Archeologia Rzymu i prowincji rzymskich (sztuka i kultura materialna) 3101-DB240B
Celem zajęć jest zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami archeologii świata rzymskiego w okresie od początków epoki żelaza po czasy tetrarchii. Przedmiotem wykładów będą ogólne wiadomości wprowadzające do omawianego tematu, takie jak: osadnictwo rzymskie, organizacja terenów pogranicza, urbanistyka, architektura, sztuka oraz wybrane dziedziny rzemiosła rzymskiego. Słuchacze zapoznają się z technikami budowlanymi, osiągnięciami technologii rzymskiej, strukturami militarnymi, a także z najważniejszymi zabytkami architektury i dokonaniami artystycznymi. Wykład będzie szczególnie koncentrował się na materiale źródłowym - kategoriach zabytków najczęściej odkrywanych na wykopaliskach i metodach ich datowania i interpretacji.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Uczestnik zajęć po ukończeniu kursu (dotyczy wykładu i ćwiczeń):
• ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu archeologii klasycznej i prowincjonalnej rzymskiej w systemie nauk oraz o jej specyfice przedmiotowej i metodologicznej;
• zna podstawowe pojęcia i terminologię stosowaną w archeologii starożytnego Rzymu i prowincji;
• ma podstawową wiedzę w zakresie analizy, opisu i interpretacji źródeł archeologicznych;
• ma szczegółową wiedzę o społeczeństwie rzymskim, obejmującą terminologię, teorie i metodologię z zakresu archeologii;
• ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych nowych osiągnięciach w zakresie archeologii starożytnego Rzymu i prowincji;
• zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji różnych wytworów kultury właściwych dla wybranych tradycji, teorii i szkół badawczych w zakresie archeologii starożytnego Rzymu;
• zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji informacji zawartych w publikacjach naukowych
• ma podstawowe wiadomości o rozwoju człowieka w okresie omawianym na zajęciach oraz jego głównych strategiach adaptacji do różnych warunków środowiskowych;
• ma ogólną wiedzę na temat właściwości surowców oraz sposobów ich wykorzystania w starożytnym Rzymie;
• potrafi posługiwać się podstawowymi pojęciami badawczymi i ujęciami teoretycznymi właściwymi dla archeologii starożytnego Rzymu;
• rozpoznaje, wykorzystuje, analizuje i klasyfikuje źródła archeologiczne charakterystyczne dla omawianego okresu i terytorium;
• wykrywa proste zależności między artefaktami, a dawnymi procesami kulturowymi i społecznymi;
• potrafi porozumiewać się z wykorzystaniem różnych kanałów i technik komunikacyjnych ze specjalistami w zakresie archeologii starożytnego Rzymu i prowincji oraz nauk pokrewnych;
• posiada umiejętność przygotowania prac pisemnych, dotyczących zagadnień szczegółowych, z wykorzystaniem różnych materiałów źródłowych;
• posiada umiejętność przygotowania wystąpień ustnych, dotyczących zagadnień szczegółowych z zakresu archeologii starożytnego Rzymu i prowincji;
• potrafi współdziałać i pracować w grupie przyjmując w niej różne role;
• rozumie problematykę etyczną związaną z rzetelnością i uczciwością naukową oraz z odpowiedzialnością za trafność podejmowanych decyzji w trakcie pozyskiwania źródeł archeologicznych, w zgodzie z obowiązującym prawem państwa, na terenie którego prowadzone są badania;
• rozumie problemy związane z interpretacją źródeł archeologicznych i historycznych, jest świadomy wieloaspektowości interpretacji;
uznaje i szanuje różnice punktów widzenia determinowane różnym podłożem narodowym i kulturowym;
Kryteria oceniania
Oceniany będzie poziom wiedzy studenta na tematy zrealizowane podczas wykładów. Sprawdzianem wiedzy będzie egzamin pisemny opisowy.
Podstawą zaliczenia jest zdanie egzaminu końcowego realizowanego w dwóch częściach układanych przez obie osoby prowadzące zajęcia.
Praktyki zawodowe
Wybór bloku to początek wyboru specjalizacji w ramach archeologii. Szczególnie dla osób dla których ma to być blok główny wskazane jest po zakończeniu II roku odbycie ćwiczeń terenowych w ramach wykopalisk na stanowisku „śródziemnomorskim” datowanym na okres rzymski.
Literatura
LITERATURA OBOWIĄZKOWA
Semestr I
Boëthius A., Etruscan and Roman Architecture, Harmondsworth 1978
Connoly, P., Pompeii, Oxford 1979
Jaczynowska M., Religie świata rzymskiego, Warszawa 1999
Ostrowski J.A., Starożytny Rzym. Polityka i sztuka, Warszawa-Kraków 1999
Sadurska A., Archeologia starożytnego Rzymu, t.I-II, Warszawa 1975-80
Ward-Perkins J.B., Roman Imperial Architecture, New Heaven - London 1981
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA
Anderson J.C., Roman Architecture and Society, London 1997
Carcopino J., Życie codzienne w Rzymie w okresie rozkwitu cesarstwa, Warszawa 1966
Ciechanowicz J., Rzym. Ludzie i budowle, Warszawa 1987
Coarelli F., Rome and Environs. An Archaeological Guide, 2007
Cornell T., Matthews J., Rzym [Wielkie Kultury Świata], Warszawa 1995
Favro D., The Urban Image of Augustan Rome, Cambridge 1996
Grimal P., Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Warszawa 1990
Keith, M., Roman Dress and the Fabrics of Roman Culture, Toronto 2009
Kleiner D.E.E., Roman Sculpture, New Heaven - London 1992
Łukaszewicz A., Świat papirusów
Nowicka M., Malarstwo antyczne, Wrocław 1985
Potter T.W., Roman Italy, 1990
Ross Holloway R., The Archaeology of Early Rome and Latium, 1996
Richardson L., A new Topographical Dictionary of Ancient Rome, London 1992
Scullard H., Cary M., Dzieje Rzymu, t. I-II, Warszawa 1992
Simon E., Augustus. Kunst und Leben in Rom um die Zeitwende, München 1986
Toynbee J.M.C., Roman Historical Portraits, London 1978
Wamser L. (ed.), Die Römer zwischen Alpen und Nordmeer, München 2000
Wielowiejski J., Na drogach i szlakach Rzymian, Warszawa 1984
Zanker P., August i potęga obrazów, Poznań 1999
Ziółkowski A., Historia Rzymu, Poznań 2004
Semestr II
LITERATURA OBOWIĄZKOWA
Atlas historyczny świata (mapa cesarstwa na pocz. II w.)
Adam J.P., Roman building. Materials and techniques, London-New York 1994
Adkins, L., Adkins, R., Handbook to Life in Ancient Rome, New York 2004
Bonfante, L., Sebesta, J., The World of Roman Costume, London 1994
Campbell, D., Roman Legionary Fortress 27 BC – AD 378, Oxford 2006
Cowan, R., Roman Legionary (Osprey Series)
Garbsch J., Terra sigillata. Porcelana antyku, Warszawa 1993
Hanel, N., Military Camps, Canabae, and Vici. The Archaeological Evidence [w:] A Companion to the Roman Army (P. Erdkamp ed.), 395ff.
Kolendo J., Żelazowski J., Teksty i pomniki. Zarys epigrafiki łacińskiej okresu cesarstwa rzymskiego, Warszawa 2003
Ostrowski J.A., Starożytny Rzym. Polityka i sztuka, Warszawa-Kraków 1999
Simkins, M., Embleton, R., The Roman Army from Caesar to Trajan, Oxford 1984
Wielowiejski, J., Na drogach i szlakach Rzymian, Warszawa 1984
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA
Biernacka-Lubańska, M., Starożytne akwedukty rzymskie, Warszawa 1959
Bishop, M., Handbook to Roman Legionary Fortresses, Oxford 2012
Breeze, D.J., Dobson, B., Hadrian’s Wall, Penguin Books, 1976
Cameron, A., Późne cesarstwo rzymskie, Warszawa 2007
Connoly, P., The Roman Fort, Oxford 1991
Kretschmer F., Bilddokumente römischer Technik, Düsseldorf 1978
Oleson J.P., Oxford Handbook of Engineering and Technology in the Classical World, 2008
von Schnurbein, S., The organization of Roman fortresses in Augustan Germany [w:] Roman Fortresses and their Legions, R. Brewer (ed.), London 2000, 29ff.
Sartre, M., Wschód Rzymski, Wrocław 1997
Strong D., Brown D. (eds), Roman Crafts, London 1976
Ulrich, R., Roman Woodworking, Yale 2007
Vademecum historyka starożytnej Grecji i Rzymu, pod red E. Wipszyckiej-Bravo, t. 1-2
White, K.D., Roman Farming, London 1970
Winniczuk L., Ludzie, zwyczaje i obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1983
WYBRANE STRONY INTERNETOWE
www.livius.org
www.roman-britain.co.uk
www.antoninewall.co.uk
www2.rgzm.de/transformation/home/
www.romanaqueducts.info
www.antike-tischkultur.de
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: