Archeologia paleolitu i mezolitu 3101-DB201A
Pierwsza części zajęć (semestr zimowy) ma charakter wprowadzający, omawiane są m.in.historia i ogólny zakres problematyki badawczej, kryteria oraz systemy periodyzacji, chronologia, charakter uwarunkowań klimatyczno-środowiskowych plejstocenu i holocen, metody badań, ewolucja biologiczna człowieka. Odrębną grupę zagadnień stanowią podstawy analizy, opisu i interpretacji zabytków krzemiennych.
Druga części (semestr letni) przeznaczona jest na omówienie sytuacji kulturowej na obszarze Afryki i Eurazji w okresie od 2,5 mln do 4,5 tyś lat temu oraz szczegółową charakterystykę najważniejszych jednostek taksonomicznych. W tak zarysowanym kontekście podejmowany jest także szereg kwestii źródłoznawczych.
Wykaz zagadnień:
Semestr zimowy
1. Zajęcia organizacyjne
2. Epoka kamienia – definicja, zakres chronologiczny, przestrzenny i podział wewnętrzny
3. Specyfika źródeł i metod badawczych w studiach nad epoka kamienia
4. Geneza, wiek oraz podział skał krzemionkowych
5. Surowce krzemienne z Polski i terenów sąsiednich
6. Podstawowe definicje: surowiak, rdzeń, wiór, odłupek
7. Podstawowe definicje: charakterystyka przełomów muszlowych
8. Rdzenie – klasyfikacja i system opisu
9. Jak „czytać” zabytki krzemienne
10. Najstarsze narzędzia i ich wytwórcy
11. Dolny paleolit na terenach Afryki
12. Zasiedlenie kontynentu europejskiego-ogólna charakterystyka procesu kolonizacji
13. Dolny paleolit w Europie - omówienie najstarszych stanowisk
Semestr letni
14. Typologia narzędzi dolno- środkowopaleolitycznych cz.I
15. Typologia narzędzi dolno- środkowopaleolitycznych cz.II
16. Środkowy paleolit-ogólna charakterystyka
17. Zróżnicowanie kulturowe w okresie paleolitu środkowego na terenach europejskich
18. Typologia narzędzi paleolitu górnego cz.I
19. Typologia narzędzi paleolitu górnego cz. II
20. Górny paleolit-ogólna charakterystyka
21. Zróżnicowanie kulturowe we wczesnej fazie górnego paleolitu na terenach europejskich
22. Zróżnicowanie kulturowe w środkowej fazie górnego paleolitu na terenach europejskich
23. Zróżnicowanie kulturowe w późnej fazie górnego paleolitu na terenach europejskich
24. Mezolit-ogólna charakterystyka
25. Zróżnicowanie kulturowe w okresie mezolitu na terenach europejskich
26. Zaliczenie
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Student:
Ma podstawową wiedzę w zakresie atrybucji i klasyfikacji zabytków krzemiennych.
Ma podstawową wiedzę w zakresie typologii wytworów krzemiennych
Ma podstawową wiedzę w zakresie atrybucji głównych klas wytworów człowieka w okresie paleolitu i mezolitu.
Posiada ugruntowaną wiedzę dotyczącą chronologii oraz periodyzacji epoki kamienia.
Ma podstawowa wiedzę w zakresie zmian klimatyczno-środowiskowych w okresie plejstocenu i wczesnego holocen oraz ich wpływu na rozwój społeczeństw w tym okresie.
Ma podstawowa wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych nowych osiągnięciach w badaniach nad paleolitem i mezolitem.
Zna podstawowe zasady doboru oraz krytycznej oceny informacji zawartych w publikacjach naukowych dotyczących paleolitu i mezolitu.
Potrafi posługiwać się podstawowymi pojęciami badawczymi oraz ma opanowany zestaw umiejętności właściwych dla archeologii paleolitu i mezolitu.
Posiada umiejętność samodzielnej analizy oraz klasyfikacji głównych kategorii artefaktów krzemiennych.
Wykrywa proste zależności między artefaktami a procesami kulturowymi i społecznymi okresie paleolitu i mezolitu.
Potrafi porozumiewać się z wykorzystaniem różnych kanałów i technik komunikacyjnych ze specjalistami w zakresie archeologii paleolitu i mezolitu (w języku polskim i angielskim).
Posiada umiejętność przygotowania prac pisemnych oraz wystąpień ustnych w formie prezentacji multimedialnych dotyczących zagadnień szczegółowych z zakresu archeologii paleolitu i mezolitu (w języku polskim i angielskim).
Potrafi współdziałać i pracować w grupie przy realizacji zadań związanych z opracowaniem źródeł archeologicznych z epoki kamienia oraz wybranych zagadnień z literatury.
Rozumie problematykę etyczną związaną z rzetelnością i uczciwością naukową w badaniach nad epoką kamienia.
Kryteria oceniania
1. Przygotowanie 2 prac pisemnych na temat wybranych zagadnień dotyczących badań nad epoką kamienia przy czym 1 wygłoszona musi być publicznie w formie referatu (temat prac ustalany jest indywidualnie z prowadzącym zajęcia)
2. Zaliczenie 2 kolokwiów pisemnych: "Identyfikacja surowców krzemiennych", "Identyfikacja podstawowych typów form krzemiennych"
3. Zaliczenie rocznego kolokwium pisemnego w formie testu podsumowującego
Literatura
Burdukiewicz J.M., 2003, Technokompleks mikrolityczny w paleolicie dolnym środkowej Europy, Wrocław
Burdukiewicz J.M., 1987, Późnoplejstoceńskie zespoły z jednozadziorcami w Europie Zachodniej, Wrocław
Ginter B., Kozłowski J.K., 1975, Technika obróbki i typologia wyrobów kamiennych paleolitu i mezolitu, Warszawa
Kozłowski J.K., 2004, Świat przed "rewolucją" neolityczną, Wielka Historia Świata, tom. 1, Kraków
Kozłowski J.K., Kozłowski S.K. 1977, Epoka kamienia na ziemiach polskich, Warszawa
Kozłowski J.K., Kozłowski S.K. 1975, Pradzieje Europy od XL do IV tysiąclecia p.n.e.
Szymczak K., Schyłkowy paleolit Polski północno-wschodniej
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: