Semiotyka pisma ideograficznego 3020-SPI-OG

Wykład o charakterze kursowego wprowadzenia do teoretycznych aspektów grafemiki języka japońskiego na tle grafemiki wschodnioazjatyckiej ze szczególnym uwzględnieniem statusu i mechanizmów semiotycznych współczesnego ideograficznego pisma chińskiego w jego odmianie sinojapońskiej. Pismo ideograficzne jest jednym z głównych komponentów mieszanego ideograficzno-sylabicznego systemu pisma japońskiego i obejmuje różne liczebnie zasoby ideogramów uporządkowane w ramach dydaktyki językowej oraz leksykografii.Zasoby te składają się na maksymalny zbiór ideograficzny będący wspólnym dziedzictwem wschodnioazjatyckim, uformowanym w kręgu zwanym kanji bunka-ken (sfera kultury pisma chińskiego) i maksymalnie szacowanym na blisko 100 000 jednostek, chociaż w kompetencji leksykalnej użytkowników japońszczyzny nie wykracza to poza zbiór kilku tysięcy ideogramów (od 3 000 do 10000 tysięcy w zależności od poziomu wykształcenia, erudycji i typu kompetencji - czynnej czy biernej). Sinojapońskie pismo ideograficzne jest przy tym nie tyle narzędziem zapisu wyrazów, ale w znacznej mierze autonomicznym systemem semiotycznym wobec leksykonu wyrazów fonicznych (w substancjalnym rozróżnieniu jednostek leksykonu).
Tematyka wykładów będzie obejmować następujące zagadnienia:
- powstanie chińskiego pisma ideograficznego i jego główne mechanizmy znakotwórcze
- najdawniejsze kontakty japońszczyzny z chińszczyzną w na płaszczyźnie grafemiki (bilingwizm, egzoglosja, egzografia, upowszechnienie systemu kanbun)
-semiotyczna typologia ideogramów chińskich i jej odniesienia japońskojęzyczne
- grafemika japońszczyzny jako dziedzina lingwistyki i jej terminologia
- leksykografia ideograficzna w jej odmianie japońskiej, strategie opisu ideograficznych jednostek hasłowych oraz leksykograficzne systematyki ideogramów
- etymologia grafemiczna i jej zastosowanie w dydaktyce pisma w środowsku japonszczyzny
- strukturalna (znakotwórcza analiza ideogramów sinojapońskich) oraz japońskie adaptacje typologii ideogramów
- typologia komponentów grafemicznych w strukturze ideogramów (diakrytografy, subideogramy, klucze ideograficzne i inne)
- podstawy semantyki ideograficznej i grafocentryczne ujęcia struktur językowych w środowisku japońszczyzny)
- poszerzony zakres semiotyk pisma ideograficznego w japońszczyźnie w porównaniu z chińszczyzną
- charakterystyczne zjawiska użycia ideogramów sinojapońskich do zapisu języka japońskiego (ateji, jukujikun, yoji jukugo i inne)
- pozostałe odmiany regionalne chińskiego pisma ideograficznego ukształtowane w środowisku koreańszczyzny oraz wietnamszczyzny

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Tryb prowadzenia

w sali

Założenia (opisowo)

Wykład przeznaczony jest dla studentów rozpoczynających filologiczne studia o profilu wschodnioazjatyckim, a także dla słuchaczy zainteresowanych lingwistyką wschodnioazjatycką. Wprawdzie znajomość języka japońskiego bądź chińskiego nie jest wymagana, ale podstawowa orientacja w tym zakresie może być pewnym ułatwieniem w odbiorze zajęć. Wszystkie przykłady wyrażeń i ideogramów będą szczegółowo i przystępnie objaśniane w języku polskim w dostosowaniu do oczekiwań słuchaczy.

Efekty kształcenia

Po ukończeniu kursu słuchacz dysponuje podstawami teoretyczno-grafemicznej wiedzy na temat historii i semiotyki sinojapońskiego pisma ideograficznego, potrafi klasyfikować strukturalnie oraz wyszukiwać ideogramy w kompendiach lesykograficznych a także będzie mógł poszerzyć praktyczne kompetencje leksykalne w odniesieniu do podsystemu grafemicznego współczesnej japońszczyzny.

Kryteria oceniania

Egzamin pisemny na zakończenie kursu na podstawie podanych uprzednio zagadnień

Literatura

Seeley, Christopher 1991. A History of Writing in Japan.
Huszcza, Romuald 2012. Gramatykalizacje japońszczyzny.
Huszcza, Romuald 2011. "Monolingwalna i kontrastywna charakterystyka japońszczyzny w leksykografii". Lexicographica Iapono-Polonica I.
Huszcza, Romuald et al. 2011. "Leksykografia japońska i jej typologia gatunkowa. Wprowadzenie". Lexicographica Iapono-Polonica I.
Głuch, Dariusz 2011. "Kanbun jako problem leksykografii". Lexicographica Iapono-Polonica.
Bolałek, Radosław 2013. "GIS - systemy komputerowych kodowań ideogramów przeznaczonych do zapisu języka japońskiego". Studia z językoznawstwa japońskiego.
Pietrow, Jarosław A. 2013. Sinojapońska odmiana pisma chińskiego - podstawy etymologii grafemicznej". Studia z językoznawstwa japońskiego.
Huszcza, Romuald 2011. "Wschodnioazjatycki krąg cywilizacji pisma - lingwistyczna analiza pojęcia". Orientalia Commemorativa.
Karlgren, Bernhard 1923. Sound and Symbol i Chinese.
Karlgren, Bernhard 1923. Analytic Dictionary of Chinese and Sino-Japanese.
Okimori Takuya et al. 2011. Zukai Nihon no moji.
Yamada Katsumi 1976. Kanji no gogen.
Kane, Daniel 2006. The Chinese Language. Its History and Current Usage.
Künstler, Mieczysław J. 1970. Pismo chińskie.
Ō Senka 2004. Chūgokugogaku gairon.
Yin Binyong, John S. Rohsenow 1994. Modern Chinese Characters.
Bottéro, Françoise 1996. Sémantisme et classification dans l’écriture chinoise.
Wiślicki, Jan 2011. Homonimia i heterografia jako problem leksykografii japońskiej". Lexicographica Iapono-Polonica.
Iwanowski, Marek 2004. Segmentacja grafów tōyō-kanji drukowanego pisma japońskiego.
DeFrancis, John 1972. Nationalism and Language Reform in China.
DeFrancis, John 1977. Colonialism and Language Policy in Viet Nam

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 3020-SPI-OG w USOSweb