Historia i kultura Egiptu i Nubii (III w. p.n.e. do XIV w. n. e.) 3101-DBNUB
Na zajęciach omówione zostaną wydarzenia historyczne i zmiany kulturowe w Egipcie w okresach ptolemejskim, rzymskim, bizantyńskim i średniowiecznym oraz w Nubii od okresu meroickiego po powstanie i rozkwit królestw chrześcijańskich.
Wykład oferuje systematyczną prezentację historii regionu w tych okresach, omawia występujące w nich zjawiska kulturowe i przedstawia ich przejawy na przykładzie zabytków: dzieł sztuki i architektury oraz przedmiotów należących do sfery życia codziennego.
Tematyka:
1. Sytuacja w Egipcie w czasach podbojów Aleksandra Wielkiego
2. Początki państwa Ptolemeuszy
3. Polityka zagraniczna pierwszych Ptolemeuszy
4. Zarządzanie państwem Ptolemeuszy
5. Ptolemeusze wobec Rzymu
6. Zderzenie kultur w Egipcie ptolemejskim. Przykład: zwyczaje pogrzebowe
7. Bogowie egipscy, bogowie greccy i synkretyzm religijny
8. Nowy porządek Oktawiana
9. Wczesne cesarstwo. Rzymskie przedsięwzięcia na Pustyni Wschodniej
10. Żydzi w Egipcie
11. Egipt jako prowincja rzymska
12. Gospodarka Egiptu rzymskiego
13. Alexandria ad Aegyptum
14. Późny antyk i nadejście Chrześcijaństwa. Oazy Pustyni Zachodniej
15. Egipt bizantyński – aspekty polityczno-ekonomiczne
16. Nubia w IV w. p.n.e. – spuścizna okresu Napatańskiego i początki okresu meroickiego
17. Królestwo Meroe – podstawy władzy i gospodarki
18. Religia i sztuka meroicka
19. Początki chrześcijaństwa w Egipcie – kościół i monastycyzm do soboru w Chalcedonie
20. Egipt „po-chalcedoński” do najazdu Arabskiego
21. Podbój arabski Egiptu i zmiany społeczne do kresu panowania Mameluków
22. Materialna kultura Egiptu: architektura i malarstwo
23. Między upadkiem Meroe a chrystianizacją królestw Nubijskich
24. Okres trzech królestw Nubijskich
25. Zjednoczone królestwo Makurii
26. Rozkwit Makurii (IX–XI w.)
27. Kościół, dwór i sztuka Makurii
28. Materialna kultura Egiptu: tkaniny, ceramika, snycerka. Co rozumiemy przez termin „koptyjski”?
29. Nubia XII wieku
30. Koniec chrześcijańskich królestw Nubii
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
- student zna historię Egiptu i Nubii w omawianym okresie i umie umieścić te wydarzenia w szerszym kontekście historycznym
- student zna najnowsze znaleziska i teorie związane z historią i kulturą Egiptu i Nubii
- student zna i rozumie podstawowe zagadnienia i interpretacje dotyczące zagadnień z zakresu historii i kultury Egiptu i Nubii w omawianym okresie
- student zna podstawową terminologię z zakresu historii i kultury Egiptu i Nubii w omawianym okresie
- student zna wybrane zabytki z Egiptu i Nubii datowane na omawiany okres
- student potrafi zinterpretować przykłady egipskich i nubijskich dzieł sztuki oraz przedmiotów należących do sfery życia codziennego w kontekście wydarzeń historycznych i społecznych mających miejsce w okresie ich powstania
- student ma świadomość znaczenia kultury materialnej Egiptu i Nubii w omawianym okresie i ich znaczenia dla poznania i pełniejszego zrozumienie historii doliny Nilu, a tym samym jej dziedzictwa kulturowego
Kryteria oceniania
Egzamin pisemny
Literatura
Podstawowe lektury:
A. Łukaszewicz, Egipt Greków i Rzymian, Warszawa 2006
E. Wipszycka-Bravo, B. Bravo, Historia Starożytnych Greków, t. III, Warszawa 2010, Rozdz. VI: Państwo Ptolemeuszów, pp. 263ff
A. Świderkówna, Siedem Kleopatr, Warszawa 19992
N. Lewis, Life in Egypt Under Roman Rule, Oxford 1983
A. Bowman, Egypt after the Pharaohs, Berkeley 1986
R. Bagnall, D. Rathbone, Egypt from Alexander to the Copts: an archaeological and historical guide, London 2004
R. S. Bagnall, Egypt in Late Antiquity, Princeton University Press, 1996
W. Harmless SJ, Chrześcijanie Pustyni. Wprowadzenie do literatury wczesnego monastycyzmu, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2004
R. S. Bagnall (red.), Egypt in the Byzantine World, 300-700, Cambridge University Press, 2007
C.C. Walters, The Monastic Archeology in Egypt, Warminster, 1977
M.S.A. Mikhail, From Christian Egypt to Islamic Egypt, Cairo, 2014
P. du Bourguet, Sztuka Koptów, Warszawa 1991
L. Török, The Kingdom of Kush: Handbook of the Napatan-Meriotic Civilization, Brill, 1997
W. Godlewski, The Early Period of Nubian Art. Middle of 6th – Beginning of 9th Centuries, [w:] Études nubiennes. Actes du VII Congrès International d’Études Nubiennes 3–8 septembre 1990, Genève, 1992; 277–305
W. Godlewski, Late Period in Nubian Art – from the Middle of 13th to the End of 14th Centuries, [w:] Sudan Past and Present, Der Sudan in Vergangenheit und Gegenwart, R. Gundlach, M. Kropp, A. Leibundgut (eds.), Frankfurt am Main, 1995; 37–63
W. Godlewski, The Churches of Dongola, Their Origin and Importance in the General Line of Development of Church Architecture in Makuria, [w:] Acta Nubica. Proceedings of the X International Conference of Nubian Studies, Rome, 9-14 September 2002, Rome, 2006; 263−286
D. A., Welsby, Medieval Kingdoms of Nubia, London 2002
D. A. Welsby, J. R. Anderson, (eds.) Sudan. Ancient Treasures. An Exhibition of Recent Discoveries from the Sudan National Museum, London 2004
Basic reading:
A. Łukaszewicz, Egipt Greków i Rzymian, Warszawa 2006
E. Wipszycka-Bravo, B. Bravo, Historia Starożytnych Greków, t. III, Warszawa 2010, Rozdz. VI: Państwo Ptolemeuszów, pp. 263ff
A. Świderkówna, Siedem Kleopatr, Warszawa 19992
N. Lewis, Life in Egypt Under Roman Rule, Oxford 1983
A. Bowman, Egypt after the Pharaohs, Berkeley 1986
R. Bagnall, D. Rathbone, Egypt from Alexander to the Copts: an archaeological and historical guide, London 2004
R. S. Bagnall, Egypt in Late Antiquity, Princeton University Press, 1996
W. Harmless SJ, Chrześcijanie Pustyni. Wprowadzenie do literatury wczesnego monastycyzmu, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2004
R. S. Bagnall (red.), Egypt in the Byzantine World, 300-700, Cambridge University Press, 2007
C.C. Walters, The Monastic Archeology in Egypt, Warminster, 1977
M.S.A. Mikhail, From Christian Egypt to Islamic Egypt, Cairo, 2014
P. du Bourguet, Sztuka Koptów, Warszawa 1991
L. Török, The Kingdom of Kush: Handbook of the Napatan-Meriotic Civilization, Brill, 1997
W. Godlewski, The Early Period of Nubian Art. Middle of 6th – Beginning of 9th Centuries, [w:] Études nubiennes. Actes du VII Congrès International d’Études Nubiennes 3–8 septembre 1990, Genève, 1992; 277–305
W. Godlewski, Late Period in Nubian Art – from the Middle of 13th to the End of 14th Centuries, [w:] Sudan Past and Present, Der Sudan in Vergangenheit und Gegenwart, R. Gundlach, M. Kropp, A. Leibundgut (eds.), Frankfurt am Main, 1995; 37–63
W. Godlewski, The Churches of Dongola, Their Origin and Importance in the General Line of Development of Church Architecture in Makuria, [w:] Acta Nubica. Proceedings of the X International Conference of Nubian Studies, Rome, 9-14 September 2002, Rome, 2006; 263−286
D. A., Welsby, Medieval Kingdoms of Nubia, London 2002
D. A. Welsby, J. R. Anderson, (eds.) Sudan. Ancient Treasures. An Exhibition of Recent Discoveries from the Sudan National Museum, London 2004
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: