Archeologia krajobrazów przeszłych 3101-DFKRA
Zajęcia będą stanowiły wprowadzenie do interdyscyplinarnych studiów nad krajobrazem archeologicznym, prezentując i poddając dyskusji historię badań krajobrazowych w archeologii, metodologię, teorie oraz zaplecze intelektualne, które przyczyniło się do uformowania tak zróżnicowanego pola badawczego.
Zagadnienia podejmowane na zajęciach będą obejmowały:
1. Studia krajobrazowe — historia zainteresowań w humanistyce
2. Krajobraz w archeologii — historia zainteresowań i badań
3. Krajobraz archeologiczny w oczach archeologów procesualnych: metody badań, innowacje, prawa i modele
4. Post-procesualny przełom: wielogłosowość w badaniach nad krajobrazem
5. Zastosowanie GIS w archeologii krajobrazu, postrzeganego jako element modelu lub procesu
6. Krajobraz i ekologia - badania w ramach archeologii behawioralnej i neo-ewolucjonizmu
7. Fenomenologia krajobrazu
8. Krajobraz archeologiczny a teorie społeczne i ekonomiczne
9. Krajobraz archeologiczny w świetle badań postkolonialnych
10. Metody badania krajobrazu archeologicznego: źródła pisane i ikonografia
11. Metody badania krajobrazu archeologicznego: archeometria
12. Metody badania krajobrazu archeologicznego: analizy satelitarne, modelowanie przeszłego ruchu i transportu, rola widoczności, modelowanie prognostyczne, Agent Based Modeling
13. Krajobraz archeologiczny wczoraj, dziś i jutro: dziedziny archeologii krajobrazu i sposoby ochrony i popularyzacji
14. Nowa humanistyka i krajobraz archeologiczny: pamięć krajobrazu i biografia krajobrazu
15. Krajobraz archeologiczny i naturo/kultury - czy studia nad krajobrazem mogą przełamać binaryzmy?
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
• zna podstawowe pojęcia, terminologię i metodologię stosowaną w archeologii i archeologii krajobrazu; K_W01
• zna szczegółowe pojęcia i terminologię stosowaną w archeologii krajobrazu; K_W02
• ma uporządkowaną wiedzę o rozwoju człowieka oraz jego głównych strategiach adaptacji do różnych warunków środowiskowych, w tym jego wpływ na krajobraz; K_W08
• rozumie związek między osiągnięciami geografii, geodezji, biologii, etc. a możliwościami ich wykorzystania w archeologii; K_W10
• ma pogłębioną wiedzę o najważniejszych osiągnięciach w zakresie archeologii krajobrazu; K_W11
• ma pogłębioną wiedzę na temat sposobów wykorzystania rozmaitych surowców przez dawne społeczności i eksploatacji środowiska naturalnego; K_W14
Umiejętności
• umie samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności w zakresie złożonej problematyki interakcji między człowiekiem a krajobrazem; K_U01
• umie przytaczać aktualne tezy badawcze w zakresie archeologii krajobrazu, formułuje wnioski i dobiera strategie argumentacyjne na poziomie rozszerzonym oraz konstruuje argumenty i kontrargumenty; K_U02
• samodzielnie interpretuje dane archeologiczne, dobierając właściwe metody analityczne oraz potrafi zaprezentować uzyskane wyniki; K_U03
• potrafi posługiwać się rozszerzonymi pojęciami badawczymi i ujęciami teoretycznymi właściwymi dla archeologii, w tym archeologii krajobrazu; K_U05
• potrafi wykrywać złożone zależności między artefaktami i ekofaktami a dawnymi procesami kulturowym, które wpłynęły na kształtowanie się krajobrazu; K_U07
• potrafi prezentować wyniki badań w formie wystąpień ustnych, posługując się specjalistycznym językiem naukowym, terminologią i metodologią właściwą dla archeologii krajobrazu; K_U12
Kompetencje
• jest gotów do uznania istotnego znaczenia dziedzictwa kulturowego ludzkości dla rozumienia procesu przemian gospodarczych, społecznych i kulturowych od czasów pradziejowych do współczesności; K_K02
• jest gotów do oceny niepowtarzalnej wartości kultury materialnej i ich roli w odtwarzaniu krajobrazów przeszłych; K_K04
• jest gotów do upowszechniania wiedzy na temat dziedzictwa kulturowego i podkreślania jego znaczenia dla zrozumienia procesu przemian gospodarczych, społecznych i kulturowych, od czasów najdawniejszych do współczesności; K_K06
• jest gotów do uznania i poszanowania różnych punktów widzenia determinowanyc
Kryteria oceniania
zaliczenie na ocenę
Literatura
1. David B., Thomas J, Handbook of Landscape Archaeology, Left Coast Press 2010
2. Ashmore W., B. Knapp (red.), Archaeologies of Landscape: Contemporary Perspectives.
Blackwell Publishers Ltd. 1999
3. Iwaniszewski S., Archeologia krajobrazu, w: Przeszłość społeczna. Próba konceptualizacji, S. Tabaczyński, A. Marciniak, D. Cyngot, A. Zalewska (red.), Poznań 2012, s. 284-291
4. Kobyliński Z., Krajobraz jako pamięć, w: Archeologia Hereditas 3, J. Wysocki (red.),
Warszawa–Zielona Góra 2014, s. 12–22
5. Rączkowski W., Archeologia w krajobrazie kulturowym: zagrożenia czy szanse?, w: De rebus futuris memento: przyszłość przeszłego krajobrazu kulturowego Ziemi Sławieńskiej, W. Rączkowski, J. Sroka (red.), Sławno 2002, s. 69-78
6. Rączkowski W., Sroka J., Cudze chwalicie, swego nie znacie: o różnym postrzeganiu krajobrazu kulturowego, w: De rebus futuris memento: przyszłość przeszłego krajobrazu kulturowego Ziemi Sławieńskiej, W. Rączkowski, J. Sroka (red.), Sławno 2002, s. 7-22
7. Siart, C., Forbriger, M., Bubenzer, O. (red.), Digital Geoarchaeology. New Techniques forInterdisciplinary Human-Environmental Research, Springer 2018
8. Tilley Ch., A Phenomenology of Landscape: Places, Paths and Monuments, Oxford 1997
9. Ucko P., Layton R. (red.), The Archaeology and Anthropology of Landscape. Shaping your landscape, Routledge 1999
Literatura uzupełniająca:
5. Alcock S. E., Archaeologies of the Greek Past: Landscapes, Monuments, and Memories, Cambridge 2002
6. Aston, M., Rowley, T., Landscape Archaeology: an Introduction to Fieldwork Techniques on Post-Roman Landscapes, Newton Abbot 1974
7. Llobera, M., Building past landscape perception with GIS: Understanding topographic prominence’, Journal of Archaeological Science, 28(9): 1005–1014.
8. Campana, S., Sensing Ruralscapes. Third-Wave Archaeological Survey in the Mediterranean
Area, w: Digital Methods and Remote Sensing in Archaeology, red. M. Forte i S. Campana.
Springer 2016, s. 113–145.
6. Musson C., Horne P. (red.), European Landscapes: Past, Present and Future (Culture 2000
Project Ref. No. CH-A2-UK-2077) – Final Report, 1 October 2004 – 31 October 2007. Culture
2000 and English Heritage 2007
7. Chapman H., Landscape Archaeology and GIS, Tempus Publishing Ltd. 2006
8. Chowaniec R., Greek and Roman Impact on the Enviroment. Case study: Akrai/Acrae in
south-eastern Sicily, w: Landscape in the Past & Forgotten Landscapes, red. P. Kołodziejczyk,
B. Kwiatkowska-Kopka, Cracow 2016, s. 175-186
9. Conolly J, Lake M., Geographic Information Systems in Archaeology, Cambridge 2006
10. Fleming A., Post-processual landscape archaeology: A critique, Cambridge Archaeological
Journal 16.3, s. 267-280
11. Gediga B., Grossman A., Piotrowski W. (red.), Miejsca pamięci. Pradzieje, średniowiecze i
współczesność, Biskupin-Wrocław 2015
12. Kluiving S. J., Guttmann-Bond E. (red.), Landscape. Archaeology between Art and Science.
From a Multi- to an interdisciplinary Approach, Amsterdam 2014
13. Kobyliński Z. (red.), Krajobraz archeologiczny. Ochrona zabytków archeologicznych jako
form krajobrazu kulturowego, Warszawa 1999
14. Minta-Tworzowska D., Pamięć, „miejsca pamięci” jako budujące tożsamość w ujęciu
archeologii, Przegląd Archeologiczny 61, s. 33-50
15. McCoy, M., Ladefoged T., New Developments in the Use of Spatial Technology in
Archaeology. Journal of Archaeological Research 17, 2009, s. 263-295
16. Polla, S., Verhagen, P. (red.) Computational Approaches to Movement in Archaeology. Theory, practice and interpretation of factors and effects of long term landscape formation and transformation. Berlin: De Gruyter 2014
9. S nead, J., Erickson, C. L., Darling, A. (red.), Landscapes of Movement: Trails, Paths, and Roads in Anthropological Perspective. University of Pennsylvania Museum of Archaeology and Anthropology 2009
10. Wheatley D., Gillings M., Spatial Technology and Archaeology: The Archaeological
Applications of GIS, CRC Press 2002
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: