosno ciężarkowe, ciężarki tkackie, rama, tabliczki, bardko) oraz różnorodne techniki tkackie. Zajmiemy się też kwestią znaczenia produkcji włókienniczej dla kultur egejskich w oparciu o źródła archeologiczne, ikonograficzne i pisane. Studenci poznają podstawową terminologię związaną z produkcją włókienniczą, zwłaszcza z tkactwem, a także kierunki rozwoju współczesnej archeologii zajmującej się tekstyliami, w tym archeologii doświadczalnej.
Techniki tkackie są wprowadzane i testowane w oparciu o źródła archeologiczne, przekazy pisane, ikonografię i obserwacje etnograficzne. W eksperymentach archeologicznych wykorzystywane są możliwie najdokładniejsze kopie i rekonstrukcje egejskich narzędzi włókienniczych (krosno pionowe, bardko, tabliczki, rama, ciężarki). Przeprowadzane doświadczenia nie obejmują procesu uzyskiwania przędzy.
Studenci samodzielnie odtwarzają wybrane narzędzia tekstylne i oceniają ich funkcjonalność. Ocenie uczestników podlega także subiektywna trudność poszczególnych prac składających się na proces tkania, czas potrzebny do uzyskania pewnej biegłości w tkactwie oraz poziom koniecznej koncentracji uwagi. Studenci poznają podstawowe sploty tkackie oraz podstawowe techniki uzyskiwania wzorów. Doświadczenia praktyczne dokumentowane są za pomocą specjalnych kart zaprojektowanych dla tkanin wykonanych różnymi technikami.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Uczestnicy poznają podstawową terminologię związaną produkcją włókienniczą i z tkactwem w języku polskim oraz, częściowo, w językach angielskim, włoskim i nowogreckim. Studenci pogłębiają swoją wiedzę o kulturach egejskich poprzez analizę roli i znaczenia produkcji włókienniczej w ówczesnym życiu codziennym oraz w ekonomii. Studenci poznają akademicki sposób opisu tkanin. Studenci zapoznają się z nowoczesnymi kierunkami badań nad tekstyliami, ze szczególnym uwzględnieniem roli archeologii eksperymentalnej. Studenci przeprowadzą własne testy archeologii doświadczalnej, dzięki którym nabywają umiejętności tkackie. Ta „wiedza ciała” pozwala im lepiej zrozumieć chaîne opératoire produkcji włókienniczej oraz dokonywać własnych ocen ergonomii poznanych technik tkackich. Studenci zyskują tym samym aparat badawczy pozwalający na krytykę akademicką źródeł archeologicznych i dotychczasowych publikacji z zakresu włókiennictwa starożytnego.
Kryteria oceniania
Wymagane jest aktywne uczestnictwo w zajęciach (dopuszczalne 3 nieobecności nieusprawiedliwione), próba samodzielnego wykonania przynajmniej jednej tkaniny dowolną techniką poznaną na zajęciach oraz jej opis za pomocą karty dokumentacyjnej. Osoby chętne mogą przygotować dodatkowo referaty.
Literatura
BARBER, E. (1991) Prehistoric Textiles : The Development of Cloth in the Neolithic and Bronze Ages with Special Reference to the Aegean, Princeton.
BURKE, B. (2010) From Minos to Midas: Ancient Cloth Production in the Aegean and in Anatolia, Oxford, Oakville, ATR 7.
CHMIELEWSKI, T.J., (2009), Po nitce do kłębka. O przędzalnictwie i tkactwie młodszej epoki kamienia w Europie Środkowej, Warszawa.
CENTRE FOR TEXTILES RESEARCH, TOOLS AND TEXTILES – TEXTS AND CONTEXTS, online: http://ctr.hum.ku.dk/tools/ (14.06.2012)
GILLIS, C., M-L. NOSCH red. (20082) Ancient Textiles. Production, Craft and Society, Ancient Textiles Series 1, Oxford
GLEBA M., U. MANNERING red. (2012), Textiles and Textile Production in Europe: From Prehistory to AD 400, Ancient Textile Series 12, Oxford, Oakville.
MICHAŁOWSKA, M. (2006), Leksykon włókiennictwa, Warszawa.
MAIK, J. (1988) Wyroby włókiennicze na Pomorzu z okresu rzymskiego i ze średniowiecza, Wrocław.
NAHLIK, A., (1956) W sprawie rozwoju krosna tkackiego, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 3, 519-540.
NOSCH, M-L., R. LAFINNEUR red. (2012), Kosmos. Jewellery, Adornment and Textiles in the Aegean Bronze Age, Proceedings of the 13th International Conference/13 Recontre égéenne international, University of Copenhagen, Danish National Research Foundation/s Centre for Textile Research, 21-26 April 2010, Aegaeum 33, Leuven-Liege 2012.
NOSCH, M-L., C. MICHEL red. (2010) Textile terminologies in the Ancient Near East and Mediterranean from the Third to the First Millennium BC, Ancient Textiles Series 8, Oxford.
ULANOWSKA, A. (2014), Egejskie techniki tkackie w epoce brązu. Zastosowanie archeologii eksperymentalnej w badaniach nad włókiennictwem egejskim, nieopublikowany doktorat, online: http://depotuw.ceon.pl/handle/item/464 (29.01.2014).
WRÓBLEWSKI, T. (1958) Jeszcze o krosnach i tkactwie, Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 1/2, 58, 61-82, tabl. III-IV.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: