Południowe pobrzeża Bałtyku od epoki brązu po okres wędrówek ludów-objazd 3101-DFPPB
Celem zajęć jest przedstawienie najważniejszych problemów badawczych epoki brązu, wczesnej epoki żelaza, okresu przedrzymskiego, rzymskiego i wędrówek ludów na południowych pobrzeżach Bałtyku, ze szczególnym uwzględnieniem Pomorza. Szczególna uwaga zostanie zwrócona na historię badań, odziały kulturowe, rekonstrukcję starożytnego środowiska geograficznego, strukturę osadnictwa oraz związki pomiędzy osadnictwem a warunkami naturalnymi.
Omówione zostaną najważniejsze stanowiska regionu, przede wszystkim cmentarzyska. Szczególna uwaga zostanie zwrócona na historię badań oraz specyfikę źródeł (publikacje archeologiczne z XIX i początku XX w., źródła archiwalne). Materiały z tych stanowisk zostaną poddane dokładnej analizie chronologicznej i typologicznej. Kolejnym ważnym aspektem zajęć będzie omówienie zróżnicowania obrządku pogrzebowego
Zajęcia są połączone z nieobowiązkowym naukowym objazdem rowerowym po obszarach położonych na Pomorzu Zachodnim, gdzie występują najbardziej typowe stanowiska, np.: Grzybnica, Wygoda, Buczek. Celem wycieczki jest zapoznanie się także ze zbiorami lokalnych muzeów: Muzeum w Koszalinie i Muzeum Narodowego w Szczecinie.
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Opanowanie wiedzy dotyczącej obrządku pogrzebowego w Europie Środkowej i Północnej w okresie wpływów rzymskich i we wczesnej fazie okresu wędrówek ludów.
Kryteria oceniania
Podstawą zaliczenia będzie ocena referatu wygłoszonego przez studenta.
Literatura
W. Blajer, Pomorskie nagolenniki i naramienniki z tarczkami spiralnymi, Materiały Zachodniopomorskie 25 (1979), 982, s. 53-83.
W. Bohm, Die ältere Bronzezeit in der Mark Brandenburg. Vorgeschichtlische Forschungen,
Heft 9, Berlin und Leipzig 1935.
T. Bochnak, Północna droga napływu importów celtyckich, [w:] B. Gediga, W. Piotrowski (red.) Rola głównych centrów kulturowych w kształtowaniu oblicza kulturowego Europy Środkowej we wczesnych okresach epoki żelaza, Biskupin-Wrocław 2010, 391–419.
Z. Bukowski, Pomorze w epoce brązu w świetle dalekosiężnych kontaktów wymiennych, Gdańsk 1998.
H. J. Eggers, P. F. Stary, Funde der Vorrömischen Eisenzeit, der Römischen Kaiserzeit und der Völkerwanderungszeit in Pommern, Beiträge zur Ur- und Frühgeschichte Mecklenburg-Vorpommerns 38, Lübstorf 2001.
J. Fogel, Studia nad uzbrojeniem ludności kultury łużyckiej w dorzeczu Odry i Wisły. Broń zaczepna. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Seria Archeologia 14. Poznań 1979.
J. Fogel, „Import” nordyjski na ziemiach polskich u schyłku epoki brązu, Poznań 1988.
J. Fogel, Uwagi o niektórych faktoriach i szlakach wymiany ponadregionalnej na Pomorzu na przełomie epoi brązu i wczesnej epoki żelaza, [w:] Miscellanea, 1993, s. 137 – 146.
M.Gedl, Początki i zróżnicowanie regionalne kultury łużyckiej na Pomorzu, [w:] red. T. Malinowski, Problemy kultury łużyckiej na Pomorzu, s. 25 – 51, Słupsk 1999.
K. Godłowski, Okres wędrówek ludów na Pomorzu, Pomorania Antiqua 10, 1981, 65–129.
J. Kostrzewski, Kultura łużycka na Pomorzu, Poznań 1958.
H. Machajewski, Pomorze Środkowe w okresie rzymskim i we wczesnej fazie okresu wędrówek ludów, [w:] W. Nowakowski et al. (red.), Goci i ich sąsiedzi na Pomorzu. Koszalińskie Zeszyty Muzealne, Serie A: Studia Archaeologica Pomeranica 2, Koszalin 2006, 35–63.
B. Rogalski, Przemiany kulturowe na Pomorzu Zachodnim i Przednim w młodszym okresie przedrzymskim (III-I w. p.n.e.), Szczecin 2010.
J. Schuster, Lübsow. Älterkaiserzeitliche Fürstengräber im nördlichen Mitteleuropa. Bonner Beiträge zur Vor- und Frühgeschichtlichen Archäologie 12, Bonn 2010.
R. Wołągiewicz, Lubieszewo. Materiały do studiów nad kulturą społeczności Pomorza Zachodniego w okresie od IV w. p.n.e. do I w. n.e., Szczecin 1997.
R. Wołągiewicz, Związki Pomorza z strefami zachodniobałtycką i nadczarnomorską w okresie rzymskim w świetle przemian w kulturze wielbarskiej, [w:] W. Filipowiak (red.), Najnowsze kierunki badań najdawniejszych dziejów Pomorza, Szczecin, 125–148.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: